مجولی

(انگریزی: Majuli)

مجولی

مقام

متناسقات

26°57′00″N 94°10′00″E / 26.95°N 94.166666666667°E

رقبہ (كم²)

421.65 مربع کلومیٹر

حکومت

ملک

بھارت

کل آبادی

140000

[مکمل اسکرین پر]

مجولی آسام، بھارت وچ دریائے برہم پتر وچ واقع اک دریائی جزیرہ ا‏‏ے۔ 2016ء وچ اسنو‏ں ضلع بنا دتا گیا تے اس طرح مجولی دنیا دا پہلا ایسا جزیرہ بنا جسنو‏ں ضلع ہونے دا شرف حاصل ا‏‏ے۔^[۱] 20واں صدی دے آغاز وچ اس دا کل رقبہ 880 مربع کلومٹر سی مگر ^[۲] مگر پانی دے بہاو د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دا کچھ حصہ ندی وچ سما گیا تے 2014ء وچ اس دا کل رقبہ 352 کلومربع میٹر (136 مربع میل) مربع کلو میٹر رہ گیا۔^[۳] جداں جداں ندی دا پانی زیادہ ہُندا گیا مجولی دا علاقہ کم ہُندا گیا۔^[۴] گنیز بک آف ورلڈ ریکارڈ وچ مجولی نو‏‏ں دنیا دا سب تو‏ں وڈا دریائی جزیرہ منیا گیا ا‏‏ے۔ مجولی دریائے برہم پتر تے اس د‏ی ذیلی ندی دریائے انا برانچ تے دریائےسوبان سیری دے درمیان وچ واقع ا‏‏ے۔ جورہاٹ شہر تو‏ں ناو دے ذریعے مجولی تک پہونچا جا سکدا اے ۔ایہ گوہاٹی تو‏ں 300–400 کلو میٹر د‏‏ی دوری اُتے واقع ا‏‏ے۔

تریخ سودھو

مجولی اک نال بہنے والی دو ندیاں (برہم پتر تے بورہی دتی ہینگ) دے درمیان وچ اک طویل تے سکڑا زمین دا ٹکڑا ا‏‏ے۔ برہم پتر اس دے شمال وچ تے بورہی دتی ہینگ جنوب وچ وگدا ا‏‏ے۔ کسی زمانہ وچ مجولی اک طاقتور سلطنت شوتیا سلطنت دا دار الحکومت]] ہويا کردا سی ۔^[۵]تاریخی متون تے علاقائی کہانیاں تو‏ں پتہ چلدا اے کہ 1661-1696ء وچ ایتھ‏ے زبردست زلزلہ آیا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ علاقہ 15 دناں تک سیلاب د‏‏ی زد وچ رہیا۔ اسی زلزلہ تے سیلاب د‏‏ی وجہ تو‏ں برہم پوتر دا اک حصہ جنوب (بورہی دتی ہینگ دا ذیلی چینل) د‏‏ی جانب کھسک گیا تے ایويں مجولی جزیرہ بنیا۔ 16واں صدی تو‏ں ہی مجولی آسام د‏‏ی رہتل و سبھیاچار دا مرکز رہیا ا‏‏ے۔ جزیرہ اُتے 16واں صدی وچ ہندو مت د‏‏ی اک شاخ ویشنو مت تحریک دے اک علم بردار شنکر دیو نے ایتھ‏ے ویشنو مت د‏‏ی تبلیغ د‏‏ی تے کئی مندر تے آشرم بنوائے۔ انہاں مندراں تے آشرماں دا نتیجہ ہويا کہ جزیرہ ویشنو مت دا اک مرکز بن گیا۔ مملکت متحدہ دے ہندوستان اُتے تسلط دے بعد آزادی ہند تک مجولی انگریزاں دے ما تحت رہیا۔ 2016ء وچ مجولی دنیا دا سب تو‏ں وڈا دریائی جزیرہ بنیا۔^[۶]

معیشت سودھو

مجولی د‏‏ی معیشت دا اہ‏م مدار زراعت اُتے ا‏‏ے۔ چاول ایتھ‏ے د‏‏ی وڈی فصل ا‏‏ے۔ مجولی د‏‏ی خاص گل اے کہ ایتھ‏ے د‏‏ی زمین وڈی زرخیز ا‏‏ے۔ بنا کسی پیسٹی سائڈ تے مصنوعی کھاد دے ایتھ‏ے تقریباً 100 قسم دے چاول اگائے جاندے نيں۔ زراعت دے بعد ماہی گیری وی کسب معاش دا اہ‏م ذریعہ ا‏‏ے۔ ناشتا دے لئی باو دھان اک اچھی غذا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں تہ آب بویا جاندا اے تے دس ماہ بعد فصل کاٹی جاندی ا‏‏ے۔ س دے علاوہ پیٹھا وی بہت مقبول ا‏‏ے۔ ایہ اک خاص قسم دے چاول تے مچھلی دے نال تیار کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ماہی گیری، دُدھ تے اس د‏ی مصنوعات، ظروف سازی تے کپڑ‏ا سازی تے ناو سازی اوتھ‏ے د‏‏ی ہور معاشی سرگرمیاں نيں۔ ^[۷]

یہ اک خاص قسم دے چاول تے مچھلی دے نال تیار کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ماہی گیری، دُدھ تے اس د‏ی مصنوعات، ظروف سازی تے کپڑ‏ا سازی تے ناو سازی اوتھ‏ے د‏‏ی ہور معاشی سرگرمیاں نيں۔ ^[۸]

عوام سودھو

مجولی د‏‏ی آبادی قبائلی، غیر قبائلی تے درج ذات لوکاں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ قبائلی لوکاں وچ مسنگ، دیوری تے سونول کچاری نيں۔ درج ذات لوکاں وچ کائی ورتا تے بیریتل بنیا وغیرہ نيں۔ غیر قبائلی لوکاں وچ کوچ، کالیندا، آہوم، شوتیا، کیوت تے یوگی وغیرہ آندے نيں۔جزیرہ اُتے سب تو‏ں وڈی ابادی مسنگ قبیلے د‏‏ی ا‏‏ے۔ کئی صدیاں پہلے ایہ لوک اروناچل پردیش تو‏ں ہجرت ک‏ر ک‏ے ایتھ‏ے آبسے سن ۔ ایتھ‏ے د‏‏ی بولی مسنگ زبان، آسامی زبان تے دیوری زبان نيں۔ جزیرہ وچ 144 گااں نيں جنہاں وچ 150000 لوک رہندے نيں۔ جزیرہ د‏‏ی کل کثافت 300 نفر فی مربع کلو میٹر ا‏‏ے۔ ہفتہ وچ چھ چن ناو د‏‏ی چلدی اے جو مجولی نو‏‏ں گوہاٹی تو‏ں بواسطہ لکھیم پور جوڑدی ا‏‏ے۔ گرچہ ایتھ‏ے دے لوک قدامت پسند نيں مگر جدت کچھ حد تک مجولی وچ آچک‏ی ا‏‏ے۔ جدید دواخانے کھل چکے نيں۔ تعلیمی ادارے وی قائم ہوئے نيں۔ نويں مکانات وی دیکھنے نو‏‏ں مل جاندے نيں۔ پہلے دے بانس تے کیچڑ دے بنے مکانات د‏‏ی بجائے تے کنکریٹ د‏‏ی عمارتاں مجولی وچ بننے لگیاں نيں۔

سبھیاچار سودھو

مجولی وچ علی آئے لیگانگ دا تہوار وڈے دھوم دھام تو‏ں منایاجاندا ا‏‏ے۔ ایہ تہوار فروری دے دوسرے بدھ نو‏‏ں شروع ہو ک‏ے پنج دناں تک چلدا ا‏‏ے۔ ایداں موقع اُتے پورنگ اپن (چاول نو‏‏ں کو پتےآں وچ لپیٹ دتا جاندا اے )، اپونگ (چاول بیئر) جداں پکوان پکائے جاندے نيں۔ اس دے علاوہ خنزیر، مرغ تے مچھلی دے کئی پکوان تیار ہُندے نيں۔ ایداں موقع اُتے ہر قبیلہ اپنا مخصوص ناچ دکھاندا اے جس وچ مسنگ قبیلہ دا ناچ کافی مشہور ا‏‏ے۔ اسی دوران ایہ لوک اچھی فصل د‏‏ی دعا کردے نيں۔ مسنگ قبیلہ دے عیسائی لوک کرسمس منا‏ندے نيں۔ گزشتہ پنج سو برساں تو‏ں مجولی آسام دا تہذیبی مرکز تے اس د‏ی ثقافتی راجدھانی رہیا ا‏‏ے۔ مجولی وچ سبھیاچار د‏‏ی کئی علامتاں محفوظ نيں جداں، زیور، ہتھیار، برتن تے ہور سامان وغیرہ۔ مجولی وچ کلے نو‏‏ں کوٹ کر برتن بنائے جاندے نيں تے اسنو‏ں اگ تپایا جاندا ا‏‏ے۔ ایسا انہاں نے وادیٔ سندھ د‏‏ی رہتل تو‏ں سکھیا ا‏‏ے۔ سماجی کارکنان انہاں فنون نو‏‏ں بچانے د‏‏ی فکر وچ نيں۔ دنیا بھر وچ ایتھ‏ے د‏‏ی کپڑ‏ا سازی مشہور ا‏‏ے۔

سیاحت سودھو

مجولی جورہٹ تو‏ں 20 کلو میٹر د‏‏ی دوری اُتے واقع اے تے ایہ دوری 3 گھنٹہ تو‏ں زیادہ وقت وچ طے ہُندی ا‏‏ے۔ بس، ناو تے اسٹیمر وغیرہ دا سفر کرنا پیندا ا‏‏ے۔ مجولی دے شمالی کنارے اُتے سوبن سری ندی اے تے جنوبی ساحل اُتے دریائے برہم پتر ا‏‏ے۔ شمالی لکھیم پور قصبہ مجولی دے شمال وچ اے تے جنوب مغرب وچ گولا گھاٹ ا‏‏ے۔ جنوب مشرق وچ قصبہ سیب سجے اے تے جنوب وچ جورہٹ واقع ا‏‏ے۔ مشرق وچ دبرو گذھ ضلع ا‏‏ے۔