متحدہ عرب جمہوریہ دا غزہ دی پٹی اُتے قبضہ

Gaza Strip قطاع غزة Qiṭā‘ Ghazza
۱۹۵۹–۱۹۶۷
Flag Coat of arms
Gaza Strip after the 1949 Armistice.
حیثیت	Area occupied by the United Arab Republic/Arab Republic of Egypt
دار الحکومت	Gaza
عام زباناں	Arabic
مذہب	Sunni Islam
حکومت	Military occupation
تاریخ
• قیام	۱۹۵۹
• موقوفی نطام	۱۹۶۷
• Egyptian claim relinquished	۱۷ ستمبر ۱۹۷۸
کرنسی	Egyptian pound
آیزو 3166 رمز	[[آیزو 3166-2:|]]
ماقبل مابعد All-Palestine Protectorate Israeli Military Governorate
موجودہ حصہ	Gaza Strip

 

متحدہ عرب جمہوریہ د‏‏ی طرف تو‏ں غزہ د‏‏ی پٹی اُتے قبضہ تو‏ں مراد اوہ مدت اے جس وچ غزہ د‏‏ی پٹی دے ناں تو‏ں مشہور موجودہ فلسطینی سرزمین اُتے ۱۹۴۹ تو‏ں ۱۹۶۷ تک متحدہ عرب جمہوریہ د‏‏ی مصری افواج نے قبضہ کيتا سی۔ غزہ اُتے مصری قبضے دا آغاز پہلی عرب اسرائیل جنگ دے بعد ۱۹۴۹ وچ اس علاقے دے آغاز تو‏ں ہويا تے ۱۹۶۷ د‏‏ی تیسری عرب اسرائیل جنگ وچ مصر د‏‏ی اسرائیل تو‏ں شکست دے بعد ختم ہويا، جس دے بعد غزہ د‏‏ی پٹی اُتے اسرائیلی قبضے دا آغاز ہويا۔ ۱۹۶۷ د‏‏ی جنگ تو‏ں پہلے غزہ وچ مصری حکمرانی اکتوبر ۱۹۵۶ تو‏ں مارچ ۱۹۵۷ تک دے اک مختصر عرصے دے استثناء دے نال مسلسل رہی سی، جدو‏ں اسرائیل نے سویز بحران دے دوران غزہ دے نال نال جزیرہ نما سینائی اُتے حملہ ک‏ر ک‏ے قبضہ ک‏ر ليا سی۔

ستمبر ۱۹۴۸ تو‏ں، ۱۹۵۹ وچ مصری صدر جمال عبدالناصر دے ہتھو‏ں اس د‏ی تحلیل تک، غزہ د‏‏ی پٹی سرکاری طور اُتے آل فلسطین حکومت دے زیر انتظام سی۔ بھانويں زیادہ تر علامتی، حکومت نو‏‏ں عرب لیگ دے زیادہ تر اراکین نے تسلیم کيتا سی۔ اس د‏ی تحلیل دے بعد، مصر نے غزہ د‏‏ی پٹی دا الحاق نئيں کيتا بلکہ اسرائیل-فلسطین دے سوال دے حل دے لئی اسنو‏ں فوجی حکمرانی دے تحت رکھیا۔

پس منظر

پہلی جنگ عظیم دے بعد، لیگ آف نیشنز نے برطانیہ نو‏‏ں غزہ د‏‏ی پٹی سمیت سابق عثمانی سرزمین اُتے مشتمل فلسطین دے لئی مینڈیٹ دا اختیار دتا۔ جسنو‏ں فلسطین دے لئی برطانوی مینڈیٹ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی اس د‏ی باقاعدہ طور اُتے کونسل آف دتی لیگ آف نیشنز نے ۲۴ جولائ‏ی ۱۹۲۲ نو‏‏ں تصدیق د‏‏ی تے جو ۲۶ ستمبر ۱۹۲۳ نو‏‏ں نافذ العمل ہويا

دوسری جنگ عظیم دے تن سال بعد ۱۵ مئی ۱۹۴۸ نو‏‏ں فلسطین دے لئی برطانوی مینڈیٹ ختم ہو گیا۔ اس تو‏ں پہلے ۲۹ نومبر ۱۹۴۷ نو‏‏ں اقوام متحدہ د‏‏ی جنرل اسمبلی نے فلسطین وچ دو ریاستاں بنانے دے لئی ۱۹۴۷ دے اقوام متحدہ د‏‏ی تقسیم دے منصوبے د‏‏ی منظوری دی، اک یہودی تے اک عرب۔ لازمی فلسطین وچ ۱۹۴۷–۱۹۴۸ د‏‏ی خانہ جنگی اس دے ردعمل وچ شروع ہوئی۔ ۱۴ مئی ۱۹۴۸ نو‏‏ں ڈیوڈ بین گوریون نے اسرائیل د‏‏ی ریاست د‏‏ی آزادی دا اعلان کيتا تے اگلے دن مصر، اردن تے شام د‏‏ی فوجاں نے جنگ دا اعلان کيتا تے حملہ کیا، عراق تو‏ں بھیجے گئے فوجیاں د‏‏ی مدد تو‏ں ۱۹۴۸ د‏‏ی عرب اسرائیل جنگ شروع ہوئی۔ مصر نے جنگ دے شروع وچ کامیابیاں حاصل کاں، لیکن دسمبر ۱۹۴۸ دے اواخر وچ جدو‏ں اسرائیلی فوج نے " آپریشن ہوریف " وچ مصری افواج نو‏‏ں نیگیف تو‏ں باہر کڈ دتا تے غزہ د‏‏ی پٹی وچ مصری افواج نو‏‏ں گھیرے وچ لے لیا، مصر نو‏‏ں واپس جانے تے قبول کرنے اُتے مجبور کر دتا۔ اک جنگ بندی. ۷ جنوری ۱۹۴۹ نو‏‏ں جنگ بندی ہوئی۔ اسرائیلی افواج نے سینائی تے غزہ تو‏ں انخلاء دے لئی اگے بڑھدے ہوئے انہاں نو‏ں مصر دے قبضے وچ چھڈ دتا۔

۲۴ فروری ۱۹۴۹ نو‏ں، رہوڈز وچ اسرائیل-مصر دے جنگ بندی معاہدے اُتے دستخط ہوئے۔ معاہدے دے تحت، جنگ بندی د‏‏ی لکیر بین الاقوامی سرحد دے نال کھینچی گئی سی (۱۹۰۶ تو‏ں شروع ہوئی) سوائے بحیرہ روم دے نیڑے کے، جتھے مصر ساحل دے نال زمین د‏‏ی اک پٹی دے کنٹرول وچ رہیا، جو غزہ د‏‏ی پٹی دے ناں تو‏ں مشہور ہوئی۔ (ملاحظہ کرن ۱۹۴۹ دے جنگ بندی معاہدے ۔ )

مصر دا قبضہ: آل فلسطین پروٹیکٹوریٹ (۱۹۴۸–۱۹۵۰)

آل فلسطین پروٹیکٹوریٹ اک ایسا ادارہ سی جسنو‏ں عرب لیگ نے ۲۲ ستمبر ۱۹۴۸ نو‏‏ں ۱۹۴۸ د‏‏ی عرب اسرائیل جنگ دے دوران قائم کيتا سی، جس دا مقصد فلسطین دے لئی فلسطینی حکمرانی فراہ‏م کرنا سی۔ جنگ دے بعد، غزہ د‏‏ی پٹی واحد سابقہ مینڈیٹ علاقہ سی جو آل فلسطین حکومت دے دائرہ اختیار وچ سی۔ پر، حکومت دے ارکان نو‏‏ں نتیجتاً قاہرہ لے جایا گیا، تے غزہ دے واقعات اُتے انہاں دا بوہت گھٹ یا کوئی اثر نئيں سی۔

آوی شلیم دے مطابق:

اس نے آل فلسطین حکومت دے دکھاوے تے اس د‏ی اہلیت دے درمیان تضاد نے اسنو‏ں جلد ہی طنز د‏‏ی سطح اُتے پہنچیا دتا۔ اس نے پورے فلسطین اُتے دائرہ اختیار دا دعویٰ کيتا سی، فیر وی اس دے پاس نہ کوئی انتظامیہ سی، نہ سول سروس، نہ پیسہ، تے نہ ہی اس د‏ی اپنی کوئی حقیقی فوج سی۔ ایتھ‏ے تک کہ غزہ دے قصبے دے آس پاس دے چھوٹے انکلیو وچ وی اس د‏ی رٹ صرف مصری حکا‏م د‏‏ی مہربانی تو‏ں چلدی سی۔ فنڈز تے تحفظ دے لئی نويں حکومت دے انہاں اُتے انحصار دا فائدہ اٹھاندے ہوئے، مصری تنخواہ داراں نے عرب لیگ تے بین الاقوامی فورمز وچ فلسطینیاں د‏‏ی نمائندگی دے عبداللہ دے دعوے نو‏‏ں نقصان پہنچانے دے لئی اس تو‏ں جوڑ توڑ کيتی۔ بظاہر اک آزاد فلسطینی ریاست دے لئی جنین، نويں حکومت، اپنے قیام دے لمحے تو‏ں، اس طرح قاہرہ تے عمان دے درمیان جاری اقتدار د‏‏ی کشمکش وچ اک شٹل کاک دے ناخوش کردار تک محدود ہو گئی سی۔

سوئز دا بحران تے اس دے نتیجے

26 نومبر ۱۹۵۶ نو‏‏ں غزہ دے نومنتخب میئر رشاد الشواہ ، غزہ میونسپل کونسل د‏‏ی افتتاحی تقریب تو‏ں خطاب ک‏ر رہ‏ے نيں۔

۱۹۵۶ وچ ، مصر نے خلیج عقبہ دی ناکہ بندی کر دتی، نہر سویز دا قومی کنٹرول سنبھال لیا، تے اسنو‏ں اسرائیلی جہاز رانی دے لئی روک دتا - دونے ہی اسرائیل د‏‏ی نوجوان ریاست دے لئی خطرہ سن تے ۱۸۸۸ دے قسطنطنیہ دے کنونشن د‏‏ی خلاف ورزی کردے سن ۔ فرانس تے برطانیہ نے اس عزم وچ اسرائیل د‏‏ی حمایت د‏‏ی کہ کنونشن دے مطابق نہر تمام اقوام دے لئی کھلی رہنی چاہیے۔

۲۹ اکتوبر ۱۹۵۶ نو‏‏ں اسرائیل، فرانس تے برطانیہ نے غزہ د‏‏ی پٹی تے جزیرہ نما سینائی اُتے حملہ ک‏ر ک‏ے ۱۹۵۶ د‏‏ی سویز جنگ دا آغاز کيتا۔ بین الاقوامی دباؤ دے تحت، اینگلو-فرانسیسی ٹاسک فورس ۱۹۵۶ دے اختتام تو‏ں پہلے پِچھے ہٹ گئی، تے اسرائیلی فوج مارچ ۱۹۵۷ وچ سینائی تے غزہ تو‏ں پِچھے ہٹ گئی۔

متحدہ عرب جمہوریہ انتظامیہ (۱۹۵۹–۶۷)

۱۹۵۹ وچ ، غزہ د‏‏ی پٹی نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے مختصر مدت د‏‏ی متحدہ عرب جمہوریہ (جس نے مصر تے شام نو‏‏ں متحد کیا) وچ ضم کر دتا گیا۔ ۱۹۶۲ وچ متحدہ عرب جمہوریہ حکومت نے اک فلسطینی قانون ساز کونسل قائم کيتی جسنو‏ں آبادی دے ذریعے منتخب کيتا گیا۔ آئینی دستاویز دا آغاز تھلے لکھے تو‏ں ہويا:

غزہ د‏‏ی پٹی سرزمین فلسطین دا اک ناقابل تقسیم حصہ اے تے اس دے لوک عرب قوم دا حصہ نيں۔ غزہ د‏‏ی پٹی وچ فلسطینی اک قومی یونین بناواں گے جو تمام فلسطینیاں اُتے مشتمل اے جتھے وی اوہ ہون گے - اس دا مقصد فلسطین د‏‏ی غصب شدہ زمیناں د‏‏ی بازیابی دے لئی مشترکہ کم کرنا، تے عرب نیشنلزم دے مطالبے نو‏‏ں پورا کرنے وچ شرکت کرنا ا‏‏ے۔ نیشنل یونین نو‏‏ں گورنر جنرل دے فرمان دے ذریعے منظم کيتا جائے گا۔

جب ۱۹۶۴ وچ فلسطین لبریشن آرگنائزیشن (PLO) د‏‏ی بنیاد رکھی گئی تاں ناصر نے اعلان کيتا کہ اوہ غزہ اُتے اختیار رکھے گی، لیکن عملی طور اُتے ایہ طاقت کدی نئيں دتی گئی۔ اک سال بعد، فلسطینی لبریشن آرمی وچ بھرتی کيتا گیا۔

۵ جون ۱۹۶۷ نو‏ں، مصر د‏‏ی جانب تو‏ں آبنائے تیران دی ناکہ بندی تے اسرائیلی جہاز رانی نو‏‏ں منقطع کرنے دے چند ہفتےآں بعد، اسرائیل نے چھ روزہ جنگ دا آغاز کردے ہوئے مصر اُتے حملہ کيتا۔ اس نے فوری طور اُتے ارد گرد د‏‏ی عرب ریاستاں نو‏‏ں شکست دتی تے غزہ د‏‏ی پٹی دے نال نال مغربی کنارے تے ہور علاقےآں اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے مصر دا قبضہ ختم کر دتا۔

۱۹۷۸ وچ ، اسرائیل تے مصر نے تاریخی کیمپ ڈیوڈ معاہدے اُتے دستخط کيتے جس تو‏ں انہاں دے درمیان تنازعات دا باضابطہ خاتمہ ہويا۔ معاہدےآں دا دوسرا حصہ مغربی کنارے تے غزہ د‏‏ی پٹی وچ اک خود مختار حکومت دے قیام دا فریم ورک سی۔ اس طرح مصر نے غزہ د‏‏ی پٹی اُتے کسی وی علاقائی دعوے نو‏‏ں ترک کر دتا۔

آبادیات‏ی تے معیشت

۱۹۴۸ د‏‏ی جنگ دے دوران غزہ وچ ۲۰۰٬۰۰۰ تو‏ں زیادہ مہاجرین د‏‏ی آمد دے نتیجے وچ معیار زندگی وچ ڈرامائی کمی واقع ہوئی۔ چونکہ مصری حکومت نے غزہ د‏‏ی پٹی تو‏ں نقل و حرکت محدود کر دتی سی، اس لئی اس دے باشندے فائدہ مند روزگار دے لئی کدرے تے نئيں دیکھ سکدے سن ۔ ۱۹۵۵ وچ ، اک مبصر (اقوام متحدہ دے سیکرٹریٹ دے اک رکن) نے نوٹ کيتا کہ "تمام عملی مقاصد دے لئی ایہ کہنا درست ہوئے گا کہ غزہ وچ پچھلے چھ سالاں تو‏ں ۳۰۰٬۰۰۰ تو‏ں زیادہ غربت زدہ افراد جسمانی طور اُتے اک ایداں دے علاقے تک محدود ہو چکے نيں جس د‏‏ی جسامت دے شہر دا اک وڈا پارک۔"

ہور ویکھو

• فوجی قبضاں د‏‏ی لسٹ
• فوجی قبضہ
• مغربی کنارے دا اردن دا الحاق

حوالے

باہرلے جوڑ

• مغربی کنارے، غزہ تے مشرقی یروشلم د‏‏ی قانونی حیثیت
• غزہ د‏‏ی پٹی (پس منظر)
• غزہ د‏‏ی پٹی (تریخ)