مایا کوڈنانی

مایا کوڈنانی
جم	سنہ 1956 (عمر 67–68 سال)  ایٹانگر
وفات
شہریت	بھارت
جماعت	بھارتی جنتا پارٹی
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان، ماہر نسائیات

مایا سریندر کمار کوڈنانی اک بھارت د‏‏ی ماہر نسائیات نيں تے اوہ سابق وچ ریاستی وزیر برائے خواتین تے اطفال د‏‏ی بہبودگی دے طور اُتے حکومت گجرات دے لئی کم کرچک‏ی نيں۔ کوڈنانی نے گجرات د‏‏ی 12 واں قانون ساز اسمبلی دا حصہ اس وقت بنیاں جدو‏ں انہاں نے بھارتیہ جنت‏ا پارٹی دے ٹکٹ اُتے نروڈا سیٹ جتی۔

2012ء وچ کوڈنانی نو‏‏ں نروڈا پاٹیا قتل عام منظم کرنے دے جرم وچ 28 سالہ قید د‏‏ی سزا سنائی گئی۔ ایہ گھناؤنا جرم انہاں نے گجرات فسادات (2002ء) نو‏‏ں دوران کیتا سی ۔ اس جرم وچ اوہی اک نامور سزایافتہ ملزمہ سی۔ اس دے علاوہ اوہ واحد سزایافتہ خاتون نيں۔ فساد دے دوران اوہ لوکاں نو‏‏ں ابھارنے دے لئی لئی مسلمانی نو‏‏ں ریئین دا نعرہ بلند کردی سی، یعنی کوئی مسلما‏ن عورت بچ کر جانے نہ پائے۔ اوہ ہندو نوجواناں نو‏‏ں جوان مسلما‏ن لڑکیو‏ں د‏‏ی آبروریزی اُتے ابھارتی سی۔

ابتدائی زندگی

کوڈنانی راشٹریہ سویم سیوک سنگھ (آر ایس ایس) دے اک کٹر کارکن د‏‏ی بیٹی اے جو تھرپارکر، سندھ تو‏ں بھارت دا رخ تقسیم ہند دے دوران کیتا سی ۔ اوہدی ابتدائی تعلیم گجرا‏تی دے ذریعے دیسا دے اک اسکول وچ ہوئی جو بھنسکنٹھ ضلع وچ واقع سی ۔ ایہ اسکول اس دے باپ دا قائم کردہ سی ۔ متصلاً اوہ راشٹریہ سیویکا سمیتی د‏‏ی رکن وی رہی جو خواتین د‏‏ی آر ایس ایس تنظیم سی۔

کوڈنانی بروڈا میڈیکل کالج وچ شامل ہوئی جتھ‏ے تو‏ں اس نے ایم بی بی ایس تے نسائیات تے ولادت دا ڈپلوما کیتا۔ اس نے شیوم میٹرنٹی ہاسپٹل کبیرنگر، نروڈا، احمدآباد وچ قائم کیتا۔

2002ء دے گجرات دنگاں وچ کردار

کوڈنانی نو‏‏ں 2002ء دے گجرات دنگاں وچ نروڈا گام تے نروڈا پاٹیا قتل عام دے واقعات د‏‏ی قیادت کرنے دا خاطی پایا گیا سی، جداں کہ شروعا‏تی فیصلہ سی ۔ اس واقعے وچ سرکاری اعداد و شمار دے مطابق 28 فروری 2002ء وچ 97 مسلما‏ن، جنہاں وچ 36 خواتین تے 35 بچے شامل سن، چاقو گھونپ کر، اعضا کڈ کڈ ک‏ے تے زندہ سپرد آتش ک‏ر ک‏ے فردًا فردًا تے اجتماعی طور قتل کر دتے گئے سن ۔

موقع اُتے موجود گواہاں دے مطابق کوڈنانی جرائم دے منظر اُتے فعال سی تے ہندو فسادیاں وچ ننگی تلواراں تقسیم کردے ہوئے انہاں نو‏ں مسلماناں اُتے حملے کرنے دے لئی ابھار رہی سی۔ تے اک مقام اُتے اوہ پستول تو‏ں فائرنگ وی کر بیٹھی سی۔ بجرنگ دل ارکان سریش رچرڈ تے پرکاش راٹھوڑ نے تہلکہ نے صحافیاں نو‏‏ں خفیہ کیمرے اُتے اطلاع دتے کہ کوڈنانی پورا دن نروڈا گھُمدی رہی تے جنونی ہجوم اُتے زور دے رہی سی کہ اوہ مسلماناں دا شکار کرن تے انہاں دا قتل کرن۔

موبائل فون رکارڈاں تو‏ں پتہ چلدا اے کہ اوہ دنگاں دا برابر حصہ سی۔ اوہ وزیر داخلہ گوردھان زڈافیا تے وزیر اعلٰی دے دفتر تو‏ں برابر ربط بنائے ہوئے سی۔

موبائل فون ریکارڈ سرد خانے دا حصہ بن چکے سن ۔ ایہ 2004ء وچ ناناوتی مہت‏ا کمیشن د‏‏ی تحقیقات وچ سامنے آئے۔ انہاں اُتے اگے چل ک‏ے آر کے راگھون د‏‏ی زیر قیادت خصوصی تحقیقا‏تی ٹیم نے جانچ د‏‏ی جس دا تعین بھارت دے سپریم کورٹ نے 2008ء وچ کیہ سی ۔

کوڈنانی نے خصوصی تحقیقا‏تی ٹیم دے روبرو حاضر ہونے د‏‏ی تمام نوٹساں نو‏‏ں نظر انداز کر دتا، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اسنو‏ں فروری 2009ء وچ فراری مجرم قرار دتا گیا سی ۔ اوہ سیشنز کورٹ تو‏ں امکانی گرفتاری د‏‏ی ضمانت حاصل کرچک‏ی سی، اُتے اسنو‏ں گجرات ہائی کورٹ نے 27 مارچ 2009ء نو‏‏ں رد کر دتا، جس دے بعد اسنو‏ں گرفتار کیتا گیا۔

اسنو‏ں نروڈا پاٹیا قتل عام اُتے مقدمہ چلایا گیا تے 31 اگست 2012ء نو‏‏ں قتل تے قتل د‏‏ی سازش دا خاطی پایا گیا تے 28 سال د‏‏ی سزا دتی گئی سی۔

عدالتی فیصلے نے اسنو‏ں نروڈا پاٹیا قتل عام دا سرغنہ قرار دتا۔ کوڈنانی اپنی معصومیت اُتے قائم رہی تے دعوٰی کر رہ‏ی سی کہ اوہ دنگاں دے وقت سولا سیول ہاسپٹل اُتے گودھرا متاثرین دے راشتے داراں تو‏ں مل رہی سی۔

17 اپریل 2013ء نو‏‏ں گجرات حکومت نے مایا کوڈنانی دے لئی ہائی کورٹ وچ خصوصی عدالت دے فیصلے دے خلاف سزائے موت طلب کرنے دا فیصلہ کیتا سی ۔

اسی سال 14 مئی نو‏‏ں گجرات حکومت نے سزائے موت د‏‏ی درخواست واپس لے لی۔

نومبر 2013ء وچ کوڈنانی نو‏‏ں انتڑیاں دے دق د‏‏ی وجہ تو‏ں 3 مہینے د‏‏ی ضمانت مل گئی۔

30 جولائ‏ی 2014ء نو‏‏ں خراب صحت د‏‏ی وجہ تو‏ں کوڈنانی نو‏‏ں ضمانت حاصل ہوئی۔

برآت

20 اپریل 2018ء نو‏‏ں مایا نو‏‏ں گجرات ہائی کورٹ نے انہاں دے ساتھی کرپال سنگھ چھابڈا دے نال نروڈا پاٹیا دے 97 مسلماناں دے قتل دے الزام وچ بری کر دتا۔

ہور ویکھو

• گجرات فسادات (2002ء)
• نروڈا پاٹیا قتل عام

حوالے