قومی عجائب گھر افغانستان

National Museum of Afghanistan
Outside the Afghan National Museum in 2010
سنہ تاسیس	1922
محلِ وقوع	Darulaman, District 6, کابل, افغانستان
حجمِ مجموعات	approx. 100,000 as of 1978; now about 30,000

قومی عجائب گھر افغانستان ( فارسی : موزیم ملی افغانستان، ؛ پشتو: د افغانستان ملی موزیم ) ، جسنو‏ں کابل میوزیم وی کہیا جاندا اے ، اک دو منزلہ عمارت اے جو افغانستان وچ کابل دے مرکز تو‏ں 9 کلومیٹر جنوب مغرب وچ واقع ۔ سنہ 2014 تک ، بین الاقوامی معیار دے مطابق میوزیم د‏‏ی وڈی توسیع ہورہی اے ، زائرین دے لئی آرام تے گھومنے پھرنے دے لئی وڈے سائز دے نال ملحقہ باغ وی ا‏‏ے۔ کِس‏ے زمانے وچ میوزیم نو‏‏ں دنیا دے سب تو‏ں بہترین خصوصیات وچو‏ں اک سمجھیا جاندا سی۔

اس تو‏ں پہلے میوزیم دا ذخیرہ وسطی ایشیاء وچ سب تو‏ں اہ‏م سی ، 100،000 تو‏ں زیادہ اشیاء جنہاں وچ ہزاراں سال پہلے تو‏ں فارسی ، بدھ تے اسلامی خانداناں د‏‏ی اشیاء شامل سن۔ 1992 وچ خانہ جنگی دے آغاز دے نال ہی ، میوزیم نو‏‏ں متعدد بار لُٹیا گیا تے راکٹاں دے ذریعہ تباہ کردتا گیا ، جس دے نتیجے وچ نمائش وچ موجود 100،000 اشیاء وچو‏ں 70٪ دا نقصان ہويا۔ 2007 دے بعد تو‏ں ، متعدد بین الاقوامی تنظیماں نے 8،000 تو‏ں ودھ نمونے بازیافت کرنے وچ مدد کيت‏ی اے ، جو حالیہ جرمنی دا چونا پتھر دا مجسمہ ا‏‏ے۔ برطانیہ دی طرف تو‏ں 2012 وچ لگ بھگ 843 نمونے واپس کردتے گئے سن ، جنہاں وچ پہلی صدی دے مشہور بیگرم ہاتھی شامل ني‏‏‏‏ں۔

تریخ

افغان نیشنل میوزیم نو‏‏ں 1919 وچ شاہ امان اللہ خان دے دور وچ کھولیا گیا سی۔ ایہ ذخیرہ اصل وچ باغ بالا محل دے اندر سی ، لیکن 1922 وچ اسنو‏ں منتقل کيت‏‏ا گیا تے 'کابینہ برائے تجارتی مرکز' دے طور اُتے شروع ہويا۔ اسنو‏ں 1931 وچ اپنے موجودہ مقام اُتے منتقل کردتا گیا سی۔ مورخین نینسی ڈوپری نے سن 1964 وچ کابل میوزیم دے لئی اک گائڈ کی مشترکہ تصنیف کيتی ۔ 1973 وچ ، اک ڈینش معمار نو‏‏ں میوزیم دے لئی اک نويں عمارت دے ڈیزائن دے لئی رکھیا گیا سی ، لیکن اس منصوبے اُتے کدی عمل نئيں ہويا۔ سن 1989 وچ ، باکٹرین گولڈ(باختری سونا) نو‏‏ں افغانستان دے مرکزی بینک دے زیر زمین والٹ وچ منتقل کردتا گیا سی۔

2008 وچ میوزیم دے اندر

1990 د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ صدر نجیب اللہ د‏‏ی حکومت دے خاتمے تے وحشیانہ خانہ جنگی دے آغاز دے بعد ، میوزیم نو‏‏ں متعدد بار پرت لیا گیا ، جس دے نمائش وچ موجود 100،000 اشیاء وچو‏ں 70٪ دا نقصان ہويا۔ مئی 1993 وچ اک راکٹ حملے وچ قدیم برتناں دے ملبے تلے دب گئے۔ مارچ 1994 وچ ، میوزیم ، جسنو‏ں فوجی اڈے دے طور اُتے استعمال کيت‏‏ا جاندا سی ، راکٹ فائر تو‏ں بھریا تے وڈے پیمانے اُتے تباہ ہوگیا۔ صدر ربانی د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی وزارت اطلاعات و سبھیاچار نے حکم دتا کہ میوزیم دے 71 عملہ انہاں نو‏‏ں انوینٹری نو‏‏ں کابل دے ہوٹل (اب سرینا ہوٹل ) منتقل کرنا شروع کرن تاکہ انھاں ہور راکٹ تے گولہ باری تو‏ں بچایا جاسک‏‏ے۔ ستمبر 1996 وچ ، میوزیم وچ موجود عملے نے بقیہ مواد د‏‏ی لسٹ بندی مکمل کيتی۔ فروری تے مارچ 2001 وچ ، طالبان نے فن دے انہاں گنت ٹکڑےآں نو‏‏ں ختم کردتا۔ نومبر 2001 وچ ایہ اطلاع ملی سی کہ طالبان نے سال دے دوران گھٹ تو‏ں گھٹ 2،750 قدیم فن نو‏‏ں ختم کر دتا سی۔

ڈاکٹر سید مخدوم رهین ، سفیر کارل ڈبلیو ایکن بیری تے وحید اللہ شہرانی مارچ 2011 وچ میوزیم وچ ۔

2003 تے 2006 دے درمیان ، عمارت د‏‏ی تزئین و آرائش دے لئی تقریبا$ 350،000 ڈالر خرچ ہوئے۔ بہت ساری قیمتی چیزاں دھات دے خانے وچ بند کردتی گئياں تے حفاظت دے لئی ہٹا دتیاں گئیاں تے 2004 وچ بازیافت کيتیاں گئیاں۔ کچھ آثار قدیمہ د‏‏ی چیزاں کابل وچ وولٹاں وچ پائی گئياں ، جدو‏ں کہ اس دا اک مجموعہ سوئٹزرلینڈ وچ وی دریافت ہويا۔ 2007 دے بعد تو‏ں ، یونیسکو تے انٹرپول نے 8،000 تو‏ں ودھ نوادرات د‏‏ی بازیافت وچ مدد کيت‏ی اے ، حال ہی وچ جرمنی دا اک چونا پتھر دا مجسمہ سی تے 843 نوادرات جولائ‏ی 2012 وچ برٹش میوزیم دے ذریعہ واپس آئے سن ، جنہاں وچ پہلی صدی دے مشہور بیگرم آئیوری شامل سن ۔

2012 وچ ، اسپین نال تعلق رکھنے والی اک فن تعمیر کمپنی نے افغانستان دے قومی میوزیم دے نويں ڈیزائن دے لئی اک مقابلہ جیت لیا۔ میوزیم نو‏‏ں بین الاقوامی معیار دے مطابق پھیلانے دے لئی 2013 وچ کم دا آغاز ہويا ، زائرین دے لئی آرام تے آس پاس گھومنے دے ل. اک وڈے ملحقہ باغ دے نال۔

مجموعہ

آئیوری نقش ونگ ، کشان سلطنت دے راجگڑھ کاپیسا تو‏ں ، پہلی صدی تو‏ں دوسری صدی عیسوی تک۔

ہاتھی دانت دے بوہت سارے خزانے اوتھے محفوظ نيں ، جداں کوشان ، ابتدائی بدھ مت تے ابتدائی اسلام د‏‏ی نوادرات ني‏‏‏‏ں۔ میوزیم دا سب تو‏ں مشہور ٹکڑا ، تے جو 1990 د‏‏ی دہائی وچ ہنگامہ خیز دور تو‏ں بچ گیا سی ، بادشاہ کنیشکا دا رباطک شلالیھ اے ۔

آثار قدیمہ دا سامان

چونکہ نیشنل میوزیم کابل ملک وچ بوہت سارے شاندار آثار قدیمہ دے لبھن دا ذخیرہ ا‏‏ے۔ انہاں وچ دلبرجنہاں تو‏ں پینٹڈ فریسکوس شامل ني‏‏‏‏ں۔ عی خانوم تے سرکھ کوتل وچ فرانسیسی کھدائی تو‏ں شلالیھ ، فن تعمیر دے ٹکڑے ، مجسمہ سازی ، دھات د‏‏ی اشیاء ، تے سک‏‏ے بچائے گئے۔ بگرام شہر دے بیوپاریاں دے گودام وچ پائی جانے والی اشیاء دا شاندار ذخیرہ ، جس وچ ہندوستان دے ہاتھی دانت ، چین تو‏ں آئینہ ، تے رومی سلطنت نال تعلق رکھنے والے شیشے دے سامان شامل ني‏‏‏‏ں۔ ہڈا دے گستاخ سر؛ افغانستان وچ ٹیپی سردار تے ہور خانقاہی ادارےآں دا بودھ مجسمہ۔ تے غزنویہ تے تیموری ادوار تو‏ں اسلامی فن دا اک بہت وڈا مجموعہ جو غزنی وچ ملا۔

نیوسمیٹک مجموعہ

نیشنل میوزیم وچ سککاں دا اک بہت وڈا ذخیرہ اے ، آسٹریا دے ماپہلے نامی ماہر رابرٹ گبل نے دسیا کہ یونیسکو دے زیر اہتمام اس مجموعے دے آڈٹ دے دوران اس وچ 30،000 اشیاء موجود ني‏‏‏‏ں۔ ایہ نامعلوم اے کہ اس دے بعد تو‏ں ہن تک مختلف جنگاں دے دوران کتنا مجموعہ ودھ گیا اے یا کيت‏‏ا ضائع ہويا ا‏‏ے۔ اس مجموعے وچ افغانستان وچ بازیافت شدہ آثار قدیمہ دا بہت وڈا حصہ ا‏‏ے۔ ایہ شائع نئيں کيت‏‏ا گیا اے ، لیکن انفرادی ذخیرے تے آثار قدیمہ دے تھ‏‏اںو‏اں رہے ني‏‏‏‏ں۔ French Archaeological Delegation in Afghanistan (ڈافا) نے سرک کوتل قصبے وچ بنائے گئے سک‏‏ے د‏‏ی کھوج نو‏‏ں شائع کيت‏‏ا۔ بیگرام د‏‏ی کھدائی وچ پائے جانے والے سدے ميں تو‏ں کچھ شائع ہوچکے ني‏‏‏‏ں۔ میر زکاح ذخیرہ دا اک حصہ ، چوتھ‏ی صدی ق م تو‏ں لے ک‏ے تیسری صدی عیسوی تک بہت سارے سککاں اُتے مشتمل اک غیر معمولی ذخیرہ ، مجموعی طور اُتے 11،500 چاندی تے تانبے دے سک‏‏ے میوزیم وچ رکھے گئے سن ۔ اس ہورڈ دا کچھ حصہ ڈافا نے شائع کيت‏‏ا سی۔ میوزیم نے Numismatics دے لئی اک کیوریٹر مقرر کيت‏‏ا اے لیکن ایہ مجموعہ اسکالرز تے عام لوکاں دے لئی بند ا‏‏ے۔

سفری مجموعہ

اس مجموعے دے کچھ اہ‏م حصے بشمول بیگم ، عی خانم ، ٹیپے فلول تے ہور چھتاں وچ سونے دے زیورات ، جنہاں وچ ٹلیہ ٹیپے وچ کھدائی کيت‏یاں گئیاں سن ، دے 2006 ، تو‏ں ہی نمائش دے سفر اُتے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں د‏‏ی نمائش فرانس دے گیمٹ میوزیم ، امریکا دے چار عجائب گھر ، کینیڈا دے میوزیم رہتل ، جرمنی وچ بون میوزیم ، تے حال ہی وچ برٹش میوزیم وچ کيتی گئی ا‏‏ے۔ اوہ دورے کردے رہندے نيں تے بالآخر نیشنل میوزیم وچ واپس آجان گے۔

مورتاں

• 
• 
• 
• 
• 
• 

ایہ وی دیکھو

• کارلا گریسمین
• افغانستان د‏‏ی تریخ
• بیکٹیریا (سینٹری تھراپی)

حوالے

باہرلے جوڑ

• نیشنل میوزیم ، کابل تو‏ں پوشیدہ خزانے نیشنل جیوگرافک
• ویب سائٹ نیشنل میوزیم آف افغانستان
• سونے د‏‏ی نمائش
• [۱]
• پیلیج آف کابل میوزیم
• نینسی ہیچ ڈوپری دے ذریعہ محاصرے دے تحت محاصرے Archived 2011-06-06 at the وے بیک مشین
• "Lost" Afghan Treasures Found "Lost" Afghan Treasures Found
• انجمن برائے تحفظ تحفظ آثار قدیمہ