قاضی دتہ سیوستانی
| قاضی دتہ سیوستانی | |
|---|---|
| مقام پیدائش |
|
| وفات | سنہ 1563
|
| عملی زندگی | |
| پیشہ | صوفی ، عالم ، قاضی |
 باب اسلام
| |
ترمیم  | |
قاضی دِتہ سیوستانی (وفات: 970ھ مطابق 1563ء) سندھ دے مشہور صوفی بزرگ نيں۔قاضی دِتہ اپنے وقت دے بہت وڈے عالم تے صاحب کشف بزرگ سن ۔ بوہت سارے اولیا آپ دی خدمت وچ حاضر ہوئے تے اِنہاں توں اِکتساب فیض کیتا تے روحانی تعلیم وی حاصل کيتی۔
سوانح
سودھوآپ دا ناں قاضی دِتہ اے جدوں کہ والد دا ناں قاضی شرف الدین سی جنہاں نوں مخدوم راہو وی کہیا جاندا اے۔ مخدوم راہو کے والد شیخ محمود جلیل القدر اولیا وچوں سن ۔ قاضی دِتہ نے علومِ متداولہ دی تعلیم اک طویل عرصے تک اپنے والد محترم قاضی شرف الدین دی خدمت وچ رہ کے کيتی۔ جدوں اوہ علوم و فنون وچ خاطرخواہ ترقی کرچکے تاں مخدوم بلال (متوفی 931ھ مطابق 1525ء) دی خدمت وچ حاضر ہوئے تے اُنہاں توں تفسیر قرآن تے حدیث پڑھی۔ بعض علوم وچ اُنہاں نے مخدوم محمود داؤد پوتہ تے مولانا عبدالعزیز ہروی دے تلمذ دا فخر حاصل کیتا۔ تفسیر قرآن مجید توں غیر معمولی شغف رکھدے سن ۔ تقریباً قرآن مجید دی 18 تفاسیر دا مطالعہ کیتا سی تے قرآنی معارف و نکات نوں بے ساختہ بیبن کے دتا کردے سن ۔ مختلف علوم اُتے کامل دستگاہ سی۔ حافظے دی ایہ کیفیت سی کہ اکثر کتاباں دی عبارات بغیر کتاب دے ہی سنیا دتا کردے سن ۔[۱] اکثر کتاباں آپ نوں حفظ سن۔ ترکی زبان دے علاوہ ہندی زبان تے عربی زبان اُتے وی مکمل عبور حاصل تھا۔قاضی داؤد پوتہ سندھ دے اکابر علما وچوں سن تے اُنہاں دی وجہ توں سندھ وچ کافی علوم دی اِشاعت ممکن ہوئی۔ عالم تے صاحب باطن بزرگ سن تے علم وچ فیوض و برکات دا ایہ عالم سی کہ جس طالب علم نے وی آپ توں علمی اِکتساب کيتا، ہمیشہ اپنے مقصد وچ کامیاب ہويا۔ آپ ہرات توں سندھ تشریف لیائے سن ۔[۲]
شاہ حسن ارغون دی عقیدت
سودھوارغون خاندان حکومت سندھ دا دوسرا فرمانروا مرزا شاہ حسن ارغون آپ دے علم و فضل تے تقویٰ و تقدس دی وجہ توں آپ توں بے حد عقیدت رکھدا سی تے آپ دی اِنتہائی تعظیم و توقیر بجا لاندا سی ۔ شاہ حسن ارغون نے بعض علوم وچ آپ توں اِستفادہ وی کیتا سی ۔ اِس لئی اوہ کہیا کردا سی کہ آپ میرے اُستاد وی نيں۔ علمی عظمت دی بنا اُتے آپ نوں امام جاراللہ کہندا سی ۔ مؤلف تریخ معصومی میر محمد معصوم بکھری (متوفی 1605ء) وی آپ دے حلقہ درس وچ شریک رہے نيں۔[۳]
وفات
سودھوقاضی دِتہ نے 970ھ مطابق 1563ء وچ موضع باغبان، سیہون شریف وچ وفات پائی۔ تدفین وی موضع باغبان وچ کيتی گئی تے آپ دا مزار اوتھے مرجع خاص و عام اے۔[۴]