طاق صرافان
طوقی صروفون | |
---|---|
عمومی معلومات | |
معماری طرز | وسطی ایشیائی فن تعمیر |
پتہ | بخارا، ازبکستان |
متناسقات | 39°46′22″N 64°25′07″E / 39.77265°N 64.41859°Eمتناسقات: 39°46′22″N 64°25′07″E / 39.77265°N 64.41859°E1 |
تکمیل | 1535 |
مرمت | 1980 |
مالک | ریاستی جائداد۔ بخارا ریجن کلچرل ہیریٹیج ایڈمنسٹریشن |
اونچائی | 16.55 میٹر (outer dome height) |
تکنیکی تفصیلات | |
مواد | اِٹ، لکڑی، پتھر تے جپسم |
سائز | 25x24 میٹر (plan) |
منزلاں دی تعداد | 1 |
تریخ
سودھویہ انہاں چار وڈے تجارتی گنبداں وچوں اک سی جو 16ويں صدی وچ بخارا خانات وچ شیبانی خاندان دے دور وچ تعمیر کيتے گئے سن ۔ ایہ تجارتی مرکز بخارا دے شہر دے حصے وچ نہر شاہرود اُتے بنایا گیا سی۔ اس گنبد وچ منی ایکسچینج دی دکاناں، مسجد تے صرافاں دا غسل خانہ سی۔ توقی سرفون منی چینجرز دے گنبد دے ناں توں مشہور سن، کیونجے بوہتے منی چینجر اوتھے بیٹھ کر غیر ملکی کرنسی دا تبادلہ کردے تے پیسہ کماندے سن ۔ لفظ توق قدیم تعمیراتی اصطلاحات وچوں اک اے، جس دا مطلب اے عمارت تے عربی وچ نیم دائرہ دار والٹ۔ [۲] بخارا خانات وچ ڈھکے ہوئے بازار نوں توق کہیا جاندا سی۔ توقی سرروفون وی بازار دے ایداں دے ہی گنبداں وچوں اک سی۔ صراف دا مطلب پیسہ بنانے والا اے۔ تحقیق توں پتہ چلدا اے کہ لوک اس بازار دے علاقے وچ نويں صدی وچ سامانی دور وچ رہندے سن ۔ اطلاعات نيں کہ ایتھے 13ويں صدی وچ اگ لگی سی تے ایہ اگ چنگیز خان دی سرگرمیاں توں متعلق سی شعبان دے دور وچ ، بخارا نجی کاروبار، قرض دینے تے زر مبادلہ دا مرکز بن گیا۔ بخارا وچ منی چینجرز دے ناں توں متعلق مکانات، تجارتی گنبد، کاروان سرائے، مسیتاں، حمام تے ہور سن ۔ گنبد دے دروازے دے اُتے لکھیا ہويا نوشتہ 1980 وچ دوبارہ تعمیر کيتا گیا سی۔ کتاباں دی الماری نوں قرآن مجید دی سورہ نساء دی آیت 103 توں نیلے رنگ وچ اک پیچیدہ سلسل لپی وچ سجایا گیا اے تے آیت سؤݨ توں لکھی گئی اے۔ [۳] توقی سرفون دی مسجد دے دروازے دے اُتے لکھیا ہويا اے کہ "یہ عمارت عبید اللہ بہادر خان دے دور وچ 1534–1535 وچ مکمل ہوئی"۔ ایہ تحریر محمد درویش قنوق نے لکھی سی جو بخارا دے خطاطی دے ماہر سن ۔ [۴] 1980 دی دہائی وچ بحالی دے کماں دے دوران، مسجد دی دیواراں اُتے لکھے ہوئے نوشتہ جات نوں دوبارہ تعمیر کر کے بحال کيتا گیا۔ اج بھݪک اس گنبد وچ دستکاری دی ورکشاپس تے تجارتی اسٹالز چل رہے نيں۔
فن تعمیر
سودھوToqi Sarrofon پکی ہوئی اِٹاں، لکڑی، پتھر تے جپسم توں بنایا گیا اے۔ توقی سرروفون سب توں چھوٹا گنبد اے۔ ایہ چار طاقاں توں بنا اک گنبد اُتے مشتمل اے۔ توقی سرروفون دا گنبد "چار محراب" گنبد توں ممتاز اے۔ [۵] توقی سرروفون دو گلیاں دے چوراہے اُتے واقع اے، جنہاں وچوں اک رجستان دی طرف جاندی اے۔ اس گنبد دا گنبد چار مضبوط پورٹلز اُتے بنایا گیا اے جو اک دوسرے نوں کٹتے نيں۔ "چار محراب" دے انداز وچ گنبد توں ڈھکی ہوئی سڑک، بخارا دے فن تعمیر دی خصوصیت، پورٹلز دے تھلے توں گذری۔ عمارت دے زیورات ہن موجود نئيں نيں، مسجد دے داخلی تے خارجی راستے دے اُتے صرف چھتاں دی موزیک باقیات ملی نيں۔ عمارت دے 8 کونے نيں (پلان 25x24 میٹر)، گنبد دا اندرونی قطر 12 میٹر اے، بیرونی گنبد دی اونچائی 16.55 میٹر اے، ایہ 4 گنبداں اُتے نصب اے تے شہر دے جنوبی حصے اُتے محیط اے۔ 16ويں صدی دے دوسرے نصف وچ ، ہال دے چار کٹے ہوئے کونےآں وچوں اک وچ اک مسجد، دوسرے وچ سرفون غسل خانہ تے باقی دو وچ منی چینجر دی دکاناں شامل کيتیاں گئیاں۔
حواشی
سودھو- ↑ Ражабов 2016, p. 173.
- ↑ Бобожонов 2017, p. 111.
- ↑ Ўзбекистон обидаларидаги битиклар: Бухоро 2016, p. 403.
- ↑ Бухоро шарқ дурдонаси 1997, p. 104.
- ↑ Пугаченкова 1979, p. 5.
حوالے
سودھو- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.