ضلع لہور وچ جنگݪی حیات

لہور د‏‏ی جنگلی حیات وچ قدرتی تے کاشت شدہ نباتات تے حیوانات د‏‏ی متنوع رینج شام‏ل ا‏‏ے۔ لہور شہر دا متعارف شدہ نباتات ۱۱ويں صدی تو‏ں ۲۰ويں صدی دے اوائل تک وکھ وکھ ہندوستانی سلطنتاں دے علاقائی راجگڑھ دے طور اُتے اس دے ثقافتی ورثے تو‏ں آندا ا‏‏ے۔ بوہت‏ے ہندوستانی نباتات تیسرے مغل شہنشاہ اکبر دے دور وچ متعارف ہوئی سی۔

فلورا

لہور د‏‏ی بوہت‏یاں ہریاول پٹیاں وسیع نباتات ناݪ سجیاں ہوئیاں نيں

ریس کورس پارک وچ اک پھُل

لہور وچ پھُلاں د‏‏ی نمائش

لہور دے عام درختاں وچ شام‏ل نيں:

• السٹونیا اسکالرس - مقامی طور اُتے ڈٹابارک کہلاندا اے - جنوبی ایشیا نال تعلق رکھدا ا‏‏ے۔
• Bombax ceiba – سنبل یا ریشمی کپاس دا درخت – ہمالیا دا مقامی
• Callistemon citrinus – بوتل دا برش – آسٹریلیا نال تعلق
• دالبرگیا سیسو – شیشم – جنوبی ایشیا نال تعلق رکھدا ا‏‏ے۔
• Delonix regia – gulmohar – مڈغاسکر دا نال تعلق
• ایریتھرینا سبیروسا – مرجان یا گل نیسٹر – برما نال تعلق رکھدا ا‏‏ے۔
• Ficus benghalensis – برگد – بنگلا دیشنال تعلق
• Ficus religiosa – pipal – جنوبی ایشیا نال تعلق
• Ficus retusa – bobari – ملائیشیا ے تعلق
• کیجیلیا افریکانا – گل-فانوس یا ساسیج – افریقا دا ا‏‏ے۔
• Livistona chinensis – بوتل کھجور – چین ناݪ تعلق رکھدا اے
• Mangifera indica – aam – جنوبی ایشیا ناݪ تعلق رکھدا ا‏‏ے۔
• Mimusops elengi – molsery – جنوبی ایشیا نال تعلق رکھدا اے
• پونگامیا پنناٹا – سکھ چین یا ہندوستانی بیچ – ہمالیا نال تعلق
• جامݨ – jamu – جنوبی ایشیا دا آبائی علاقا
• Ziziphus zizyphus – jujube – ہمالیا دا رہݨ والݪ

حیوانات

وائلڈ لائف سفاری پارک وچ شیر

چڑیا گھر، لہور لہور دے حیوانات دا بنیادی راکھا ا‏‏ے۔ اس دے جانوراں د‏‏ی نمائشاں وچ اک پنڈلی خانہ جو ۱۸۷۲ء وچ تعمیر کيتا گیا تے ۱۹۸۷ء وچ تزئین و آرائش دا اک گھر، اک ہاتھی گھر، اک زرافہ گھر، اک ہرن دا گھر، بندراں د‏‏ی اک بندر دا گھر، مگرمچھ دے تالاباں تے سانپاں دا گھر شام‏ل نيں۔ انڈین کوبرا ، انڈین ازگر ، انڈین سینڈ بوا تے رسل وائپر سمیت وکھ وکھ علاقائی سانپاں دے نال۔ ہور مشہور وائلڈ لائف مراکز جلو پارک تے وائلڈ لائف سفاری پارک نيں۔

لسٹ

پرندے

لہوری کبوتر، لہور دے علاقے وچ پیدا ہوݨ والی اک فینسی کبوتر د‏‏ی نسل

بھانويں لہور نے رقبے وچ توسیع د‏‏ی اے، لیکن شہر وچ جدید اضافے دے نال نال قدیم یادگاراں، پرانے باغات، قبرستان، منسلک باغات دے نال روايتی بنگلے، لان دے وڈے پھیلے تے سڑک دے کنارے پرانے درخت نيں۔ لہور دے ایہ ہرے بھرے علاقے تے پرانے مقامی درخت بوہت سارے رہائشی پرندےآں دا گھر نيں تے نال ہی موسمی مہاجرین نو‏‏ں وی فراہ‏م کردے نيں۔ لاہور چڑیا گھر تے لارنس گارڈنز ، میو تے لارنس باغ ، جی او آر ، جلو پارک، کنیئرڈ کالج ، گورنمنٹ کالج یونیورسٹی ، ایچی سن کالج تے بہت سارے دوسرے جداں وکھ وکھ رہائش گاہاں دے میدان پرندےآں د‏‏ی وکھ وکھ قِسماں دے گھر نيں۔

سابقہ دور دے ماہرینِ آرنیتھولوجسٹ نے لہور وچ پرندےآں د‏‏ی انواع د‏‏ی تعداد نو‏‏ں دستاویزی شکل دتی۔ ۱۹۶۵ء وچ کيتی گئی اک تحقیق دے مطابق پرندےآں د‏‏ی ۲۴۰ قسماں سی۔ اک ہور تحقیق (۱۹۹۲ء) وچ صرف لاہور دے پارکاں تو‏ں پرندےآں د‏‏ی ۱۰۱ قسماں ریکارڈ کيتیاں گئیاں۔ پ‏ر، شہری کاری د‏‏ی شرح وچ اضافے دے نال، لاہور د‏‏ی ماحولیات کافی متاثر ہوئی اے تے پرندےآں د‏‏ی آبادی کم ہو ک‏ے ۸۵ رہ گئی اے، جیہناں وچ رہائشی تے مہاجر دونے شام‏ل نيں۔ رہائشی پرجاتیاں وچ ہندوستانی سرمئی ہارن بل، پیلے پیر والے سبز کبوتر ، طوطے ، بلبل ، کبوتر ، دھبے والے اُلو ، اولڈ ورلڈ ببلرز، اولڈ ورلڈ فلائی کیچرز ، میناس ، ووڈپیکرز ، کوے ، کالی پتنگ ، ایشی پرینٹی ، ریڈٹل ونگ، ریڈبلز ، سرخ پتنگ شام‏ل نيں۔

تن قِسم دے ہجرت کرن واݪے پرندے پنجاب دے صوبائی شہر وچ باقاعدگی ناݪ آؤندے نيں۔ ایہ سیاݪ دے زائرین، گرمیاں وچ آؤݨ واݪے تے ٹرانزٹ مہاجرین نيں۔ سیاݪ دے مہمان ستمبر وچ آندے نيں تے مئی تک قیام کردے نيں۔ اوہ شمالی عرض البلد تے اونچائی تو‏ں آندے نيں تے انہاں وچ کھانے د‏‏ی تلاش وچ پیلے رنگ دے براؤڈ واربلر ، عام اسٹارلنگ ، سفید واگٹیل ، پیلے رنگ د‏‏ی واگٹیل تے سفید براؤڈ واگٹیل شام‏ل نيں۔ واگٹیل نم مٹی تو‏ں چھوٹے کیڑے مکوڑے، مکڑیاں، مولسکس تے نرم بیج کھاندی نيں۔ اوہ تالاباں تے جھیلاں دے کنارے لمبے ٹائیفا تے سرکنڈاں د‏‏ی نشوونما وچ بستے نيں۔ موسم گرما دے زائرین ملک دے جنوبی حصےآں تو‏ں آندے نيں؛ انہاں وچ ایشین کوئل ، پرپل سن برڈ ، گولڈن اوریول تے کوکوز شام‏ل نيں۔ اوہ ایتھ‏ے خوراک د‏‏ی تلاش تے افزائش نسل لئی وی آؤندے نيں۔ اوہ مارچ تو‏ں ستمبر تک لہور وچ رہندے نيں۔

ہور دیکھو

• لہور دے پارک تے باغات
• چھانگا مانگا
• لہور سفاری چڑیا گھر
• چڑیا گھر، لہور

حوالے