ضلع قلعہ سیف اللہ

ضلع قلعہ سیف اللہ
تاریخ تاسیس	۱۴ دسمبر ۱۹۸۸
نقشہ
انتظامی تقسیم
ملک	پاکستان
دارالحکومت	قلعہ سیف اللہ
تقسیم اعلیٰ	ژوب ڈویژن
متناسقات	31°01′N 68°20′E
جیو رمز	6641963
[مکمل اسکرین پر]

صوبہ بلوچستان وچ ضلع قلعہ سیف اللہ دا محل وقوع

ضلع قلعہ سیف اللہ پاکستان دے صوبا بلوچستان دا اک ضلع اے۔ ایہدا 11600 مربع کلومیٹر اُتے مشتمل اے ۔ ایہدیاں دو تحصیلاں نيں ۔ قلعا سیف اللہ تے مسلم باغ ۔ قلعا سیف اللہ 14دسمبر 1988کو ضلع بنیا۔ اس تو‏ں پہلے ایہ ضلع ژوب دا حصہ ہُندا سی ۔ ضلع د‏‏ی آبادی لگ بھگ دو لکھ تیس ہزار ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے د‏‏ی آبادی پشتوناں دے کاکڑ قبیلہ دے ذیلی قبیلے سنزر خیل تے سنیاٹہ اورسرگڑہ اُتے مشتمل نيں سنزرنیکھ دے بڑابیٹا (علی) قلعہ سیف اللہ وچ آ باد اے جو مندرہ ج ذیل شاخاں پرمشتمل اے مثلآ(شادوزئی، میرزئی،باتوزئی اورغوریزئی) شادوزئی قوم ہور دوشاخاں وچ تقسیم نيں۔ جداں کہ(1۔ ابراحیم زئی 2۔ شموزئی)1۔۔ ابراحیم زئی قوم مزیدذیلی قوماں وچ تقسیم نيں۔ جداں کہ خُدائے دادزئی،علی خیل،دولت زئی اورآخترزئی وغیرہ وغیرہ۔ 2۔۔ شموزئی قوم مزیدذیلی قوماں وچ تقسیم نيں۔ جیساکہ جلالزئی،الوزئی اورمسیٰ زئی۔ میرزئی قوم ہور مختلف شاخاں پرمشتمل نيں۔ جنہاں وچ کمالزئی، ملازئی، فتوزئی وغیرہ قابل ذکر نيں ۔ قلعہ سیف اللہ سطح سمندر تو‏ں 1500تا 2200میٹرز د‏‏ی بلندی اُتے اے، قلعہ سیف اللہ وچ گرمیاں وچ زیادہ گرمی تے سردیاں وچ بہت سردی پڑ تی اے، یونین کونسل کان مہترزئی جو سطح سمندر تو‏ں 2170کی بلندی اُتے اے اوتھ‏ے جنوری تے فروری دے مہینےآں وچ پہاڑ اں د‏‏ی چوٹیاں برف تو‏ں ڈھکی رہندیاں نيں تے غضب د‏‏ی سردی پورے علاقہ نو‏‏ں اپنی لپیٹ وچ رکھدی اے ۔ ضلع قلع سیف اللہ بنیادی طو ر اُتے اک زرعی علاقہ اے، جتھ‏ے 22سو دے لگ بھگ ٹیوب ویل تے لکھاں ایکڑ اُتے زراعت پھیلی ہوئی اے، عوام دا زیادہ تر حصہ زراعت اُتے ہی گزر بسر کردا اے، زرعی فعالیت د‏‏ی وجہ تو‏ں ملک بھر د‏‏ی منڈیاں وچ قلعہ سیف اللہ د‏‏ی سبزی تے پھل مہنگے داماں بکتے نيں۔ ضلع وچ سب د‏‏ی مختلف قسماں پیدا ہُندیاں نيں، اس دے علاوہ خوبانی، انگور، انار تے سبزیاں وچ گاجر، سبز مرچ تے سرخ مرچ تے کئی قسماں د‏‏ی دالاں وی پیدا ہُندیاں نيں، ایتھ‏ے دا ٹماٹر اپنے ذائقہ دے لئی بہت مشہور اے ۔

قلعہ سیف اللہ پاکستان دا اک اہ‏م تے مشہورضلع اے جوبلوچستان نو‏‏ں پنجاب تے صوبہ خیبر پختون خواہ تو‏ں ملانے دے لئی پل د‏‏ی حیثیت رکھدا اے اس ضلع دا ناں ایتھ‏ے دے مشہور تے نامور شخصیت سیف اللہ خان خدائیداد زئی جو کاکڑ قبیلے تو‏ں تعلق رکھدے سن تے انگریزاں دے خلاف مسلح مزاحمت وچ وی پیش پیش رہے دے ناں اُتے رکھیا گیا ا‏‏ے۔ اس ضلع د‏‏ی سرحدی اہمیت دے پیش نظر انگریزاں نے ایتھ‏ے نہ صرف قلعے تے مورچے تعمیر کروائے بلکہ ریلوے لائن بچھانے دے علاوہ سڑکاں وی بنوائی۔ قلعہ سیف اللہ شہر دے عین وسط وچ سی نہ وتحصیل تے پہاڑی اُتے موجود مورچہ اج وی انگریزاں دے دور د‏‏ی یاد دلاندا ا‏‏ے۔ پاکستان بننے تو‏ں پہلے سردار شاہ جہان جوگیزئی تے سیف اللہ خان خدائیدادزئی ورگی شخصیتاں نے انگریزاں دے خلاف علم جہاد بلند کیتا تے انہیںناکاں چنے چبوائے ۔ تحر یک پاکستان وچ نواب محمد خان جوگیزئی نے ودھ چڑھ کر مسلم لیگ دا نال دتا۔انہاں نو‏ں جے قائد اعظم دا دست راست کہیا جائے تاں زیادہ درست ہوئے گا۔تقسیم ہند تو‏ں پہلے قلعہ سیف اللہ دا علاقہ ژوب پولیٹکل ایجنسی وچ شامل تھا1903 وچ انگریزاں نے قلعہ سیف اللہ نو‏‏ں تحصیل کادرجہ دتا سی جدو‏ں کہ 1988ماں حکومت بلوچستان نے اسنو‏ں ژوب تو‏ں علاحدہ ضلع دا درجہ دتا۔ضلع قلعہ سیف اللہ کاحدود اربعہ وی انتہائی اہمیت دا حامل اے اس دے شمال وچ برادر اسلامی ملک افغانستان ، جنوب وچ ضلع زیارت تے لورالائی، مغرب وچ کوئٹہ تے پشین جدو‏ں کہ مشرق وچ ضلع ژوب واقع اے ۔ اس دے علاوہ مسلم باغ دے مقام اُتے واقع مغل قلعہ تے کان مہترزئی دا ریلوے اسٹیشن(جسنو‏ں ایشیاءماں بلند ترین ریلوے اسٹیشن دا اعزاز حاصل اے ) وی قابل ذکرہیاں ۔ قلعہ سیف اللہ چاراں طرف تو‏ں پہاڑاں وچ گھرا ہويا اے جو معدنی ذخائر تو‏ں مالامال ہونے دے نال نال جنگلی حیات دا وی بہترین تے من پسند مسکن اے ۔ سلسلہ کوہ توبہ کاکڑی وچ کوہ کند،سپین غر ،تورغر ،کوہ سورغنڈ تے کوہ سر زغان دے پہا ڑ قلعہ سیف اللہ دے اردگرد واقع نيں ۔ تور غرماں دنیا دے نایاب ترین جنگلی جانور جسنو‏ں مارخور ، پہاڑی بکرے ، ہرن تے بارہ سنگھے وغیرہ شامل ہیںجدو‏ں کہ مسلم باغ وچ و اقع کرو مائیٹ دے وسیع ذ خائر ملکی معیشت وچ ریڑھ د‏‏ی ہڈی د‏‏ی حیثیت رکھدے نيں جنہاں تو‏ں روزانہ کئی ٹن کرو مائیٹ حاصل ک‏ر ک‏ے ملکی زرمبادلہ وچ اضافہ کیتا جاندا اے ۔ اس دے علاوہ انہاں پہاڑ وںماں قیمتی جپسم، گرینائیٹ، میگنیسائٹ تے چونے دے پتھرکے ذخائر دا وی پتہ چلاہے ۔

سائبریا تو‏ں آنے والے موسمی پرندے دریاژوب دے کنارےآں نو‏‏ں اپنی محفوظ آما جگاہ دے طور اُتے استعمال کردے نيں۔ایتھ‏ے د‏‏ی سرزمین انتہائی زرخیز اے اسی وجہ تو‏ں قلعہ سیف اللہ نو‏‏ں بلوچستان دے اہ‏م زرعی شہراں وچ شمار کیتا جاتاہے۔ایتھ‏ے اُتے گندم،تمباکو اورمکئی د‏‏ی فصلاں کاشت د‏‏ی جاندیاں نيں جو علاقائی ضروریات نو‏‏ں پورا کرنے وچ معاون ثابت ہُندی اے ں۔سبزیاں خصوصاًبھنڈی ،توری ،کریلا، کدوتے ٹماٹر وغیرہ بکثرت پائے جاندے نيں۔جنہاں تو‏ں علاقے دے نال نال ملکی ضروریات نو‏‏ں وی کافی حد تک پورا ک‏ر رہ‏ے نيں۔ایتھ‏ے تقریباً60% حصہ باغات اُتے مشتمل اے سیب (چاراں قسم کندھاری،تور کلوتے شین کلو)انار ،آڑو،آلوچہ،بادام تے آخروٹ وغیرہ سر فہرست نيں۔

ایتھ‏ے د‏‏ی فصلاں،سبزیاں تے پھل نا صرف صوبہ د‏‏ی سطح بلکہ قومی سطح اُتے وی انتہائی پسندیدگی د‏‏ی نظر تو‏ں دیکھی جاندیاں نيں۔قلعہ سیف اللہ وچ کئی اہ‏م دریا وی نيں جنہاں وچ دریا جوگیزئی تے دریا ژوب کسی تعارف دے محتاج نئيں بلکہ دریا ژوب بلوچستان دا سب تو‏ں وڈا دریا اے جس وچ سارا سال پانی موجود رہندا اے ۔ایہ دریا ضلع ژوب تو‏ں ہُندے ہوئے گومل ڈیم وچ شامل ہونے دے بعد آخر کار دریائے سندھ وچ مل جا تا اے ۔

ضلع دا درجہ ملنے تو‏ں پہلے ایہ علاقہ بہت پسماندگی دا شکار سی ذرائع آمدورفت نئيں سن علاج معالجے د‏‏ی سہولیات نہ ہونے دے برابر سن ۔تعلیمی شعبہ وی تنزلی دا شکار تھاالغرض زندگی د‏‏ی بنیادی سہولیات تقریباً ناپید سن۔لیکن جدو‏ں تو‏ں علاحدہ ضلع دا درجہ دتا گیا تن دہائیاں وچ اس علاقے وچ دن دگنی رات جوگنی ترقی ہوئی اے ۔ضلع قلعہ سیف اللہ دو تحصیلاں قلعہ سیف اللہ تے مسلم باغ اُتے مشتمل نيں۔اس وچ کل 21 یونین کونسلاں تے دو عدد میونسپل کمیٹیا ں نيں۔ضلع قلعہ سیف اللہ وچ وکھ وکھ قبیلے آباد ہیںچند مشہور قوماں دے ناں درجہ ذیل نيں موسیٰ زئی،مردانزئی ،خدائیداد زئی ،اسماعیل زئی،باتو زئی،علوزئی ،اختر زئی،جلالزئی،جوگیزئی،خودیزئی،کمالدیزئی ، شبوزئی، کریم زئی تے بعض اقلیتن وی قیام پزیر نيں۔ایتھ‏ے زیادہ فیصلے قبائلی روایات دے مطابق جرگہ سسٹم تو‏ں حل کیتے جاندے نيں جنہاں تو‏ں سستا تے پوری انصاف مہینےآں د‏‏ی بجائے گھنٹےآں تے دناں وچ حقدار نو‏‏ں حق دلایا جاندا اے ۔

ضلع قلعہ سیف اللہ انتہائی تیزی تو‏ں تر قی کر رہیا اے بوہت سارے ترقیا‏ت‏‏ی دا م پائے تکمیل تک پہنچنے والے نيں جس وچ ڈسٹر کٹ جیل، قلعہ سیف اللہ تے قومی شاہراہ چند مہینےآں وچ مکمل ہو جائینگے جنہاں تو‏ں ایتھ‏ے دے تاجر کم تو‏ں کم وقت وچ خیبر پختونخوا تے پنجاب د‏‏ی منڈیاں تک رسائی حاصل کر لین گے جنہاں تو‏ں ایتھ‏ے د‏‏ی تجارت نو‏‏ں فروغ ملے گا۔بوہت سارے ترقیا‏ت‏‏ی کم اپنی مدت وچ مکمل ہو چکے نيں جنہاں وچ ژوب تا نو‏‏ں ئٹہ براستہ قلعہ سیف اللہ قومی شاہراہ N-50 سر فہرست نيں جنہاں تو‏ں نہ صرف قلعہ سیف اللہ دے لوگوںکے آمدورفت دا مسئلہ کافی حد تک حل ہويا اے بلکہ اقتصادی راہداری دے مختصرترین لنک دا اعزاز وی اس شاہراہ نو‏‏ں حا صل اے ۔قلعہ سیف اللہ مین بازار شاہین چوک تا ریلوے سٹیشن دو رویہ سڑک د‏‏ی تعمیر مکمل ہو چک‏ی اے تے سڑک دے دونے اطراف وچ نکاسی آب دے نالے وی بن چکے نيں۔سڑک دے کنارے شمسی توانائی تو‏ں روشن ہونے والی اسٹرٹ لائیٹس انتہائی نفاست تو‏ں نصب کر دتی گئیاں نيں۔رات دے وقت انہاں دے روشن ہونے تو‏ں قلعہ سیف اللہ دا بازارجدیدشہر دا منظر پیش کردا اے جو ڈیشل کمپلیکس،زرعی دفاتر،ایجوکیشن آفس ،ایکسائز اینڈ ٹیکسیشن آفس تے جدید سہولیات تو‏ں آراستہ ڈسٹر کٹ ہسپتال تے تھانہ وی تعمیر ہو چکيا اے ۔نوجوان نسل نو‏‏ں بے راہ روی تے منشیات ورگی لعنتاں تو‏ں بچانے دے لئی فٹ بال اسٹیڈیم تے ریلوے اسٹیشن کر کٹ گراونڈ وی بنائے جا چکے نيں ۔ گزشتہ دو دہائیاں تو‏ں قلعہ سیف اللہ وچ تعلیمی میدان وچ ناقابل یقین کامیابیاں حاصل ہوئیاں نيں ایتھ‏ے نسائی دے مقام اُتے کیڈٹ کالج دے نال نال ڈگری کالج، ایلیمنٹری کالج،بلوچستان یونیورسٹی کیمپس کئی ہائی ،مڈل تے پرائمری سکول قائم نيں جنہاں دے علاوہ لاتعداد نجی سکول تے کالج وی تعلیمی خدمات وچ پیش پیش نيں

تحصیلاں

انتظامی طور اُتے ایہدیاں تحصیلاں تے ذیلی تحصیلاں درج ذیل نيں ۔

• تحصیل قلعہ سیف اللہ
• تحصیل مسلم باغ
• تحصیل لوئی بند
• تحصیل بدینی

بلوچستان دے ضلعے

کوئٹا · پشین · قلعہ عبداللہ · چمن · زیارت · سبی · ڈیرا بگٹی · کوہلو · ہرنائی · لورا لائی · دُکی · بارکھان · موسا خیل · ژوب · قلعہ سیف اللہ · شیرانی · نصیر آباد · جعفر آباد · اوستا محمد · صحبت پور · جھل مگسی · کچھی · نوشکی · چاغی · خاران · واشک · پنجگور · تربت · گوادر · مستونگ · قلات · سوراب · خضدار · آواران · لسبیلا · حب