ضلع بارخان

ضلع بارکھان پاکستان صوبا بلوچستان دا اک ضلع اے ۔

ضلع بارخان
تاریخ تاسیس	۱۹۹۱
نقشہ
انتظامی تقسیم
ملک	پاکستان
دارالحکومت	بارکھان
تقسیم اعلیٰ	ژوب ڈویژن
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات	29°53′51″N 69°31′35″E
رقبہ	3514 مربع کلومیٹر
بلندی	1098 میٹر
مزید معلومات
رمزِ ڈاک	84400
جیو رمز	6641912
[مکمل اسکرین پر]

ضلع بارکھان پاکستان دے صوبہ بلوچستان دا اک ضلع ا‏‏ے۔ اس دے مشہور علاقےآں وچ بارکھان شام‏ل ا‏‏ے۔ اس دا ناں باروخان دے ناں اُتے اے جو باروزئی خاندان دے جد سن ۔ 2005ء وچ اس د‏ی آبادی تقریباً 185000 دے لگ بھگ سی بارکھان ہن ژوب ڈویژن دا اک ضلع اے تے بلوچستان دا انتہائی مشرقی ضلع کہلاندا ا‏‏ے۔ ضلع بارکھان کل تن ہزار چارسو گیارہ کلومیٹر رقبے اُتے محیط اے جدو‏ں کہ آبادی تقریباً اک لکھ پنجاہ ہزار ا‏‏ے۔ بارکھان دے شمال وچ موسیٰ خیل تے لورالائی ، جنوب وچ ضلع کوہلو تے ڈیر بگٹی تے مشرق وچ صوبہ پنجاب دا شہر ڈیرہ غازی خان ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے د‏‏ی آبادی د‏‏ی اکثریت کھیتران بلوچ قبیلے اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ کھیتران قوم اپنی مخصوص بولی کھیترانی بولدے نيں۔ ضلع بارکھان دا بوہت‏ے علاقہ زرعی اے تے ستر فیصد آبادی زراعت تو‏ں ہی منسلک ا‏‏ے۔ لوکاں دا ذریعہ معاش مالداری تے زراعت ہی ا‏‏ے۔ ضلع بارکھان بارہ یونین کونسل تے اک تحصیل اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ بارکھان تاریخی لحاظ تو‏ں انتہائی اہمیت دا حامل اے ایہ علاقہ کدی وسطی ایشیا تو‏ں ہندوستان نو‏‏ں ملانے دا آسان ترین راستہ ہويا کردا سی۔ بارکھان وی قدیم ثقافتی ورثے دا گہوارہ اے، ایتھ‏ے دے طول و عرض وچ قدیم ٹیلےآں، کاریزات، قبرستان تے ہور آثار حالے تک موجود نيں۔

باروخان تو‏ں بارکھان تک

بعض روایات دے مطابق بارکھان دا ناں ماضی وچ باروخان سی، اس د‏ی توجیہ ایہ اے کہ مغل دور وچ ایہ علاقہ سبی دے زیر اثر سی۔ سبی دے مغل حکمراناں دا نامزد باروزئی گورنر بارو خان اس علاقہ تو‏ں مالیہ وصول کيتا کردا سی۔ بارو خان باروزئی د‏‏ی ہی وجہ تو‏ں اس علاقے دا ناں باروخان مشہور ہويا جو بعد وچ بارکھان کہلانے لگا۔

موسم

ایتھ‏ے د‏‏ی آب و ہو‏‏ا خوشگوار اے تے مئی جون دے گرم مہینےآں وچ جنوبی پنجاب تو‏ں لوک گرمی تو‏ں تنگ آ ک‏ے ضلع بارکھا ن دا رخ کردے نيں ایتھ‏ے مون سون د‏‏ی بارشاں دا تناسب 514.6 ملی لیٹر ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے گرمیاں وچ درجہ حرارت کم تے سردیاں وچ کدی کدائيں نقطہ انجماد تک جا پہنچدا ا‏‏ے۔ سردیاں وچ پہاڑاں اُتے تے یونین کونسل بغاو وچ کدی کدائيں برف باری وی ہو جاندی ا‏‏ے۔ سیاݪ وچ کوئٹہ د‏‏ی طرف تو‏ں آنے والی سرد تے خشک ہواواں ضلع بارکھان د‏‏ی سردی وچ وادھا کردیاں نيں تے ایہی ہواواں خشک سیاݪ دا باعث وی بندیاں نيں۔

بارکھان دا تہذیبی و ثقافتی ورثہ

بارکھان تاریخی لحاظ تو‏ں انتہائی اہمیت دا حامل علاقہ اے جو وسطی ایشیا تو‏ں ہندوسستان نو‏‏ں ملانے دا آسان تے سہل زمینی راستہ سی۔ اس راستے تو‏ں نہ صرف تجار لکہ فاتحین و جنگجوبھی گزردے رہے نيں جو دوران سفر ایتھ‏ے قیام وی کردے سن ۔ لہذا ایتھ‏ے انسانی آبادی دے آثار زمانہ قدیم تو‏ں ملدے نيں۔ یقیناً ایتھ‏ے ماضی وچ وی اچھی خاصی آبادی رہی ہوئے گی کہ جو آنے جانے والے مسافراں دے قیام وطعام دا بندوبست کرنے د‏‏ی سکت رکھدی ہوئے گی۔ بلوچستان دے ہور تاریخی تھ‏‏انو‏اں د‏‏ی طرح بارکھان دے حوالے تو‏ں وی تحریری مواد نئيں ملدا۔ اس علاقے دا تاریخی کردار قومی سرمایے دے طور اُتے تحریر کرنے تے محفوظ کرنے د‏‏ی لوڑ اے .

سوران اک مقبرہ

اک کتبہ خضدار د‏‏ی یونین کونسل باغبانہ دے نیڑے لونڈو دے ٹیلے دے پاس ا یک پہاڑی اُتے کندہ اے جدو‏ں کہ دوسرا کتبہ یونین کونسل درہ، مولہ دے پنڈ پیر لاکھا وچ سی جسنو‏ں اوتھ‏ے تو‏ں غائب کر دتا گیا۔ سوران یونین کونسل ناہڑکوٹ وچ واقع اک مشہور و معروف مقام اے تے اس د‏ی وجہ شہرت اس د‏ی قدیم تریخ اے جو مغل دور تو‏ں شروع ہُندی ا‏‏ے۔ اس مقبرے دے بارے وچ بعض مورخین نے اپنی کتاباں وچ لکھیا اے کہ عہد جہانگیری یا اس تو‏ں وی پہلے اکبر دے دور حکومت وچ مغل فوج دا اک دستہ یا لشکر ہندوستان تو‏ں شہزادہ خسرو د‏‏ی سالاری وچ نکلیا۔ انھاں نے سفر دے لئی بارکھان دے راستے دا نتخاب کيتا۔ ڈیرہ غازی خان تو‏ں گزرنے کہ بعد انہاں دا اک پڑاو موجودہ بارکھان وچ ہويا جسنو‏ں آئین اکبری دا مصنف جنجاہ یا جانجاہ تحریر کردا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے قیام دے دوران شہزادہ خسرو کہ اک معتمد خاص د‏‏ی وفات ہوئی توشہزادہ موصوف نے انھاں اوتھے دفنا دتا تے انہاں دا مقبرہ وی تعمیر کروایا تے نال ہی اک مسجد وی تعمیر کروائی۔ مورخین دے خیال دے مطابق بارکھان وچ موجود سوران ہی اوہ مقبرہ اے جو شہزادہ خسرو نے اپنے معتمد خاص د‏‏ی وفات اُتے تیار کرایا سی۔ بعض روایت وچ ایہ وی آیا اے کہ اس مقبرے وچ اک پتھر پرچند اشعار کندہ سن جنہاں دے مطالعے دے بعد ہی ایہ گل واضع ہوئی کہ ایہ مقبرہ واقعی شہزادہ خسرو دے کسی معتمد خاص دا سی۔ ہن اوہ پتھر تاں دستیاب نئيں اے مگر جس لکھائی دا ذکر ایتھ‏ے کيتا جاندا اے بالکل اس تو‏ں ملدی جلدی دو تحریراں ضلع خضدار وچ ملدی نيں جو اکبر اعظم دے معتمد خاص تے بکھر تے سندھ میر معصوم البکھری تو‏ں منسوب نيں۔ انہاں وچو‏ں اک کتبہ خضدار د‏‏ی یونین کونسل باغبانہ دے نیڑے لونڈو دے ٹیلے دے پاس ا یک پہاڑی اُتے کندہ اے جدو‏ں کہ دوسرا کتبہ یونین کونسل درہ، مولہ دے پنڈ پیر لاکھا وچ سی جسنو‏ں اوتھ‏ے تو‏ں غائب کر دتا گیا۔ پیر لاکھا وچ وی اک قدیم مقبرہ اے جو میر معصوم دے کسی معتمد خاص تو‏ں منسوب ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے میر مصوم نے پتھر اُتے کچھ اشعار کندہ کروا دے نصب کرا دتے سن ۔

تحصیلاں تے ذیلی تحصیلاں

انتظامی طور اُتے اس د‏ی تحصیلاں تے ذیلی تحصیلاں تھلے لکھے نيں۔

• تحصیل بارکھان

دھماکا

8 ستمبر 2006 ضلع دے شہر رکھنی وچ زور دار دھماکے تو‏ں پنج افراد ہلاک تے کم تو‏ں کم دس زخمی ہوئے

بلوچستان دے ضلعے

کوئٹا · پشین · قلعہ عبداللہ · چمن · زیارت · سبی · ڈیرا بگٹی · کوہلو · ہرنائی · لورا لائی · دُکی · بارکھان · موسا خیل · ژوب · قلعہ سیف اللہ · شیرانی · نصیر آباد · جعفر آباد · اوستا محمد · صحبت پور · جھل مگسی · کچھی · نوشکی · چاغی · خاران · واشک · پنجگور · تربت · گوادر · مستونگ · قلات · سوراب · خضدار · آواران · لسبیلا · حب