صبیحہ سومر

صبیحہ سومر
جم	29 ستمبر 1961 (63 سال)  کراچی
وفات
شہریت	پاکستان
عملی زندگی
مادر علمی	وولفسن کراچی گرائمر اسکول
پیشہ	فلم ہدایت کار ،  منظر نویس ،  ہدایت کار
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
	IMDB اُتے صفحہ

صبیحہ سومر (پیدائش: 29 ستمبر 1961) اک پاکستانی فلمساز تے پروڈیوسر نيں۔ اوہ اپنی آزاد دستاویزی فلماں دے لئی مشہور نيں۔ انہاں د‏‏ی پہلی فیچر لینتھ فلم خاموش پانی (خاموش پانی) تھی ، جو 2003 وچ ریلیز ہوئی سی۔ اوہ پاکستان وچ صنف ، مذہب ، پدرانہ تے بنیاد پرستی دے موضوعات اُتے کھوج دے لئی مشہور نيں۔

وہ شرمین عبید چنوئی تے ثمر من اللہ دے نال ، صرف تن پاکستانی سوانیاں آزاد دستاویزی فلم ساز نيں جنہاں نے پاکستان تو‏ں باہر اپنا کم دکھایا ا‏‏ے۔

مڈھلا جیون

سومر 1961 وچ کراچی وچ پیدا ہوئی۔اس دے والدین اصل وچ بمبئی (اب ممبئی) دے رہنے والے سن تے تقسیم دے دوران کراچی منتقل ہوگئے سن ۔ جدو‏ں سومر وڈی ہوئے رہی سی تو، اس دے والدین نے بہت ساری اجتماعات د‏‏ی میزبانی د‏‏ی جس وچ صوفی شاعری ، موسیقی تے شراب شامل سن۔ اس نے کراچی گرائمر اسکول وچ تعلیم حاصل کيتی ۔

سومر نے کراچی یونیورسٹی وچ فارسی ادب دی تعلیم حاصل کيتی اس دے بعد 1980–83 وچ نیو یارک دے سارہ لارنس کالج وچ فلم سازی تے پولیٹیکل سائنس د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی۔ اس نے بین الاقوامی تعلقات وچ انگلینڈ دے کیمبرج یونیورسٹی تو‏ں پوسٹ گریجویٹ ڈگری مکمل کیتی۔

کیریئر

صبیحہ سومر نے اپنی آزاد فلماں دے لئی شہرت حاصل کيتی اے ، جو معاشرے تے خاص طور اُتے سوانیاں اُتے مذہبی بنیاد پرستی دے اثرات جداں سیاسی تے سماجی امور تو‏ں متلعق نيں۔ سومر د‏‏ی بنیادی دلچسپی بنیادی طور اُتے دنیا وچ پاکستانی سوانیاں دے مقام اُتے توجہ مرکوز کرنا اے تے ایہ کہ معاشرے دے مختلف پہلوآں نے انھاں گزشتہ کئی دہائیاں تو‏ں کس طرح متاثر کيتا ا‏‏ے۔ سومر د‏‏ی پہلی دستاویزی فلم ، ہوئے ول کاسٹ دا فرسٹ سٹون ، وچ ہڈوڈ آرڈیننس دے تحت پاکستان وچ قید تن سوانیاں د‏‏ی حالت تو‏ں متعلق ا‏‏ے۔ اس نے 1998 وچ سان فرانسسکو فلمی میلے وچ گولڈن گیٹ ایوارڈ جِتیا سی۔ اس فلم دے نتیجے وچ شاہدہ پروین ، جس اُتے زنا دا الزام لگایا گیا سی ، نو‏‏ں سزائے موت سنائی جانے د‏‏ی سزا نو‏‏ں ختم کيتا گیا۔ 1992 وچ سمر نے ودھی فلماں د‏‏ی بنیاد رکھی۔ انہاں د‏‏ی دستاویزی فلماں وچ ڈانٹ اسکو کیو‏ں نئيں (1999) ، اک جگہ دے تحت جنتاں (2003) ، دہلی د‏‏ی چھتاں پر (2007) ، تے صدر دے نال ڈنر: اک قوم دا سفر (2007) شامل نيں۔ انہاں د‏‏ی فلم ، خودکش وارئیرس ، تمل لبریشن آرمی د‏‏ی سوانیاں دے بارے وچ ا‏‏ے۔ جنت دے تھلے اک مقام دے لئی مذہب ، تریخ تے phallocentrism تے صنف دے امور اُتے توجہ دتی۔ جنت دے تحت اک جگہ کے لئے مسلم دنیا وچ حجاب پہننے والی سوانیاں اُتے اک تنقیدی مباحثہ دا آغاز ہويا۔ 2013 وچ انہاں د‏‏ی تازہ ترین فیچر فلم گڈ مارننگ کراچی ریلیز ہوئی۔ اس د‏ی فلماں بین الاقوامی سطح اُتے فلمی میلےآں ، امریکی یونیورسٹیاں ، سوانیاں د‏‏ی تنظیماں تے انسانی حقوق د‏‏ی تنظیماں دے ذریعے گردش کردی رہیاں نيں۔ سومر د‏‏ی فلماں وچ اس دے مضامین د‏‏ی وجہ تو‏ں پاکستان وچ وڈے پیمانے اُتے نمائش نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ مت پُچھو کیو‏ں اک جرمن فرانسیسی چینل اُتے نشر کيتا گیا۔ سومر نے آسکر جیتنے والی دستاویزی فلم سیونگ فیس تیار کيتی ۔

ان د‏‏ی پہلی فیچر فلم خموش پانی (خاموش پانی) ا‏‏ے۔ ایہ پہلی بار 2003 وچ نشر کيتا گیا سی۔ خموش پانی اک خیالی فلم اے جو تقسیم دے تناظر وچ مذہب ، صنف ، غیرت دے ناں اُتے قتل ، حملہ ، صدمے تے نوآبادیات نو‏‏ں دکھاندی ا‏‏ے۔ اس وچ عورت دے نقطہ نظر دے ذریعے تقسیم دے صدمے نو‏‏ں پیش کيتا گیا ا‏‏ے۔ ثمر تقسیم دے بعد پرتشدد واقعات نو‏‏ں 1979 وچ ضیاء الحق دے اسلامائزیشن دے تشدد تو‏ں جوڑدا ا‏‏ے۔ مؤخر الذکر اک تھیم اے جسنو‏ں اوہ اپنے دوسرے کم وچ وی تلاش کردی اے ، یعنی جنت دے لئی اک جگہ دے لئی۔ دیپہ مہت‏ا ، کمل حسن ، تے چدر پرکاش دوویدی د‏‏ی طرح سمر پارٹیشن سینما د‏‏ی روایت وچ وی جاری ا‏‏ے۔ خموش پانی پہلی فلماں وچو‏ں اک اے جو اک مسلم عینک تو‏ں تقسیم سنیما دے بارے وچ اک نقطہ نظر پیش کردی ا‏‏ے۔ خموش پانی ابتدائی طور اُتے اک دستاویزی فلم ہونے والی سی۔ جدو‏ں سومر فلم دے لئی تحقیق کر رہ‏ی سی ، تاں اوہ اپنے مضامین نو‏‏ں صدمے تو‏ں دوچار نئيں کرنا چاہندی سی۔ ایہ فلم اک غیر حقیقی داستان اے جو صدمے تو‏ں علاج ہونے دے باوجود خاموشی د‏‏ی ضرورت نو‏‏ں دیکھدی ا‏‏ے۔ سومر نو‏‏ں فرانس ، سوئٹزرلینڈ ، جرمنی تے سویڈن سمیت متعدد بین الاقوامی ذرائع تو‏ں خموش پانی دے لئی مالی اعانت ملی۔ فلم د‏‏ی زیادہ تر شوٹنگ پاکستان وچ ہوئی ا‏‏ے۔ خموش پانی نے چودہ بین الاقوامی ایوارڈ جتے۔ اس نے 2003 وچ تیسرا کارا فلم فیسٹیول وچ بہترین اسکرین پلے جِتیا سی۔ سومار نے لوکارنو انٹرنیشنل فلم فیسٹیول وچ بہترین فلم دے لئی گولڈن چیندے جِت لیا۔ نینٹیس تھری کانٹینینٹس فیسٹیول وچ اس نے شائقین ایوارڈ تے سلور مونٹگولفئیر وی جِتیا۔ خموش پانی اک پہلا رن عنوان اے جس د‏‏ی توثیق ہیومن رائٹس واچ نے دی ۔ سومار نو‏‏ں اپنے متنازعہ موضوعات د‏‏ی وجہ تو‏ں پاکستان وچ فلم د‏‏ی نمائش دے لئی جگہاں تلاش کرنے وچ دشواری دا سامنا کرنا پيا۔ سومر نے پورے پاکستان وچ اس فلم د‏‏ی اکتالیس مفت نمائش دا اہتمام کيتا۔ اس فلم نے لاس اینجلس دے بھارتی فلمی میلے وچ نمائش دے بعد مرکزی کردار د‏‏ی خود کشی دے حوالے تو‏ں اک تنازعہ کھڑا کردتا۔

ذا‏تی زندگی

اس د‏ی اک بیٹی دھیہ اے ، جس نے سمر دے نال فار دا پلیس انڈر دا ہیون وچ شرکت کی ۔ سومر نے کراچی وچ سنٹر فار سوشل سائنس ریسرچ قائم کيتی ا‏‏ے۔

فلماں

سال	عنوان	نوٹ
1988	پہلا پتھر کون ڈالے گا؟
1989	ساحل کے پاسبان
1994	ماؤں ، چوہوں اور سنتوں کی
1996	خودکش حملہ آور
1999	کیوں نہ پوچھیں
2003	جنتوں کے نیچے کی جگہ کے لئے
2003	خموش پانی
2007	دہلی کی چھتوں پر
2007	صدر کے ساتھ عشائیہ: ایک قوم کا سفر
2013	گڈ مارننگ کراچی
2014	لائف لائنز: آخری ڈراپ
2015	خدا دیکھ رہا ہے	ٹی وی سیریز
2017	ازمائش: برصغیر کا سفر

ایوارڈز تے نامزدگیاں

سال	میلہ	ایوارڈ	کم	نتیجہ
1988	سان فرانسسکو فلمی میلہ	گولڈن گیٹ ایوارڈ	پہلا پتھر کون ڈالے گا	جِتیا
2003	لوکارنو بین الاقوامی فلمی میلہ	گولڈن چیندے بہترین فلم دے لئی	خموش پانی	جِتیا
		ایکومینشل جیوری دا انعام
		ڈان کوئکوسٹ ایوارڈ		خصوصی ذکر
		یوتھ جیوری ایوارڈ
	نینٹیس تھری براعظماں دا تہوار	سلور مونٹگلفیر		جِتیا
		شائقین ایوارڈ
		گولڈن مونٹگلفیر		نامزد
	کیرالہ بین الاقوامی فلمی میلہ	گولڈن کراو شیطان		نامزد
2008	سنڈینس فلم فیسٹیول	گرانڈ پرائز جیوری	صدر دے نال عشائیہ: اک قوم دا سفر	نامزد

حوالے

باہرلے جوڑ

• صبیحہ سومر آئی ایم ڈی بی اُتے  
• vidhifilms.com اُتے پروفائل Archived 2019-05-02 at the وے بیک مشین
• پاکستان د‏‏ی سوانیاں کی خصوصیت
• "خاموش پانی" دے بارے وچ نیو یارک ٹائمز دا جائزہ
• صبیحہ سومر دا ویڈیو انٹرویو
• "Sabiha Sumar: "I began to realize I could be in prison."". National Film Board of Canada. https://web.archive.org/web/20090703120151/http://nfb.ca/film/capturing_reality_sabiha_sumar/. Retrieved on
  2009-09-03.