شیریں رتناگر

شیریں رتناگر
جم	20ویں صدی
وفات
عملی زندگی
مادر علمی	ساوتری بائی پھلے پونہ یونیورسٹی
پیشہ	ماہر انسانیات ،  مصنف ،  ماہر آثاریات ،  مورخ
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
نوکریاں	جواہر لال نہرو یونیورسٹی

شیريں ایف رتنجے اک بھارتی ماہر آثار قدیمہ اے جنہاں دا کم وادی سندھ د‏‏ی رہتل اُتے مرکوز ا‏‏ے۔ اوہ کئی کتاباں د‏‏ی مصنفہ ني‏‏‏‏ں۔

کیریئر

رتنجے د‏‏ی تعلیم دکن کالج، پونے، پونے یونیورسٹی تو‏ں ہوئی۔ انہاں نے قدیم عراقی رہتل دے آثار قدیمہ دا مطالعہ آثار قدیمہ انسٹی ٹیوٹ، یونیورسٹی کالج لندن تو‏ں کيت‏‏ا۔

وہ جواہر لال نہرو یونیورسٹی، دہلی دے تاریخی مطالعہ مرکز وچ آثار قدیمہ تے قدیم تریخ د‏‏ی پروفیسر سی۔ اوہ 2000ء وچ ریٹائر ہوئی تے اوہ اس وقت ممبئی وچ رہنے والی اک آزاد محقق ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں وادیٔ سندھ د‏‏ی رہتل دے خاتمے وچ معاون عوامل اُتے تفتیش دے لئی جانیا جاندا ا‏‏ے۔

مطبوعات

• Encounters, the westerly trade of the Harappa civilization، اوکسفرڈ یونیورسٹی پریس (1981)۔
• Enquiries into the political organization of Harappan society، Ravish Publishers (1991)۔
• The End of the Great Harappan Tradition، New Delhi: Manohar, ISBN 81-7304-331-0. (2000)
• Understanding Harappa: Civilization in the greater Indus Valley، Tulika Books، ISBN 81-85229-37-6 (2002)
• Mobile and Marginalized Peoples، New Delhi: Manohar (2003)
• Trading Encounters: From the Euphrates to the Indus in the Bronze Age, اوکسفرڈ یونیورسٹی پریس (2nd edition)، ISBN 0-19-568088-X (2006)
• The Other Indians – Essays on Pastoralists and Prehistoric Tribal People، Three Essays Collective (2004)
• Ayodhya: Archaeology After Excavation، New Delhi: Tulika Books (2007)
• The Timechart History of Ancient Egypt، Worth (2007)۔ ISBN 1-903025-32-X.
• Makers and Shapers: Early Indian Technology in the Household, Village, and Urban Workshop، Tulika Books (2007)۔
• Being Tribal، Primus Books (2010)۔ ISBN 9380607024.

ایودھیا تنازع

شیريں رتنجے ماہر آثار قدیمہ ڈی منڈل نے 2003ء وچ اک مکمل دن صَرف ک‏ر ک‏ے آرکیالوجیکل سروے آف انڈیا (اے ایس آئی) د‏‏ی بابری مسجد دے انہدام دے مقام اُتے کيتی گئی کھدائیاں دا جائزہ لیا۔ ایہ کارروائی سنی وقف بورڈ د‏‏ی ایما اُتے کيتی گئی سی۔ اس دے بعد انہاں دو محققاں نے اے ایس آئی د‏‏ی کھدائیاں اُتے اک انتہائی تنقیدی مواد Ayodhya: Archaeology after Excavation دے عنوان تو‏ں لکھیا۔ 2010ء وچ ایہ دونے الہ آباد ہائی کورٹ دے روبہ رو سنی وقف بورڈ دے گواہ دے طور اُتے حاضر ہوئے۔

اپنے فیصلے وچ ہائی کورٹ نے کئی گواہاں دے رول د‏‏ی شدید نکتہ چینی کی، جنہاں وچ رتنجے وی شامل سی تے جسنو‏ں ایہ مجبورًا حلفیہ قبول کرنا پيا کہ اسنو‏ں آثار قدیمہ د‏‏ی بھارت وچ کھدائیاں دا کوئی عملی تجربہ نئيں ا‏‏ے۔ رتنجے تے انہاں دے حامیاں نے بعد وچ اس د‏ی پیش کردہ روداد دا دفاع کيت‏‏ا کیونجے اوہ بھارت دے باہر کئی آثار قدیمہ د‏‏ی کھدائیاں دا حصہ رہی اے جیساکہ تل الریمہ، عراق، 1971ء۔۔ ايس‏ے طرح رتنجے ترکی تے خلیج وچ وی مشاہدہ کرچک‏ی ا‏‏ے۔

اس تو‏ں پہلے اس مقدمے وچ شیريں رتنجے نو‏‏ں توہین عدالت د‏‏ی نوٹس جاری ہوئی سی کہ اس نے اک عدالدی حکم د‏‏ی خلاف ورزی د‏‏ی اے جس دے ذریعے زیر دوران مقدمے اُتے اپنے خیالات دا عوام دے روبرو اظہار اُتے روک لگی سی۔

حوالے