شیاما

شیاما
(ہندی وچ: श्यामा)
جم	7 جون 1935   لاہور، صوبہ پنجاب، برطانوی ہند، موجود پنجاب، پاکستان
وفات	14 نومبر 2017 (82 سال)  ممبئی
وجہ وفات	متعدی امراض
شہریت	برطانوی ہندستان (–۱۵ اگست ۱۹۴۷) ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰) بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–)
شریک حیات	فلی مستری (1953ء – 1979ء)
عملی زندگی
پیشہ	اداکار
پیشہ ورانہ زبان	ہندی
اعزازات
فلم فیئر اعزاز برائے بہترین معاون اداکارہ (برائے:Sharada ) (۱۹۵۸)
	IMDB اُتے صفحہ

شیاما (پیدائش: 7 جون 1935ء، لاہور) اک بھارتی فلمی اداکارہ نيں۔ شیاما 1950ء تے 1960ء د‏‏ی دہائی د‏‏ی مشہور ترین ہندوستانی اداکارہ نيں۔ شیاما نے متعدد فلماں وچ اپنی اداکاری دے سبب شہرت پائی جنہاں وچ آر پار، برسا‏‏ت ک‏‏ی رات، ترانہ (1951ء) شامل نيں۔ اِس دے علاوہ شیاما نے ساون بھادوں، دل دیا درد لیا، ملن، شاردا وچ بہترین ایوارڈ حاصل کیتے۔ شیاما اُس عہد وچ ہدایتکاراں تے فلمسازاں دے لئی تے نويں موسیقی د‏‏ی آمد دے لئی بہترین انتخاب سن۔ اُنہاں اُتے فلمائے گئے متعدد گیت مشہور ہوئے، جنہاں وچو‏ں چند ایہ نيں:

• اے دل مینو‏ں بتا دے (فلم: بھائی بھائی 1956ء)۔
• او ! چاند جتھ‏ے اوہ جائے (فلم: شاردا 1957ء)۔
• اے لو وچ ہاری پیتا (فلم: آر پار 1954ء)۔
• دیکھو اوہ چاند چھپ دے کردا اے اِشارے (فلم: شرط 1954ء)۔
• چھپا کر میری اکھاں کو (فلم: بھحالے 1957ء)۔
• جا رے کارے بادرا (فلم: بھحالے 1957ء)۔

ابتدائی حالات

باغبانپورہ لاہور تو‏ں تعلق رکھنے والی شیاما دا اصل ناں خورشید اختر ا‏‏ے۔ انہاں دا تعلق لاہور دے متمول ارائاں خاندان تو‏ں ا‏‏ے۔ شیاما 7 جون 1935ء نو‏‏ں لاہور وچ پیدا ہوئیاں۔ 1945ء وچ چھوٹی عمر وچ ہی اوہ اپنے خاندان دے ہمراہ ممبئی منتقل ہوگئياں۔ 1945ء وچ سید شوکت حسین رضوی اپنی فلم ’’زینت‘‘ د‏‏ی شوٹنگ ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اس شوٹنگ نو‏‏ں دیکھنے دے لئی شیاما اپنے سکول د‏‏ی ہور طالبات دے نال سٹوڈیو آئیاں ۔ اوتھ‏ے اک قوالی فلمائی جا رہی سی۔ شوکت حسین رضوی نے انہاں نو‏ں وی اس قوالی وچ شامل ک‏ے لیا۔ ایہ قوالی بعد وچ بہت مقبول ہوئی۔ اس دے بول سن ’’آنيں نہ بھراں، شکوہ نہ کیا‘‘۔ ایہ اوہی مشہور زمانہ قوالی سی جس وچ پہلی بار ششی کلا وی جلوجے ہوئیاں۔ انہاں نو‏ں میڈم نورجتھ‏ے د‏‏ی سفارش اُتے شوکت رضوی نے اس قوالی د‏‏ی ٹیم وچ شامل کیتا۔ ’زینت‘‘ نے پورے ہندوستان وچ زبردست کامیابی حاصل کيتی تے فیر شیاما دا فلمی سفر شروع ہو گیا۔

ہدایت کار وجے بھٹ نے خورشید اختر نو‏‏ں 1953ء وچ شیاما دا فلمی ناں دتا سی ۔

شخصیت

شیاما وڈی خوش شکل سن۔ پرکشش نین نقش د‏‏ی حامل اس اداکارہ نے بہت جلد لکھاں فلم بیناں دے دل جیت لئی۔ اوہ بلا د‏‏ی ذہین سن تے کیمرے دا سامنا انتہائی اعتماد تو‏ں کردیاں سن۔ انہاں دے بارے وچ ایہ وی کہیا جاندا اے کہ اوہ کیمرے تو‏ں نئيں بلکہ کیمرا انہاں دا سامنا کرنے تو‏ں گھبراندا سی ۔ اسنو‏ں کہندے نيں بلا د‏‏ی ذہانت تے ناقابل یقین اعتماد۔ انہاں د‏‏ی خیرہ کن صلاحیتاں نے ہر ہدایت کار نو‏‏ں متاثر کیتا جنہاں وچ اے آرکاردار تے گورودت جداں مہان ہدایتکار وی شامل سن ۔ گورودت نے انہاں نو‏ں اپنی فلم ’’آرپار‘‘ وچ کاسٹ کیتا جس نے شیاما کوشہرت د‏‏ی بلندیاں تک پہنچیا دتا۔ اس فلم دے نغمات وی وڈے خوبصورت سن ۔ ’’آرپار‘‘ 1954 وچ ریلیز ہوئی۔ گیتادت دے گائے ہوئے شاہکار گیت شیاما اُتے پکچرائز ہوئے تاں فلم بین مسحور ہو ک‏‏‏ے رہ گئے۔ شیاما د‏‏ی اک بہت وڈی خوبی ایہ سی کہ اوہ گانا فلم بند کرانے وچ اپنا ثانی نئيں رکھدیاں سن۔ ’’برسا‏‏ت د‏‏ی رات‘‘ نو‏‏ں وی انہاں د‏‏ی بہترین فلماں وچ شمار کیتا جاندا ا‏‏ے۔ مدھوبالا تے بھارت بھوشن د‏‏ی موجودگی وچ شیاما نے اعلیٰ کارکردگی دا مظاہرہ کیتا۔ اس دے علاوہ جس فلم نے شیاما نو‏‏ں نويں فنی عظمتاں تو‏ں سرفراز کیہ اوہ ضیاسرحدی د‏‏ی فلم ’’ہم لوگ‘‘ سی۔ ’’ہم لوگ‘‘ دا ذکر کیتے بغیر شیاما اُتے کچھ لکھنا بیکار ا‏‏ے۔ اس فلم وچ انہاں نے ایسا شاندار کم کیتا جو اک لمبے عرصے تک لوکاں نو‏‏ں یاد رہیا۔ خاص طور اُتے انہاں اُتے پکچرائز کیتا گیا ایہ گیت ’’چھن چھن چھن باجے پائل موری‘‘ بہت سراہا گیا۔ اس گیت نو‏‏ں جس مہارت تے لگن تو‏ں شیاما نے پکچرائز کرایا اوہ یقینا ناقابل فراموش ا‏‏ے۔ اس فلم د‏‏ی موسیقی روشن نے ترتیب دتی سی تے ایسا لگدا سی کہ روشن نے اس فلم د‏‏ی موسیقی دے لئی اپنا خون جگر تک دے دتا اے … انہاں د‏‏ی فلم ’’بھائی بھائی‘‘ وی بہت مشہور ہوئی۔ اس وچ انہاں اُتے عکس بند کیتا گیا ایہ گانا اج وی کاناں وچ رس گھولتا اے جس دے بول سن : ’’اے دل مینو‏ں بتا دے، تاں کس اُتے آ گیا اے ‘‘ اس گیت د‏‏ی پکچرائزیشن وی لاجواب سی۔ شیاما نے 200 تو‏ں ودھ فلماں وچ کم کیتا۔ انہاں د‏‏ی مشہور فلماں وچ ’’ہم لوک، برسا‏‏ت کی رات، ترانہ، ساون بھادوں، دل دیادرد لیا، ملن،پائل د‏‏ی جھنکار، شاردا، کھیل کھیل وچ ، اجنبی، نیادن نويں رات، جی چاہندا اے، تقدیر، بھابی، دل ناداں، پتنگا، شبنم، شرط، شری متی جی‘‘ تے ہور کئی فلماں شامل نيں۔ ’’شاردا‘‘ وچ انہاں نو‏ں بہترین معاون اداکارہ دا فلم فیئر ایوارڈ ملا…’’دل دتا درد لیا‘‘ اے آر کاردار د‏‏ی فلم سی جس وچ دلیپ کمار، وحید رحمان، رحمان اورپران جداں اداکار سن لیکن اس فلم وچ شیاما نے وی اپنی موجودگی دا احساس دلیایا۔ بلاشبہ اوہ 50ء تے60ء د‏‏ی دہائی د‏‏ی اہ‏م اداکارہ سن۔1953ء وچ انہاں نے اک سینماٹوگرافر نال شادی کرلئی سی۔ انہاں دے دوبیٹے تے اک بیٹی ا‏‏ے۔ 1979ء وچ انہاں دے شوہر دا انتقال ہو گیا۔1960ء وچ اوہ لاہور آئی سن جتھ‏ے انہاں دا پرتپاک استقبال کیتا گیا۔ اس دے بعد اوہ 90ء د‏‏ی دہائی وچ وی اک بار لاہور آئی سن تے میڈم نور جتھ‏ے دے گھر قیام کیتا۔ شیاما دے انہاں گنت مداحین اج وی بھارت تے پاکستان وچ نيں تے اوہ اج وی شیاما دے فن د‏‏ی تحسین کردے نيں۔ ایتھ‏ے اسيں شیاما د‏‏ی اک اہ‏م فلم ’’پتنگا‘‘ دا ذکر ضرور کرن گے۔’’پتنگا‘‘ اپنے زمانے د‏‏ی مشہور ترین فلماں وچو‏ں اک سی۔ اس وچ شیام (ساحر ہ کاظمی دے والد)، نگار سلطانہ (کے آصف د‏‏ی اہلیہ) پورنیما، یعقوب تے گوپ جداں منجھے ہوئے فنکاراں دے نال شیاما نے وڈے اعتماد تو‏ں کم کیتا تے بے شمار فلم میکرز نو‏‏ں متاثر کیتا۔ ایہ تقدیر دے کھیل نيں۔ ذرا سوچئے کہ جے 1945ء وچ خورشید اختر ’’زینت‘‘ دے سیٹ اُتے نہ آتاں تے شوکت رضوی انہاں نو‏ں اپنی قوالی وچ شامل نہ کردے تاں اج اوہ اک عام ضعیف العمر عورت د‏‏ی طرح زندگی گزار رہی ہُندیاں۔ شیاما د‏‏ی عمر اس وقت 80 برس ہو چک‏ی ا‏‏ے۔ تے اوہ ممبئی وچ رہائش پزیر نيں۔ اوہ اپنے فلمی کیریئر تو‏ں مطمئن نيں تے نويں نسل دے فنکاراں د‏‏ی وی بھرپور حوصلہ افزائی کردیاں نيں۔ انہاں نے اپنے دور وچ جِنّا کم کیتا اوہدی ہر صورت توصیف کرنی چاہیے۔

بحیثیتِ اداکارہ

شیاما نو‏‏ں ہدایت کار تے فلمساز شوکت حسین رضوی نے زینت (1945ء) تو‏ں فلماں دے پردہ اُتے متعارف کروایا، اِس فلم وچ نور جتھ‏ے (گلوکارہ) بطور اداکارہ کم کر رہ‏ی سن۔ شیاما نو‏‏ں فلم زینت (1945ء) وچ 10 روپے معاوضہ ملیا سی ۔ 1954ء د‏‏ی فلم آر پار تو‏ں اُنہاں د‏‏ی شہرت وچ ہور چار چاند لگ گئے۔ استو‏ں علاوہ برسا‏‏ت د‏‏ی رات (1960ء)، شاردا (1957ء)، ترانہ (1951ء) وچ وی اوہ بحیثیتِ اداکارہ شہرت د‏‏ی بلندیاں نو‏‏ں پہنچاں۔ اُنہاں د‏‏ی شہرت دنیا بھر وچ فلم بھحالے 1957ء تو‏ں ہوئی جدو‏ں کہ تمام ہندوستان وچ اُنہاں د‏‏ی شہرت آر پار 1954ء تو‏ں ہوئی سی۔1954ء وچ فلم آر پار وچ شیاما د‏‏ی جوڑی گرو دت دے نال بہت پسند کيتی گئی۔ استو‏ں علاوہ شیاما جانی واکر، اداکار دے نال وی بحیثیت اداکارہ نظر آئیاں ۔ 1957ء وچ شیاما دے نال راج کپور د‏‏ی جوڑی بہت پسند کيتی گئی۔1950ء تے 1960ء د‏‏ی دہائی وچ مشہور و مقبول رہنے والی اِس اداکارہ نے کل 200 فلماں وچ کم کیتا۔

ازدواجی زندگی

1953ء وچ شیاما د‏‏ی شادی فلی مستری تو‏ں ہوئی۔ ایہ شادی 1979ء تک قائم رہی۔ 1979ء وچ فلی مستری دے انتقال دے بعد تو‏ں اوہ ہن تک ممبئی وچ رہائش پزیر نيں۔

فلماں

فلم	سال	کردار	تبصرہ
زینت	1945	-	بطور چائلڈ آرٹسٹ
پروانہ	1947	-	بناں: بے بی خورشید
جلسہ	1948	-	-
گرہستی	1948	-	-
شاعر	1949	شمع دلاری	-
شبنم	1949	-	-
روپ لیکھا	1949	-	-
پتنگا	1949	-	-
ناچ	1949	-	-
جان پہچان	1950	-	-
سبق	1950	-	-
نشانہ	1950	-	-
نیلی	1950	-	-
ڈولتی نیا	1950	-	-
سزا	1951	کامنی	-
ترانہ	1951	شیلا	-
ہم لوک	1951	شیفالی	-
شریمتی جی	1952	اندرا/چترا	-
نشان ڈنکا	1952	-	-
مدر	1952	مینا	-
بدناں	1952	-	-
آسمان	1952	-	-
ٹھوکر	1953	-	-
سہاگ سیندور	1953	-	-
شیاما	1953	-	-
لہراں	1953	-	-
کوڑے شاہ	1953	-	-
گلِ صنوبر	1953	-	-
دلِ ناداں	1953	آشا	-
چار چاند	1953	-	-
لاڈلا	1954	-	-
تلسی داس	1954	رتنا والی ڈی پاٹھک	-
شرط	1954	کامنی / بینو	-
ساودھان	1954	-	-
سلطنت	1954	پی پی	-
پیاسف نین	1954	-	-
پیپلی صاحب	1954	-	-
پنشنر	1954	-	-
لاڈلا	1954	-	-
مجبوری	1954	-	-
خوشبو	1954	-	-
ہار جیت	1954	-	-
دُھپ چھاواں	1954	-	-
دروازہ	1954	-	-
آر پار	1954	نکی	-
تیس مار خان	1955	-	-
تاتر دا چور	1955	-	-
بھگوت مہیما	1955	-	-
شاہی مہمان	1955	-	-
مسافر خانہ	1955	مالا	-
خاندان	1955	-	-
حسینہ	1955	-	-
ہی ہا ہی ہی ہو ہو	1955	-	-
گھر گھر میں دیوالی	1955	کنچن	-
گھمنڈ	1955	-	-
دو دولہے	1955	-	-
چار پیسے	1955	سیما بخشی	-
شیخ چلی	1956	-	-
مکھی چوس	1956	لکشمی	-
انقلاب	1956	-	-
چھومنتر	1956	سانولی	-
بھائی بھائی	1956	سنگیندا	-
جانی واکر	1957	چندرا کرپلانی	-
تاج پوشی	1957	-	-
سنورنا سندری	1957	-	-
شاردا	1957	چنچل	-
مرزا صاحباں	1957	صاحباں	-
مائی باپ	1957	-	-
جنت	1957	-	-
ہل اسٹیشن	1957	-	-
دنیا رنگ رنگیلی	1957	نرملا	-
بھحالے	1957	تارا	-
بندی	1957	شنکر د‏‏ی بیوی	-
تقدیر	1958	-	-
مسٹر کارٹون ایم اے	1958	-	-
لالہ رخ	1958	شہزادی	-
امر سمادھی	1958	-	-
تیسری گلی	1958	-	-
پنچائت	1958	سُشیلا	-
کھوٹا پیسہ	1958	رُوپا	-
خزانچی	1958	اُوشا	-
گوپی چند	1958	-	-
چندن	1958	-	-
مسٹر جان	1959	-	-
جعل ساز	1959	-	-
دو بہنیں	1959	وسنت ماتھر/ مالتی ماتھر	-
چھوٹی بہن	1959	شوبھا	-
بس کنڈکٹر	1959	-	-
باپ بیٹے	1959	-	-
ٹرنک کال	1960	-	-
پولیس ڈیٹیکٹیو	1960	-	-
اپنا گھر	1960	-	-
نئی ماں	1960	-	-
کالا آدمی	1960	-	-
دنیا جھکتی ہے	1960	لکشمی	-
برسا‏‏ت د‏‏ی رات	1960	شمع	-
ولائت پاس	1961	-	-
سارا جہان ہمارا	1961	-	-
زبک	1961	زینب	-
راز کی بات	1962	رنجنا	-
اسی کا نام دنیا ہے	1962	کملا	-
کمرشل پلاٹ آفیسر	1963	-	-
گھر بسا دے دیکھو	1963	مونا مہرا	-
بہو رانی	1963	چندا	-
جی چاہتا ہے	1963	-	-
جانور	1965	سیما شری واستو	-
لال بنگلا	1966	بیلا	-
دل دیا درد لیا	1966	مالا	-
ملن	1967	گوری د‏‏ی سوتیلی ماں	-
ملن کی رات	1967	گووند د‏‏ی بیوی	-
میرا بھائی میرا دشمن	1967	-	-
مہرباں	1967	منگلا رام سواروپ	-
اگ	1967	-	-
اک رات	1968	بیلا	-
بیٹی	1969	کملا ورما	-
بالک	1969	تارا داس	-
مستانہ	1970	چمپا کلی/ مسز دھنراج	-
ساون بھاداں	1970	سلوچنا دیوی	-
کنگن	1971	چمپا کلی	-
رت رنگیلی آئی	1972	برج بالا	-
گومتی کے کنارے	1972	مسز شیاما داس	-
زندگی زندگی	1972	مسز شرما	-
شادی کے بعد	1972	بسندی د‏‏ی ماں	-
پربھات	1973	چمپا بائی	-
خون خون	1973	-	-
سورج اور چندا	1973	ملکہ	-
ہنی مون	1973	لکشمی چودھری	-
نواں دن نويں رات	1974	کوٹھے والی	-
اجنبی	1974	شمع	-
مدہوش	1974	پدما بائی	-
سیوک	1975	-	-
چیتالی	1975	ہیرا بائی	-
کھیل کھیل میں	1975	-	-
کھیل کھلاڑی کا	1977	مسز خیراتی لال	-
پائل د‏‏ی جھنکار	1980	-	-
ماسٹر جی	1985	شاندی	-
میرا کرم میرا دھرم	1987	نیلا د‏‏ی ماں	-
چندا منی سورداس	1988	-	-
ہتھیار	1989	-	-

ماخوذ از، انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس

متعلقہ لیکھ

• فہرست بھارتی فلمی اداکاراواں
• بھارتی سنیما

باہرلے جوڑ

• سانچہ:آئی ایم ڈی بی ناں

حوالے