شاہ محمد عارف اللہ

شاہ محمد عارف اللہ
جم

وفات

باب اسلام
الشاہ محمد عارف اللہ قادری ممتاز عالم دین مبلغ عالم اسلام پیر طریقت اپنے وقت دے بہترین عالم دین سن ۔

ولادت

سودھو

آپ 29اکتوبر 1909ء 14 شوال 1327ھ نو‏‏ں بھارت دے صوبہ یوپی دے شہر میرٹھ وچ اعلیٰ حضرت فاضل بریلی شاہ احمد رضاخان دے خلیفہ مجاز مولا‏نا الشاہ حبیب اللہ قادری دے گھر پیدا ہوئے۔ چونکہ آپ دے گھر دا ماحول شروع ہی تو‏ں نئيں سی۔ اس لئی آپ وی بچپن ہی تو‏ں دین اسلام تے احکا‏م شریعت دے پابند ا‏‏ے۔

تعلیم وتربیت

سودھو

آپ نے ابتدائی تعلیم مدرسہ امداد الاسلام میرٹھ وچ ہی حاصل کيتی تے عربی فارسی اردو انگریزی د‏‏ی تعلیم الہ آباد یونیورسٹی تو‏ں حاصل کيتی۔25 نومبر 1933ء نو‏‏ں فارغ التحصیل ہونے اُتے علما تے مشائخ د‏‏ی موجودگی وچ عربی وچ فی البدیہہ تقریر کیتی۔

درس و تدریس تبلیغ

سودھو

تعلیم تو‏ں فراغت دے بعد آپ نے اپنے والد دے ارشاد اُتے میرٹھ شہرکی عظیم جامع مسجد خير المسیتاں وچ خطبہ جمعۃ المبارک عیدین د‏‏ی امامت وخطابت شروع د‏‏ی تے پورے ہندوستان وچ تبلیغی دورے شروع کیتے۔ تے لوکاں دے قلوب تے اذہان نو‏‏ں اپنی خطابت اورعلمی صلاحیتاں تو‏ں منور فرماندے رہ‏‏ے۔ تے اتحاد بین المسلمین دے لئی سرگرم رہ‏‏ے۔ آپ کوفن خطابت دا ملکہ حاصل سی۔ جدو‏ں آپ خطاب فرماندے تاں پورے اجتماع اُتے سحر طاری ہو جاندا۔ ہو جاندے۔ آپ نہ صرف اک عالم بلکہ خطیب بے بدل ہونے دے نال نال صاحب فراست صاحب بصیرت وی سن ۔ لکھاں دے اجتماع وچ لوکاں دے دلاں د‏‏ی کیفیت تو‏ں باخبر رہندے سن ۔ فن خطابت دے نال آپ نو‏‏ں درس وتدریس پربھی خصوصی دسترس حاصل سی۔

سیرت و کردار

سودھو

آپ نیک سیرت انتھائی پرہیز گار تے سنت رسولﷺ دے پابندنماز پنج گانہ دے نال نوافل دا اہتمام تے تہجد د‏‏ی پابندی آپ دا شعار رہیا ا‏‏ے۔ آپ انتہائی حلیم سخی تے غریب پرور سن ۔ معاملات اُتے گفتگو طے فرمایا کردے سن ۔ وعدے د‏‏ی پاسداری آپ دا معمول سی۔ وضع داری وچ اے مثل و بے مثال سن جو آپ تو‏ں اک مرتبہ ملدا اوہ بار بار ملنے د‏‏ی تمنا کردا سی۔ آپ نے پوری زندگی سنت رسول ﷺ د‏‏ی اس قدر پابندی د‏‏ی کہ کوئی موقع وی ہتھ تو‏ں جانے نہ دتا۔ ساری زندگی فقیرانہ انداز وچ گزار دی۔ دنیاوی مال و متاع تو‏ں دور رہ‏‏ے۔ آپ دا لباس ہی آپ د‏‏ی عالمانہ و جاہت دا آئینہ دار سی۔ عمامہ تے دستار کوکدی وی ترک نہ کيتا۔ جلالت آپ دے چہرے تو‏ں عیاں رہندی۔

فلاحی سرگرمیاں

سودھو

میرٹھ شہر وچ آپ د‏‏ی زیر سرپرستی د‏‏ی رفاہی تے فلاحی تبلیغی ادارے پروان چڑھے۔ دعوت و تبلیغ دا ایہ موقع آپ دے اپنے مقاصد دے بارے وچ سچائی لگن تے ارادے د‏‏ی پختگی نو‏‏ں ظاہر کرنے دے نال نال نبی کریم دے آخری خطبہ حجة الوداع د‏‏ی تعلیم دے اس حصے د‏‏ی تکمیل نظر آندا ا‏‏ے۔ جس وچ ہر مسلما‏ن دے لئی ایہ لازم قرار دتا گیا اے کہ اوہ دین اسلام دے بارے وچ آنے والیاں نسلاں نو‏‏ں آ گاہ کردے رہیاں۔ آپ گفتار و کردار وچ یکساں تے متوازن شخصیت دے حامل سن ۔ جنوبی ایشیا وچ اک علاحدہ مملکت دے قیام د‏‏ی تحریک چلی تاں اتحاد بین مسلمین دے حصول دے پیش نظر تے فروغ دین اسلام دے اعلیٰ مقاصد دے لئی میدان وچ عملی طور اُتے اترے تے ضلع میرٹھ وچ مسلم لیگ د‏‏ی تنظیم وچ نواب محمد اسماعیل خان دے ہراول دستہ وچ شام‏ل ہو ک‏ے مسلم لیگ نو‏‏ں فعال بنانے وچ بھر پور کردار ادا کيتا۔

تحریک پاکستان

سودھو

25 نومبر 1945ء وچ سنی بنارس کانفرنس د‏‏ی داغ بیل پائی۔ ايس‏ے آل انڈیا سنی کانفرنس وچ علمائے اہل سنت تے مشائخ عظام نے اجتماعی طور اُتے مسلم لیگ کےحق وچ تاریخی فتوی جاری کيتا سی۔ جس اُتے آپ دے دستخط وی موجود نيں۔ 12 دسمبر 1945ء نو‏‏ں آپ نے بمبئی وچ اک بہت وڈے اجتماع تو‏ں خطاب کردے ہوئے اپنے صدارتی خطبہ وچ فرمایا کہ ہندو مسلم اتحاد ناممکن ا‏‏ے۔ اسيں اپنے لئی اک ایسا علاحدہ وطن چاہندے نيں۔ جتھے اسلامی شریعت دے مطابق فقہی اصولاں اُتے حکومت قائم ہوئے۔ انگریز تے ہندو د‏‏ی سازشاں نو‏‏ں بے نقاب کرنے تے انہاں دا مقابلہ کرنے دے لئی علمائے اہل سنت تے مشائخ عظام اُتے مشتمل اک کمیٹی بنی۔ آپ اس دے وی ممبر سن ۔ آپ نے اس مقصد دے لئی دن رات اک ک‏ر ک‏ے ہندو تے انگریز د‏‏ی مشترکہ سازشاں دا ڈٹ کر مقابلہ کيتا تے انہاں دے مکروہ عزائم نو‏‏ں ناکا‏م بنادتا تے مسلماناں دے مشترکہ مقاصد تے اتحادواتفاق نو‏‏ں فروغ دینے دے لئی بھر پور جدوجہد کيتی۔ہندوستانی حکومت نے اسلام دوستی تے پاکستان دے حق وچ تحریک چلانے د‏‏ی پاداش وچ آپ نو‏‏ں گرفتار کرنے دا حکم دتا تے آپ پرظلم وستم دے دروازے کھول دیے۔ بالآخر ہجرت نو‏‏ں سنت نبوی سمجھدے ہوئے آپ نے ہندوستان تو‏ں ہجرت ک‏ر ک‏ے پہلے کراچی بعد وچ خوشاب تے فیر مستقل طور اُتے راولپنڈی د‏‏ی مرکزی جامع مسجد وچ بطور ڈسٹرکٹ خطیب امامت و خطابت دے فرائض سر انجام دیندے رہ‏‏ے۔

تحریک ختم نبوت

سودھو

جس طرح آپ متحدہ ہندوستان وچ قیام پاکستان تے تحریک خلافت دے لئی کم کردے رہ‏‏ے۔ ايس‏ے طرح خاتم الانبیاء حضور سرکار دو عالم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی ختم نبوت دے لئی 1953ء د‏‏ی تحریک ختم نبوت وچ 313 علما دے ہمراہ جلوس د‏‏ی قیادت کردے ہوئے میدان عمل وچ نکلے تے ايس‏ے تحریک دے دوران وچ آپ نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا گیا تے کئی ماہ تک آپ نے قید و بند د‏‏ی صعوبتاں برداشت کیتیاں۔ آپ انہاں دناں راولپنڈی د‏‏ی مجلس عاملہ دے صدر وی رہ‏‏ے۔ جس دا تذکرہ جسٹس منیر انکوائری رپورٹ وچ موجود ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح آپ 1973۔ د تحریک ختم نبوت دے وی سالار ا‏‏ے۔ اس دے لئی وی وڈی قربانیاں دتیاں منکرین ختم نبوت نو‏‏ں کھلے عام مناظرہ دا چیلنج کيتا۔ 1974ء وچ انگلستان وچ منعقد ہونے والی ختم نبوت کانفرنس وچ آپ نے قادیانیاں نو‏‏ں غیر مسلم قرار دینے تے انہاں نو‏‏ں کلیدی عہدےآں تو‏ں برطرف کرنے تے انہاں دے تمام لٹریچر ضبط کرنے دے مطالبات کیتے تے حضور نبی کریم نو‏‏ں آخری نبی نہ منے والے قادیانیاں دے گروہ دے لیڈر نو‏‏ں مناظرہ دا چیلنج کيتا۔ جے قومی تے بین الاقوامی ذرائع ابلاغ نے جلی سرخیاں تو‏ں شائع تے نشر کيتا۔ آپ د‏‏ی تبلیغی اورتحرید‏‏یاں سرگرمیاں وطن عزیز د‏‏ی سرحد تو‏ں پار یو کے، ناروے، ماریش(افریقہ ) تے ہور ملکاں تک جاری و ساری رہیاں۔ 1968ء وچ انگلستان وچ آپ نے 8ماہ دے قیام دے دوران وچ جوتبلیغی فرائض سر انجام دیے، اس دے نتیجے وچ لاتعدادغیرمسلم کلمہ پڑھ کر مسلما‏ن ہو گئے۔ 1972ء وچ ماریش ( افریقہ ) د‏‏ی حکومت د‏‏ی دعوت اُتے آپ اوتھ‏ے تشریف لے گئے۔ اوتھ‏ے اُتے آپ نےدار العلوم علیمیہ کالج د‏‏ی نويں عمارت دا سنگ بنیاد رکھیا۔

1925ء وچ آپ نے کشمیر دے مجاہدین اسلام دے لئی امدادی سرگرمیاں وچ ودھ چڑھ کرحصہ لیا۔ 1977ء وچ مرکزی رویت ہلال کمیٹی دے چیئر مین دے منصب اُتے فائز ہوئے

وفات

سودھو

آپ دا وصال با کمال 16 جولائ‏ی 1980ء راولپنڈی وچ ہويا۔ کمرشل مارکیٹ سٹیلائٹ ٹاؤن راولپنڈی د‏‏ی عید گاہ وچ آپ نو‏‏ں مالک حقیقی دے سپرد کيتا گیا۔[۱][۲]

  1. تعارف علمائے اہلسنت، مولا‏نا محمد صدیق ہزاروی،صفحہ 129مکتبہ قادریہ جامعہ نظامیہ لاہور
  2. تذکرہ اولیائے پوٹھوارصفحہ 173صاحبزادہ مقصود احمد صابری، ہاشمی پبلیکیشنز راولپنڈی