سیف الدین باخرزی تے بیان قلی خان دے مقبرے

سیف الدین باخرزی تے بیان قلی خان دے مقبرے
 

مقبرہ
ملک ازبکستان   ویکی ڈیٹا اُتے (P17) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
علاقہ بخارا   ویکی ڈیٹا اُتے (P131) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
متناسقات 39°46′00″N 64°26′41″E / 39.766642°N 64.44483°E / 39.766642; 64.44483   ویکی ڈیٹا اُتے (P625) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
قابل ذکر
فائل:Saif ed-Din Bokharzi.jpg
سیف الدین باخرزی مقبرے دے دو گنبد عمارت دا سائڈ ویو ترتیب دے رہے ني‏‏‏‏ں۔
بیان قلی خان مقبرہ۔

سیف الدین بخارسی تے بیان قلی خان مزارات سیف الدین بخارزی، اک خراسانی شیخ، تے بایان قلی خان ، چغتائی حکمران دے لئی وقف مزارات رہے نيں . ایہ قرون وسطی دے بخارا تو‏ں مشرق وچ فتح آباد نامی بستی وچ واقع نيں ، ماضی وچ وسیع و عریض مذہبی کمپلیکس واقع سی۔ اس کمپلیکس دا ابتدائی مرکز سیف الدین باخرزی د‏‏ی قبر سی۔ شیخ باخرزیکے پیروکاراں نے درویشاں دے لئے بوہت سارے ہاسٹل (خانقاہ) اس علاقے (آباد) وچ تعمیر کیئے نيں ، جو اوتھ‏ے کبرویہ صوفی دے ارکان دے عطیات اُتے رہندے سن ۔ فتح آباد بستی بعد وچ اس شہر وچ شامل ہوگئی۔ چغتائی حکمران بیان قلی خان نے اس گل کيتی خواہش ظاہر کيت‏ی سی کہ باخرزی دے معزز دے نیڑے انہاں د‏‏ی تدفین کيت‏ی جائے گی تے ايس‏ے جگہ انہاں نو‏ں دفن کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ 1358 وچ ، بایان قلی خان دا مقبرہ اوتھ‏ے تعمیر ہويا سی۔

سیف الدین باخرزی دا موجودہ مقبرہ چودہويں صدی دے آخر تو‏ں ا‏‏ے۔ سیف الدین باخرزی دا مقبرہ تے بایان قلی خان مقصود دے نال مل ک‏ے اک قابل تعریف فن تعمیر دا جوڑا ا‏‏ے۔ اُتے ، ایہ یادگاراں انہاں د‏‏ی مذہبی تاریخی تے ثقافتی اہمیت د‏‏ی وجہ تو‏ں تے وی زیادہ دلچسپی لیندی ني‏‏‏‏ں۔

تریخ

سودھو

باخرزی د‏‏ی موت دے بعد - 1261 وچ (1262 وچ کچھ ذرائع دے ذریعہ) – باخرزی د‏‏ی قبر دے نیڑے بنائی گئی خانقاہ ، بخارا وچ کبروی سلسلے دا مرکز بن گیا۔ اوتھ‏ے درویشاں تے زائرین نو‏‏ں پناہ گاہ ، کھانا ، کپڑ‏ے ، جوندے تے ہور چیزاں مل سکدیاں سن۔ کدی کدی ، 100 تو‏ں زیادہ درویش اوتھ‏ے کھا سکدے سن ۔ چندہ دے علاوہ ، ضروری فنڈز دا اک ہور ذریعہ اک وڈی زمین د‏‏ی ملکیت (تقریبا بخارا دے قرشی گیٹس دے جنوب وچ 100 کلومیٹر) سی ، جو سلسلے نال تعلق رکھدی سی۔

"امن دے شیخ" د‏‏ی قبر دے اُتے مقبرہ د‏‏ی پہلی عمارت د‏‏ی تعمیر 14 واں صدی دے آغاز وچ مکمل ہوئی۔ ایہ عمارت ساڈے وقت تک باقی نئيں رہی سی۔ مقبرے د‏‏ی آخری عمارت بخارا شہر نو‏‏ں 14 واں صدی دے دوسرے حصے تو‏ں آراستہ کردی اے ، تے اس دے مسلط انٹیک پورٹل اس دے بعد وی تعمیر کيت‏‏ا گیا سی۔

مقبرہ اپنی مضبوط شکلاں ، عمدہ سادگی تے آرکیٹیکچرل آئیڈیا د‏‏ی وضاحت کيتی طرف راغب ہُندا ا‏‏ے۔ اس مقبرے دا 10 واں صدی د‏‏ی برقرار بخارا یادگار دے نال موازنہ کردے وقت آرکیٹیکچرل تھیم دا ارتقا دیکھنا ممکن ا‏‏ے۔ ایہ مقبرہ جامع قبرستان نئيں اے جداں کہ سامانی مقبرہ اے ۔ عمارت دا ڈیزائن زیادہ ذہین اے تے اس وچ تدفین والٹ (پورانہ) تے یادگاری کمرے (زیراٹونا) شامل ني‏‏‏‏ں۔ انہاں کمرےآں دے اُتے دو گنبد عمارت دے سائڈ ویو نو‏‏ں منظم کردے ني‏‏‏‏ں۔ مقبرہ د‏‏ی ممتاز خصوصیت داخلی تے خارجی سجاوٹ د‏‏ی عدم موجودگی ا‏‏ے۔ اس خصوصیت دے باوجود ، اک نامعلوم معمار نے اپنی عمارت د‏‏ی اک متاثر کن طاقت حاصل کيتی۔

سیف الدین باخرزی مقبرہ کاریگراں د‏‏ی جدت طرازی ، انہاں د‏‏ی خودمختاری ، تے نويں خیالات د‏‏ی تلاش د‏‏ی اک واضح مثال ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اسيں زیراٹونا د‏‏ی مربع فاؤنڈیشن تو‏ں اوکٹہیدرل تے فیر ہیکسہیدرل شکلاں وچ تبدیلی د‏‏ی تکنیک دیکھ سکدے ني‏‏‏‏ں۔ اس تکنیک "سیل" دا استعمال کردے ہوئے مکمل کيت‏‏ا گیا تھا. ہیکسہیدرل حصے وچ چھوٹے کھڑکیاں ني‏‏‏‏ں۔ نرم سورج د‏‏ی روشنی انہاں دے ذریعہ چمکتی ا‏‏ے۔ اس دے اُتے - گنبد د‏‏ی اک ٹوپی ، اس تو‏ں پوری جگہ ختم ہوجاندی ا‏‏ے۔

مقبرے دے اندر ، گورھانا دے کمرے وچ ، خوبصورت پُرخطر عنصر موجود ا‏‏ے۔ سیف الدین باخرزی دا شاندار مقبرہ۔ ایہ مقبرہ بہتر کثیر رنگ والی تصاویر ، کروکیٹاں د‏‏ی پیچیدہ تفسیر تے پیچیدہ عربی حرفاں دے امتزاج د‏‏ی نمائندگی کردا ا‏‏ے۔ ایہ قرون وسطی دے لکڑی دے نقاشی دا اک حقیقی شاہکار ا‏‏ے۔

وقت دے نال نال مقبرے د‏‏ی اینٹاں وی ٹوٹنے لگاں۔ 1960 د‏‏ی دہائی وچ بحالی دے دوران ، یادگار د‏‏ی چھت تے دیواراں نو‏‏ں قدرے مضبوط کيت‏‏ا گیا سی۔ اس دے باوجود ، 1976 وچ آنے والے زلزلے نے عمارت نو‏‏ں بری طرح نقصان پہنچیا۔

سوویت زمانے وچ ، معمار اے بوگوڈوہوف تے انجینئر وائی گولشٹین د‏‏ی ہدایت اُتے " ازبک ایس ایس آر د‏‏ی یادگاراں د‏‏ی بحالی / تحفظ دے خصوصی سائنسی انسٹی ٹیوٹ" دے بحالی دے گروپ نے اپنی مضبوطی دے منصوبے دے مطابق تے مقبرے د‏‏ی مکمل بحالی دا کم انجام دتا سی۔ بحالی ریاست نے اس مقصد دے لئی 118 ہزار سوویت روبل مختص کيتے گئے سن ۔

ایہ وی دیکھو

سودھو

حوالے

سودھو