سیستان طاس
سیستان طاس یا سیستان بیسن (انگریزی: Sistan Basin) دکھن لہندے افغانستان تے دکھن چرھدے ایران وچ واقع اک بند جلسمبھر علاقہ ہے۔ ایہہ دنیا دے سبھتوں خشک علاقےآں وچوں اک ہے اتے اتھے اکثر سوکا پیندا ہے ۔ اتھے افغانستان دے پہاڑی علاقےآں توں بہت سارے دریا- جھرنے پانی لیاندے ہن تاں افغانستان دے گودزری طاس وچّ جاندے ہن ( ایہہ سیستان طاس دا اک دھنسیا ہویا علاقہ ہے ) ۔ اتھے ہندُو کش پربتاں توں نکلن والا ہلمند دریا وی اپنا پانی لیاؤندا ہے ۔[۱]
اتہاس سودھو
سیستان طاس دے علاقے وچّ پچھلے 5000 سالاں توں رہتلاں وس رہیاں ہن اتے اتھے کئی پرانے تھاں ملے ہن ۔ اسدے ایران والے علاقے وچّ شہر سوختہ ( یعنی ساڑیا ہویا شہر ) 3100 قم وچّ قایم ہویا سی ۔ ایہہ ہیلمند دریا دے اک معاون دریا اتے واقع سی جو ہن سکّ چکیا ہے ، جس توں اسدے واسیاں نوں مجبوراً ایہہ نگر چھڈنا پیا ۔ سیستان طاس وچّ افغانستان دا زرنج شہر وی ہے جو وچکار ویلےآں وچّ وہتل دا اک اہم مرکز ہویا کردا سی ، لیکن ہن کافی حد تکّ ریگستانی ریتاں نال ڈھکیا جا چکیا ہے ۔ اتھے دے دشت مارگو علاقے وچّ سنچائی دیاں نہراں اتے کھیتاں دے نشان ملے ہن جو ہن ریت نال بھرکے اجڑیا ہوئے پئے ہن ۔ موجودہ ویلے وچّ اس علاقےوچّ آبادی بہت گھٹّ ہے ۔ [۲]
طاس سودھو
طاس جاں جلسمبھر اس جغرافیائی علاقے نوں کہندے ہن جتھے بارش اتے کھردی برف دا پانی دریاواں، نہروں اتے نالےآں وچ وگ کے اک ہی تھاں اتے اکٹھا ہو جاندا ہے ۔ بھارت وچّ جمنا دا جلسمبھر اوہ علاقہ ہے جتھے جمنا دریا وچّ ولا ہو جان والے سارے ندی نالے پھیلے ہوئے ہے اتے جسدے انت توں صرف جمنا دریا ہی نکاس کردا ہے ۔ بند جلسمبھر اجیہا جلسمبھر ہندا ہے جس وچّ بارش اتے کھردی برف دا پانی اکٹھے ہو کر کسے دریا دے زریعے سمندر جاں وڈے سمندر وچّ ڈگں دی بجائے کسے جھیل ، دلدلی علاقے جاں خشک علاقے وچّ جاکے اوتھے رک جاندا ہے ۔ انگریزی وچّ طاس نوں بیسن ( basin ) , جلسمبھر(نکاسی طاس ) نوں واٹرشڈ ( watershed ) جاں کیچمینٹ ( catchment ) اتے بند جلسمبھر نوں اینڈورہیئک بیسن ( endorheic basin ) کیہا جاندا ہے ۔
ایہ وی ویکھو سودھو
حوالے سودھو
- ↑ World Book Focus on Terrorism, World Book, Inc, World Book .com, 2002, ISBN 978-0-7166-1295-7, ... The region is crossed by the Helmand River, which flows from the Hindu Kush to the Sistan Basin on the Iranian border. The basin has several slightly salty lakes and marshes ...
- ↑ Afghanistan: The land, Erinn Banting, Crabtree Publishing Company, 2003, ISBN 978-0-7787-9335-9, ... Lying between the deserts is the Sistan Basin. The bowl-shaped basin, where an ancient civilization flourished until the 1300s, once held water. Now, it is a semi-desert region where very little grows ...