سید وحید القادری عارف

سید وحید القادری عارفؔ
عارفؔ قادری
ادیب
پیدائشی نام	ابو الحسین سید وحید القادری
عرفیت	عارف
قلمی نام	سید وحید القادری عارفؔ
تخلص	عارف
ولادت	حیدرآباد دکن
اصناف ادب	شاعری نثر
ذیلی اصناف	نعتیہ شاعری غزل

سید وحید القادری تخلص عارفؔ شاعر دی حثیت توں جانیا جاندا اے۔ تساں دا تعلق حیدرآباد دکن توں اے۔

خاندانی پس منظر

عارفؔ دے جدِ اعلیٰ ابو البرکات سید احمد نقشبندی کابل توں حیدرآباد دکن آنے والے پہلے بزرگ نیں جنہاں دے تلامذہ تے ارادتمنداں دی کثیر تعداد افغانستان ‘ سرزمینِ عرب تے ہندوستان وچ موجود سی۔ عارفؔ دے جدِ امجد سید عبد الرشید قادری مفتی بلدہ تے قاضی القضاۃ دے منصب اُتے فائز رہے۔ اپنے وقت دے جید علما وچ شمار ہُندے سن۔ انہاں دے صاحبزادے یعنی عارفؔ دے والد ابو الفضل سید محمود قادری سن جو ڈسٹرکٹ اینڈ سیشن جج دے عہدہ اُتے فایز سن۔ عارفؔ دے نانا سید وحید القادری الموسوی سن۔ عارفؔ دا ناں انہی دے ناں اُتے رکھا گیا۔

سخن گوئی

عارف دے مزاج وچ ذوقِ سخن بچپن توں موجود سی۔ انہاں دی نشو و نما ادبی ماحول وچ ہوئی جس دا انہاں دی شخصیت اُتے گہرا اثر ہویا۔ والد محمود قادری اردو، فارسی تے عربی دے کہنہ مشق تے قادر الکلام شاعر سن ۔ اُنہاں دی سرپرستی تے صدارت وچ شہر ِ حیدرآباد تے ہور شہراں وچ ادبی تے شعری نشستاں منعقد ہُندیاں جنہاں وچ عارفؔ نوں وی شرکت دا موقع ملدا۔ اپنے بزرگاں دے کلام دا مطالعہ انہاں دا محبوب مشغلہ سی۔ فیر کمسنی وچ ای شعر گوئی دی جانب مائل ہوئے۔ نعت و منقبت توں ابتدا ہوئی تے رفتہ رفتہ نظم تے غزل کہنے لگے۔ والدِ گرامی توں انہاں دی وفات تک مشورہ لیتے رہے تے انہاں ای دی حوصلہ افزائی نے عارف دی صلاحیتاں نوں اجاگر کیتا۔ خود کہندے نیں ؎

رنگ لائی صحبتِ محمودؔ عارفؔ اس قدر۔ کچھ اثر آ ہی گیا تحریر میں تحریر کا

اک تے مقام اُتے کہندے نیں ؎ یہ فیضِ صحبتِ محمودؔ ہے عارفؔ کہ گویا ہوں۔ ادائے گفتگو ورنہ کہاں ان کی کہاں میری

اپنے والد دے علاوہ اپنے رشتہ دے چچا ولیؔ القادری تے ڈاکٹر غیاثؔ صدیقی (صاحبزادہ میر غیاث الدین علی خاں) توں وی استفادہ کیتا جو حیدرآباد دکن دے معروف شعرا وچ شمار ہُندے سن۔

قلمی نگارشات

نعتیہ کلام “ا سرمایہء حیات“ منظرِ عام اُتے آچکا اے جدونکہ اس توں پہلے نعتیہ تے منقبتی کلام دا اک مجموعہ ‘‘نسیمِ گلستان’’ انٹرنیٹ اُتے شائع ہوچکیا اے۔ غزلیات دا مجموعہ ‘‘جذبِ عشق’’ ترتیب دے مراحل وچ اے۔

شعر و سخن دے علاوہ عارفؔ نوں نثر وچ وی شغف رہیا۔ ابو الفضل سید محمود قادری جس وقت سید شاہ غلام علی قادری الموسوی دی مایہ ناز تصنیف ‘‘مشکوٰۃِ نبوت’’ دا فارسی توں اردو ترجمہ فرما رہے سن تو عارفؔ اپنے والدِ گرامی دے دستِ راست سن۔ اس کتاب دی پہلی پنج جلداں دی طباعت دے بعد جدوں مترجم دی مزاج ناساز ہوئی تو انہاں نے اپنے فرزند نوں باقی تن جلداں دے ترجمہ دا حکم دتا۔ چنانچہ عارفؔ نے چھٹی’ ستواں تے اٹھواں جلداں دا ترجمہ کیتا جو معارفِ اسلامیہ ٹرسٹ دے زیرِ اہتمام 1984ءماں زیورِ طباعت توں آراستہ ہویا۔ عارفؔ نے غلام علی قادری الموسوی دی شخصیت تے علمی کارنامےآں اُتے اک جامع کتاب ‘‘غلام علی الولی’’ وی تحریر دی جو اقتباساَ مشکوٰۃ نبوت دی آخری چھیندی وچ بطورِ ضمیمہ شائع ہوئی۔

عارفؔ نے عصر حاضر دے نامور عراقی مورخ ڈاکٹر جمال الدین فالح کیلانی دی تحقیقی تصنیف " جغرافیۃ الباز الاشہب" دا عربی توں اردو وچ ترجمہ کیتا۔ ایہ کتاب سیدنا شيخ عبدالقادر جيلانی دی سیرت تے انہاں دے مقامِ ولادت اُتے جامع تحقیق اے۔

عارفؔ نے اپنے جدِ اعلیٰ علامہ ابو الفضل سید محمود(اولیٰ) دی شخصیت اُتے اک تصنیف ‘‘ذکرِ محمودؒ’’ تحریر کیتی جو شائع ہوچکی اے۔ علاوہ ازاں اپنے والد دے نثری مضامین دا مجموعہ ‘‘ افکارِ محمودؒ ’’ دے ناں توں مرتب کیتا جو 2001ء وچ منظرِ عام اُتے آچکیا اے۔

نمونہ کلام

دل میں کوئی چراغ فروزاں نہ کر سکے۔ ہم زندگی میں کیف کا ساماں نہ کر سکے

امکانِ فہمِ سوزِ دروں بھی نہیں رہا۔ احساسِ دردِ دل لبِ خنداں نہ کر سکے

دامن بچا بچا کے چلے خارزار سے۔ خونِ وفا سے پھر بھی گریزاں نہ کرسکے

ہم کو نظر بچا کے گزرنا پڑا مگر۔ تم کو نظر ملا کے پشیماں نہ کر سکے

ارماں کئی کیے کئی پورے ہوئے مگر۔ ارمان جس کا تھا وہی ارماں نہ کر سکے

روشن کئی دئے تھے چراغاں کے واسطے۔ لیکن فروغِ شمعِ شبستاں نہ کر سکے

سمجھے الجھ کے حالِ پریشاں میں آج ہم۔ تعبیرِ حرفِ خوابِ پریشاں نہ کر سکے

لب بستگی ضرور تھی آنکھیں تو تھیں کھلی۔ اظہار اپنے حال کا ناداں نہ کر سکے

قائل ضرور سرمد و منصور کے رہے۔ پیدا وہ خود میں جذبہء ایماں نہ کر سکے

وہ تو نوازتے رہے ہر آن ہر گھڑی۔ ہم ہی علاجِ تنگیء داماں نہ کر سکے

جد و جہد میں کٹ گئی عارفؔ تمام عمر۔ اب تک حصولِ مقصدِ عرفاں نہ کرسکے

مطبوعات

• مشکوٰۃ نبوت (تصنیف سید شاہ غلام علی قادری الموسوی)۔ فارسی توں اردو ترجمہ۔ چھیندی ششم تا چھیندی ہشتم۔ مطبوعہ معارفِ اسلامیہ ٹرسٹ۔ حیدرآباد۔
• جغرافیۃ الباز الاشہب، تصنیف ڈاکٹر جمال الدین فالح کیلانی عربی توں اردو ترجمہ -ریاستہائے متحدہ امریکا۔
• افکارِ محمود۔ مطبوعہ معارفِ اسلامیہ ٹرسٹ۔ حیدرآباد۔
• ذکرِ محمود۔
• سرمایہء حیات۔ نعتیہ کلام دا مجموعہ۔

حوالے

باہرلےجوڑ

• سید وحید القادری عارفؔ۔ ویب سائٹ
• ابو الفضل سید محمود قادریؒ۔ ویب سائٹ