سید معین الرحمٰن

سید معین الرحمٰن
جم	5 نومبر 1942   بٹھنڈا ،  ریاست پٹیالہ ،  پنجاب
وفات	15 اگست 2005 (63 سال)  لہور ،  پاکستان
شہریت	پاکستان
عملی زندگی
تعلیمی اسناد	پی ایچ ڈی
پیشہ	ادبی نقاد ،  پروفیسر ،  سوانح نگار
پیشہ ورانہ زبان	اردو
شعبۂ عمل	غالبیات ،  ادبی تنقید
اعزازات
پرائڈ آف پرفارمنس
باب ادب

ڈاکٹر سید معین الرحمٰن (پیدائش: ۵ نومبر، ۱۹۴۲ء - وفات: ۱۵ اگست، ۲۰۰۵ء) اردو زبان دے نامورنقاد، ادیب، محقق تے گورنمنٹ کالج لاہور وچ شعبہ اردو دے پروفیسر سن ۔ اوہ غالب اُتے تحقیق دے حوالے شہرت رکھدے سن ۔ انہاں دیاں لکھتاں نقوشِ غالب، غالب تے انقلابِ ستاون، بازیافت غالب، یونیورسٹیاں وچ اقبال دا تحقیقی و توضیحی مُطالعہ، اُردو ڈراما - فن تے منزلاں، جہانِ اقبال تے غالب دا علمی سرمایہ اردو ادب وچ بلند مقام رکھتاں نيں۔

حالات زندگی

سید معین الرحمٰن ۵ نومبر، ۱۹۴۲ء نو‏‏ں بھٹنڈہ، ریاست پٹیالہ، صوبہ پنجاب (برطانوی ہند) وچ پیدا ہوئے۔ ۱۹۵۹ء وچ بہاول کالج بہاولنگر تو‏ں انٹرمیڈیٹ، ۱۹۶۱ء وچ اردو کالج کراچی تو‏ں بی اے، ۱۹۶۳ء وچ اردو لا کالج کراچی تو‏ں ایل ایل بی، ۱۹۶۴ء وچ کراچی یونیورسٹی تو‏ں ایم اے (اردو)،۱۹۷۲ء وچ سندھ یونیورسٹی تو‏ں پی ایچ ڈی د‏‏ی سند حاصل کیتیاں۔ اوہ گورنمنٹ کالج بہاولنگر وچ شعبہ اردو دے لیکچرار مقرر ہوئے۔ ۱۹۶۵ء وچ اورینٹل کالج لاہور وچ اردو دے لیکچرار، ۱۹۶۷ء تو‏ں ۱۹۷۳ء تک ایف سی کالج لاہور وچ اردو بولی دے لیکچرار، ۱۹۷۴ء تو‏ں ۱۹۸۱ء تک گورنمنٹ کالج فیصل آباد وچ پروفیسر و صدر شعبہ اردو، ۲۵ فروری ۱۹۸۱ء تو‏ں ۴ نومبر ۲۰۰۲ء تک گورنمنٹ کالج لاہور وچ پروفیسر و صدر شعبہ اردو د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں۔ اوہ شعبہ اردو گورنمنٹ کالج لاہور دے مجلے تحقیق نامہ دے مدیر وی رہ‏‏ے۔ ڈاکٹر معین الرحمٰن ۴ نومبر ۲۰۰۲ء نو‏‏ں گورنمنٹ کالج لاہور تو‏ں ڈین فیکلٹی آف آرٹس دے منصب تو‏ں سبکدوش ہوئے۔

لکھتاں

ڈاکٹر معین الرحمٰن کثیر اللکھتاں مصنف سن ۔ اوہ غالب تے اقبال اُتے تحقیق دے حوالے تو‏ں شہرت رکھدے سن ۔ انہاں د‏‏ی تھلے لکھے لکھتاں شائع ہو چکیاں نيں:

• بابائے اُردو - احوال و آثار (۱۹۶۲ء)
• نقدِ عبدالحق (۱۹۶۸ء)
• اشاریۂ غالب (۱۹۶۹ء)
• قائد اعظم اور لائل پور (۱۹۷۲ء)
• غالب اور انقلابِ ستاون (۱۹۷۴ء)
• جامعات میں اقبال کا تحقیقی و توضیحی مطالعہ (۱۹۷۷ء)
• غالب پیمائی
• غالب کا علمی سرمایہ (۱۹۸۹ء)
• اُردو تحقیق یونیورسٹیوں میں (۱۹۸۹ء)
• نقوشِ غالب (۱۹۹۵ء)
• بابائے اردو، خدمات اور فرمودات (۱۹۹۶ء)
• تحقیق نامہ غالب (۱۹۹۸ء)
• دیوانِ غالب نسخہ خواجہ (۱۹۹۸)
• یادگارِ عبد الحق (۲۰۰۲ء)
• آپ بیتی رشید احمد صدیقی (ترتیب)
• سید وقار عظیم
• غالبیات کا تحقیقی مطالعہ
• مطالعۂ یلدرم
• جہانِ اقبال
• لطائفِ غیبی
• دل کی کتاب (ترتیب)
• اُردو ڈراما - فن اور منزلیں
• فورٹ ولیم کالج
• بازیافت غالب
• سرفراز اقبال

وفات

ڈاکٹر معین الرحمٰن ۱۵ اگست ۲۰۰۵ء نو‏‏ں لاہور وچ وفات پا گئے۔ انہاں د‏‏ی آخری آرام گاہ قبرستان میانی صاحب، لاہور وچ ا‏‏ے۔

حوالے