بلیک باڈی ریڈی ایشن
فزکس وچ سیاہ جسم (black body) توں مراد کوئی وی ایسی چیز ہُندی اے جو اپنے اواُتے پڑنے والی ہر طرح دی روشنی جذب کر لے۔ چونکہ اس توں کوئی روشنی منعکس (reflect) نئيں ہُندی اس لئی ایسی چیز ٹھنڈی حالت وچ کالی نظر آندی اے۔ ہر طرح دی روشنی توں مراد نظر آنے والی روشنی وی اے تے نظر نہ آنے والی روشنی وی (جداں زیرسرخ (infra red) یا بالائے بنفشی (ultraviolet) شعاعاں)۔ ہر بلیک باڈی (کالی چیز) توں نکلنے والی شعاعاں دے تعدّد (frequency) تے شدّت (intensity) دا انحصار اُس جسم دے صرف درجۂ حرارت اُتے ہُندا اے۔ جداں جداں درجہ حرارات ودھایا جاندا اے اُس چیز توں نکلنے والی روشنی تیز وی ہُندی جاندی اے تے اوہدی فریکوئنسی وی ودھدی چلی جاندی اے۔ اس طرح اُس دا رنگ کالے توں سرخ، پھر نارنجی، پھر پیلا، پھر سفید تے اس دے بعد نیلگاں ہو جاندا اے۔[۱] اس اصول دے تحت کسی وی گرم جسم توں آندی ہوئی روشنی توں اُس گرم جسم دا درجہ حرارت وڈی درست حد تک معلوم کیتا جا سکدا اے۔ اس طرح سائنس دان دُور دراز دے ستارےآں دا وی درجہ حرارت بتا سکدے نيں۔
درجہ حرارت تے رنگ دا تعلق
سودھوجب کسی نہ جلنے والی دھات مثلاً لوہے نوں گرم کردے نيں تو لگ بھگ 500 ڈگری سینٹی گریڈ اُتے اس وچوں ہلکی سی سرخ روشنی نکلنے لگتی اے۔ لیکن اس وقت اس وچوں نکلنے والی 99 فیصد روشنی نظر نہ آنے والی انفرا ریڈ اُتے مشتمل ہُندی اے۔ جداں جداں دھات ہور گرم ہُندی اے اس وچوں نکلنے والی روشنی دی شدت وچ وی اضافہ ہُندا چلا جاندا اے تے سرخی وی کم ہو کے سفیدی وچ بدلدی چلی جاندی اے۔
ٹمپریچر تے خارج ہونے والی توانائی دی مقدار
سودھوپلانک دا کوانٹم نظریہ
سودھوجرمنی دا فزکس دان میکس پلانک اوہ پہلا آدمی سی جس نے 1900ء وچ گرم اشیاء توں خارج ہونے والی شعاعاں دی وضاحت کرنے دا بالکل درست فارمولا دریافت کیتا۔ اس نے پہلی دفعہ ایہ معلوم کیتا کہ سیاہ جسم توں نکلنے والے فوٹون کچھ مخصوص توانائی دے ہی حامل ہو سکدے نيں تے انہاں مخصوص توانائیاں دے درمیان کسی توانائی دے حامل نئيں ہو سکدے۔[۲] (اس وقت فوٹون دی بجائے کوانٹم دا لفظ استعمال کیتا گیا سی ۔ ) اس طرح پلانک دا مستقل (Planck's constant) ایجاد ہويا جسنوں h توں ظاہر کردے نيں۔ پلانک دے نظریات توں ہی جدید فزکس تے کوانٹم فزکس دی بنیاد پئی۔ 1918ء وچ پلانک نوں نوبل انعام ملا۔
آئن اسٹائن نے اپنے ضیا برقی اثر دے نظرئیے وچ پلانک دے تصوارات نوں ہی استعمال کیتا جس اُتے اسنوں 1921 وچ نوبل انعام ملا۔
ہور ویکھو
سودھو- برقناطیسی ریڈی ایشن (electromagnetic radiation)
- اسپیکٹرل لائن
- نوریہ (photon)
- کوسمک ریز
- پلانک دا قانون
- انفرا ریڈ تھرمومیٹر
- شعلہ
- سورج
- سفید بونا
- تابش (Incandescence)
- ایٹمی ماڈل دا ارتقا