سکرچکیہ مثل
سکرچکیہ مثل (گرمکھی: ਸ਼ੁੱਕਰਚੱਕੀਆ ਮਿਸਲ) اٹھارہويں صدی وچ خطۂ پنجاب وچ آباد سکھاں دی بارہ مثلاں وچوں اک مثل سی اِس مثل دے لوک موجودہ گوجرانوالہ تے حافظ آباد دے شہراں وچ آباد سن ۔رنجیت سنگھ دا تعلق اِسی مثل توں سی جس نے انیہويں صدی دے آغاز وچ سکھاں دی بارہ مثلاں نوں منظم انداز وچ ضم کرکے سکھ سلطنت تشکیل دتی۔ ایہ مثل ۱۷۵۲ء توں ۱۸۰۱ء تک قائم رہی۔ اِس مثل دا مرکز گوجرانوالہ سی۔
تریخ
سودھوایہ مثل سردار نودھ سنگھ دے توسط توں ۱۷۵۲ء وچ وجود وچ آئی۔سردار نودھ سنگھ دا قبیلہ گوجرانوالہ دے نیڑے اک موضع سکرچک وچ آباد سی، اِسی لئی ایہ مثل سکرچکیہ کہلائی۔[۱] سردار نودھ سنگھ دا پُتر چڑھت سنگھ سکرچکیا سی جو مہاں سنگھ دا باپ تے رنجیت سنگھ دا دادا سی۔ سردار نودھ سنگھ دی وفات دے بعد چڑھت سنگھ سکرچکیا نے باقاعدہ طور اُتے منظم انداز وچ اِس مثل نوں تشکیل دتا۔[۲][۳] اِس مثل نے ابتدائی دور وچ احمد شاہ ابدالی دے خلاف مہمات شروع کیتیاں۔ اِنہاں مخالف مہمات وچ سنگھ پوریا مثل توں خود نوں وکھ کرکے اپنا مستقل قیام گوجرانوالہ وچ رکھا۔ ایہ مثل ۱۸۰۱ء وچ منعقدہ دربارِ لاہور دے وقت سکھ سلطنت وچ ضم کرلئی گئی۔ اِس مثل دے لوک سندھانوالیہ جاٹ قوم نال تعلق رکھدے سن جنہاں دی آبادی امرتسر تے پٹھان کوٹ وچ آباد سی بعد وچ اِس مثل دے لوک گوجرانولہ، قلعہ سورا سنگھ، قلعہ میان سنگھ، قلعہ دیدار سنگھ، فیروزوالا، ایمن آباد، کلاسکے دے علاقےآں وچ آباد رہے۔
سکرچکیہ مثل سکھ پنجابیاں دیاں ۱۲ مثلاں چوں اک اے۔ ایدا گڑھ گجرانوالہ سی تے اے گجرانوالہ دے آلے دوالے دیان تھانواں چ سی۔ مہاراجہ رنجیت سنگھ ایس مثل دا آخری مثلدار سی۔
شکرچکیا مثل[۴] ۱۸ویں صدی دے دوران پنجاب وچ ۱۲ سکھ مثلاں وچوں اکّ پرمکھ مثل سی۔ ایہہ مغربی پنجاب دے گجراں والہ اتے ہاپھجاباد ضلعیاں وچ مرتکز سی اتے ۱۷۵۲ توں ۱۸۰۱ تک ایہدی حکومت رہی۔ شکرچکیا مثل دا آخری مسلدار مہاراجہ رنجیت سنگھ سی۔ ۱۸ویں صدی دے انتلے ویلے مہاراجہ رنجیت سنگھ نے ساریاں سکھ مثلاں اکمٹھّ کرکے پنجاب وچ اکّ آزاد راج نوں قائم کیتا۔
مثلدار
سودھواس مثل دا موڈھی لاہور توں لگبھگ ستر کلومیٹر دور اکّ پنڈ شکرچکّ دا رہن والا اکّ جٹّ دیسو سی۔ اس دی موت (۱۷۱۶) توں بعد اس دے پتر نودھ سنگھ اتے ۱۷۵۲ وچ اسدی موت مگروں چڑھت سنگھ نے اس مثل دی کمان سنبھال لئی۔ اوہدا ویاہ گجراں والہ دے اکّ طاقتور تے انکھیلے جنگجو، سردار امیر سنگھ دی بیٹی دیساں کور نال ہویا، جس نال چڑھت سنگھ دی تکڑی چڑھائی ہو گئی۔
فوجی قوت
سودھو۱۷۸۰ء وچ اس مثل دے پاس ۱۵٬۰۰۰ گھڑسواراں دی فوج سی بقول سیندا رام کوہلی، اِس مثل دی جنگی طاقت تقریباً ۲٬۵۰۰ سوار سی[۱]
سربراہ
سودھو۱۷۵۲ء توں ۱۷۷۴ء تک اِس مثل دا سربراہ چڑھت سنگھ سکرچکیا رہیا تے ۱۷۷۴ء وچ اُس دی وفات دے بعد اُس دا پُتر مہاں سنگھ سربراہ بنیا۔ مہاں سنگھ ۱۷۷۴ء توں اپریل ۱۷۹۲ء تک سربراہ رہیا تے مہاں سنگھ دی وفات دے بعد رنجیت سنگھ ۱۲ سال دی عمر وچ سربراہ بنا۔
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ سیندا رام کوہلی: مہاراجہ رنجیت سنگھ، صفحہ 37۔
- ↑ Khushwant Singh (2008). "Chapter 1: Ranjit Singh's Ancestors, Birth and the Years of Tutelage", Ranjit Singh, Maharaja of the Punjab. Penguin Books, India, 1–3. ISBN 978-0-14-306543-2.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "شکرچکیا مثل"
