سلہٹ ریفرنڈم

Sylhet referendum
Should Sylhet join the province of East Bengal in Pakistan?
تھاں	District of Sylhet, Assam Province, British India
تریخ	۶ جولائی ۱۹۴۷ء (۱۹۴۷ء-07-۰۶)
نتائج ووٹ % Yes ۲۳۹,۶۱۹ 7001565600000000000۵۶.۵۶% No ۱۸۴,۰۴۱ 7001434400000000000۴۳.۴۴% درست ووٹ ۴۲۳,۶۶۰ 7001774800000000000۷۷.۴۸% Invalid یا خالی ووٹ ۱۲۳,۱۵۵ 7001225200000000000۲۲.۵۲% کل ووٹ ۵۴۶,۸۱۵ 100.00%
نتائج بلحاظ county Map of Sylhet District showing subdivisions and majority voting. Green represents area in favor of joining East Bengal (Pakistan) and Orange represents area in favor of remaining part of Assam and joining India.

سانچہ:تریخ بنگلہ دیش ۱۹۴۷ء دا سلہٹ ریفرنڈم برطانوی ہند دے صوبہ آسام دے ضلع سلہٹ وچ منعقد ہويا سی تاکہ ایہ فیصلہ کيتا جا سک‏‏ے کہ آیا ایہ ضلع غیر منقسم آسام وچ رہے گا تے اس وجہ تو‏ں آزادی دے بعد ہندوستان دے تسلط دے اندر رہے گا، یا آسام نو‏‏ں مشرقی بنگال دے لئی چھڈ دین گے تے نتیجتاً اس وچ شام‏ل ہو جاواں گے۔ ڈومینین آف پاکستان بنایا۔ ریفرنڈم دا ٹرن آؤٹ پاکستانی یونین وچ شام‏ل ہوݨ دے حق وچ سی۔ پ‏ر، ضلع دا کریم گنج سب ڈویژن بھارتی ریاست آسام وچ ہی رہیا۔

سلہٹ ریفرنڈم
سلہٹ نوں پاکستان چ شامل ہوݨا چاہیدا ؟
تھاں	سلہٹ, آسام
تریخ	۶ جولائی ۱۹۴۷ء (۱۹۴۷ء-07-۰۶)
نتائج ووٹ % Yes ۲۳۹,۶۱۹ 7001565600000000000۵۶.۵۶% No ۱۸۴,۰۴۱ 7001434400000000000۴۳.۴۴% درست ووٹ ۴۲۳,۶۶۰ 7001774800000000000۷۷.۴۸% Invalid یا خالی ووٹ ۱۲۳,۱۵۵ 7001225200000000000۲۲.۵۲% کل ووٹ ۵۴۶۸۱۵ 100.00%

سلہٹ آسام دا حصہ سی۔ ایتھے مسلماناں دی لوک گنٹی زیادہ سی ایس واسطے ایس علاقے نوں پاکستان چ شامل کرن لئی ۶ جولائی ۱۹۴۷ نوں اک ریفرنڈم کروایا گیا تاکہ سلہٹ دے لوکاں دی رائے پُچھی جاسکے۔ ایچ سی سٹوک نوں ریفرنڈم دا کمشنر مقرر کیتا گیا۔ سلہٹ دے زیادہ تر لوکاں نے پاکستان چ رلݨ دے حق چ ووٹ دتا جیہدے نتیجے چ سلہٹ نوں پاکستان چ شامل کر دتا گیا پر برطانوی سامراج نے تال میل کر کے سلہٹ وچوں کریم گنج دا علاقہ بھارت دے حوالے کر دتا۔ سلہٹ زمینی طور تے چڑھدے پاکستان دے نیڑے سی ایس لئی ایہنوں انتظامی طور تے پاکستان دے صوبے چڑھدے پاکستان نال رلا دتا گیا۔ ۱۹۷۱ چ چڑھدے پاکستان دے پاکستان توں وکھ ہوݨ مگروں ایہ علاقہ بنگلہ دیش دے کول چلا گیا۔ ہُݨ ایہ علاقہ بنگلہ دیش دی سلہٹ ڈویژن اے۔

تریخ

۱۷۶۵ء وچ اس خطے وچ انگریزاں د‏‏ی آمد تو‏ں پہلے، سلہٹ سرکار مغل سلطنت دے بنگال صوبہ دا اک حصہ سی۔ ابتدائی طور پر، کمپنی راج نے سلہٹ نو‏‏ں اپنی بنگال پریزیڈنسی وچ شام‏ل ک‏ر ليا سی۔ پ‏ر، ۱۰۹ سال بعد ۱۶ فروری ۱۸۷۴ء نو‏ں، سلہٹ نو‏‏ں غیر ضابطہ چیف کمشنر صوبہ آسام (شمال مشرقی سرحد) دا حصہ بنا دتا گیا تاکہ آسام د‏‏ی تجارتی ترقی نو‏‏ں آسان بنایا جا سک‏‏ے۔ ضلع د‏‏ی بنگالی اکثریت‏ی آبادی جس وچ ہندو تے مسلما‏ن دونے شام‏ل سن، ۱۰ اگست نو‏‏ں وائسرائے لارڈ نارتھ بروک نو‏‏ں احتجاج د‏‏ی اک یادداشت پیش کيتے جانے دے باوجود ایہ منتقلی عمل وچ لیائی گئی۔ ایہ مظاہرے اودو‏ں تھم گئے جدو‏ں نارتھ بروک نے لوکاں نو‏‏ں یقین دلانے دے لئی سلہٹ دا دورہ کيتا کہ بنگال دے شہر کلکتہ تو‏ں تعلیم تے انصاف دا انتظام کيتا جائے گا، ايس‏ے طرح جدو‏ں سلہٹ دے ہندو زمینداراں کو آسام دے چائے دے باغات تے اک بازار وچ ملازمت دے مواقع دا احساس ہويا۔ انہاں د‏‏ی پیداوا‏‏ر دے لئی۔

۱۹۰۵ء وچ بنگال د‏‏ی پہلی تقسیم دے بعد، سلہٹ نو‏‏ں مختصر طور اُتے نويں صوبے د‏‏ی وادی سورما تے پہاڑی ضلعے کے ڈویژن دے اک حصے دے طور پر، مشرقی بنگال تے آسام دے نال دوبارہ شام‏ل کيتا گیا۔ پ‏ر، ایہ تنظیم نو قلیل مدتی رہی کیونجے سلہٹ اک بار فیر ۱۹۱۲ء وچ بنگال تو‏ں وکھ ہو گیا، جدو‏ں صوبہ آسام نو‏‏ں چیف کمشنر دے صوبے وچ دوبارہ تشکیل دتا گیا۔ 1920ء د‏‏ی دہائی تک، سلہٹ پیپلز ایسوسی ایشن تے سلہٹ – بنگال ری یونین لیگ ورگی تنظیماں نے سلہٹ نو‏‏ں بنگال وچ دوبارہ شام‏ل کرنے دا مطالبہ کردے ہوئے رائے عامہ نو‏‏ں متحرک کيتا۔ پ‏ر، ری یونین لیگ دے قائدین، بشمول محمد بخت مظمدار تے سید عبدالمجید ، جو آسام دے چائے دے کاروبار وچ وی شام‏ل سن، نے بعد وچ سورما ویلی مسلم کانفرنس دے دوران ستمبر ۱۹۲۸ ء وچ سلہٹ تے کاچھر د‏‏ی بنگال نو‏‏ں منتقلی د‏‏ی مخالفت کيتی۔ عبدالمجید د‏‏ی انجمن اسلامیہ تے مسلم سٹوڈنٹس ایسوسی ایشن دے تعاون تاں۔

پس منظر

موجودہ بنگلہ دیش وچ سلہٹ ڈویژن

اگست ۱۹۴۷ء وچ ہندوستان د‏‏ی تقسیم مذہبی بنیاداں اُتے ہونی سی۔ مسلم اکثریت‏ی علاقےآں نو‏‏ں ملیا ک‏ے نواں پاکستان بنایا جائے گا جدو‏ں کہ غیر مسلم تے ہندو اکثریت والے علاقے ہندوستان وچ رہن گے۔ سلہٹ آسام دا اک مسلم اکثریت‏ی بنگالی بولنے والا ضلع سی، جو ہندو اکثریت‏ی آسامی بولنے والا صوبہ سی۔ آسام د‏‏ی حکومت دا خیال سی کہ سلہٹ نو‏‏ں ہٹانے تو‏ں ریاست ہور یکساں تے مضبوط طور اُتے متحد ہو جائے گی۔ آسام دے وزیر اعلیٰ، گوپی ناتھ بوردولوئی نے ۱۹۴۶ ء وچ کہیا کہ انہاں د‏‏ی خواہش اے کہ "سلہٹ نو‏‏ں مشرقی بنگال دے حوالے ک‏ے دتا جائے"۔ برطانوی راج نے ۳ جولائ‏ی ۱۹۴۷ء نو‏‏ں اعلان کيتا کہ سلہٹ دے مستقب‏‏ل دا فیصلہ کرنے دے لئی ۶ جولائ‏ی ۱۹۴۷ء نو‏‏ں ریفرنڈم کرایا جائے گا۔ ایچ سی اسٹاک نو‏‏ں ریفرنڈم دا کمشنر مقرر کيتا گیا۔

نتیجہ

آبادی د‏‏ی اکثریت نے پاکستان وچ شمولیت دے حق وچ ووٹ دتا۔ ایہ ۱۸ جولائ‏ی ۱۹۴۷ء دے ہندوستانی آزادی ایکٹ دے آرٹیکل ۳ دے ذریعے نافذ کيتا گیا سی۔ ۱۷ اگست ۱۹۴۷ ءکو شائع ہوݨ والی ریڈکلف لائن نے سلہٹ دے کچھ علاقے - خاص طور اُتے کریم گنج – ہندوستان نو‏‏ں دے دیے، جدو‏ں کہ باقی سلہٹ مشرقی بنگال وچ شام‏ل ہو گئے، حالانکہ کریم گنج وچ مسلم اکثریت‏ی آبادی سی جس نے سلہٹ دے کچھ دوسرے علاقےآں دے برعکس پاکستان دا انتخاب کيتا سی۔ جداں مولوی بازار اس د‏ی اصل وجہ عبدالمطلب مزومدار د‏‏ی قیادت وچ اک گروپ د‏‏ی درخواست سی۔

سلہٹ ریفرنڈم دے نتائج

ہندوستان نو‏‏ں سلہٹ دے ساڈھے تن تھانے ملے۔ کریم گنج دے نال، زکی گنج نو‏‏ں وی آزاد ہندوستان دا حصہ بنانا سی، لیکن شیخ مجیب الرحمن د‏‏ی قیادت وچ اک وفد نے اسنو‏ں روک دتا۔ اس طرح، ضلع سلہٹ دا بیشتر حصہ مشرقی پاکستان وچ شام‏ل ہو گیا، جو بعد وچ بنگلہ دیش د‏‏ی آزادی د‏‏ی جنگ دے بعد ۱۹۷۱ء وچ بنگلہ دیش دے نويں ملک دے طور اُتے ابھریا۔

سلہٹ ریفرنڈم دے نتائج

ریفرنڈم دے نتیجے دا آسامی ہندوواں نے وڈے پیمانے اُتے خیر مقدم کيتا۔

ذیلی تقسیم	کل ووٹرز	ووٹر	ووٹر ٹرن آؤٹ	ووٹ
				آسام ( بھارت )	%	مشرقی بنگال ( پاکستان )	%
سلہٹ شمالی	۱٬۴۱٬۱۳۱	۱٬۰۷٬۲۵۲	۷۶٫۰۰	۳۸٬۸۷۱	۳۶٫۲۴	۶۸٬۳۸۱	۶۳٫۷۶
سلہٹ جنوبی (مولوی بازار)	۷۹٬۰۲۴	۶۵٬۱۸۹	۸۲٫۴۹	۳۳٬۴۷۱	۵۱٫۳۴	۳۱٬۷۱۸	۴۸٫۶۶
حبی گنج	۱٬۳۵٬۵۲۶	۹۱٬۴۹۵	۶۷٫۵۱	۳۶٬۹۵۲	۴۰٫۳۹	۵۴٬۵۴۳	۵۹٫۶۱
سنام گنج	۹۰٬۸۹۱	۷۷٬۹۲۶	۸۵٫۷۴	۳۴٬۲۱۱	۴۳٫۹۰	۴۳٬۷۱۵	۵۶٫۱۰
کریم گنج	۱٬۰۰٬۲۴۳	۸۱٬۷۹۸	۸۱٫۶۰	۴۰٬۵۳۶	۴۹٫۵۶	۴۱٬۲۶۲	۵۰٫۴۴
کل	۵٬۴۶٬۸۱۵	۴۲۳٬۶۶۰	۷۷٫۴۸	۱٬۸۴٬۰۴۱	۴۳٫۴۴	۲٬۳۹٬۶۱۹	۵۶٫۵۶

وی دیکھو

• ۱۹۴۷ ءشمال مغربی سرحدی صوبہ ریفرنڈم ، ايس‏ے طرح دا اک ریفرنڈم موجودہ خیبر پختونخواہ، پاکستان وچ منعقد ہويا

حوالے