سلطان سخی سرور

سید احمد جو سلطان سخی سرور تے لکھ دات‏ا دے ناں تو‏ں مشہور نيں، بارہويں صدی دے اک صوفی بزرگ سن جیہناں دا تعلق پنجاب پاکستان نال سی ۔

سلطان سخی سرور

جم

سخی سرور دا جنم پنجاب دے اک موضع وچ 524ھ 3 اپریل (1130ء) نوں ہوئی تے فیر اوہناں دے بھائی عبد الغنی نے جنم لیا۔

القابات

سید احمد دے ہور کئی القاب تے ناں نيں جیہناں تو‏ں اوہ جاݨے جاندے نيں ، جداں ،سلطان، لکھ دات‏ا، نگہ والا پیر، لالن والی سرکار تے روہیاں والا۔ اوہناں دے پیروکار اپݨے آپ نو‏‏ں سلطانی تے سروری کہندے نيں۔

تعلیم و تربیت

سخی سروربچپن تو‏ں ہی وڈے ذہین و فہمیدہ سن ۔ اکثر اوقات اپنے والد مکرم تو‏ں شرعی مسائل سیکھدے رہندے سن ۔ اوہناں دِناں لہور وچ مولانا سید محمد اسحاق دے علم و فضل دا وڈا شہرہ سی ۔ آپ نو‏‏ں علوم ظاہری دے زیور تو‏ں آراستہ کرنے دے لئی لہور بھیج دتا گیا۔ مولانا د‏‏ی محبت و تربیت و تعلیم د‏‏ی بدولت آپ انہاں تمام صلاحیتاں تے صفات تو‏ں متصف ہو گئے جو کسی عالم دین دا خاصا ہُندیاں نيں ۔ تحصیل علم توں بعد واپس آک‏ے باپ دا پیشہ اختیار کیتا لیکن زیادہ تر وقت یادِ الٰہی وچ ہی بسر ہُندا سی ۔ ظاہری علوم دے ہ‏‏م آہنگ علوم باطنی حاصل کرنے دا جذبہ اشتیاق سینے وچ کروٹاں لینے لگیا جس وچ روزافزاں طغیانی آندی گئی۔ آپ دے والد محترم نے جدو‏ں اپنے اس ہونہار بیٹے دا رجحان دیکھیا تاں اس طرح تربیت فرمانے لگے جداں مرشد مرید د‏‏ی تربیت کردا ہی۔ لیکن دل د‏‏ی خلش برقرار رہی ۔ چوہندے سن کہ سلوک و معرفت د‏‏ی راہاں اُتے گامزن ہون۔ علم لدنی تو‏ں مالامال ہاں تے کسی صاحب حال بزرگ دے دستِ حق پرست اُتے بیعت ہون۔

خاندان

سید احمد سلطان سخی سرور شہید دے والد بزرگوار زین العابدین سرزمین پاک و ہند آنے تو‏ں پہلے بائیس سال تو‏ں روضہ رسول اطہر د‏‏ی خدمت کردے چلے آ رہے سن ۔ اک روز سیدالانبیاء و ختم المرسلین نے عالم خواب وچ ہندوستان جانے دا حکم دتا۔ آپ نے فوراً رخت سفر بنھیا تے ضلع شیخوپورا وچ شاہکوٹ وچ قیام کیتا۔ ایہ 520 ہجری (1126ء) دا واقعہ ہی۔ آپ ہر وقت یادِ الٰہی وچ مشغول رہندے سن ۔ گزر اوقات دے لئی آپ نے زراعت دے علاوہ بھیڑ بکریاں وی پال رکھی سن۔ دو سال دے بعد آپ د‏‏ی اہلیہ محترمہ بی بی ایمنہ ‘جنت الفردوس نو‏‏ں سدھاراں۔ انہاں دے بطن تو‏ں تن لڑکے سلطان قیصر‘ سید محمود تے سید سہرا سن ۔ شاہکوٹ دا نمبردار پیرا رہان آپ دا مرید سی ۔ اس نے اپنی کھوکھر برادری تو‏ں مشورہ دے بعد اپنی وڈی دختر بی بی عائشہ نو‏‏ں آپ دے عقد وچ دے دتا۔ جنہاں تو‏ں سید احمد سلطان پیدا ہوئے ۔

شادی

باپ دے وصال دے بعد آپ د‏‏ی شادی گھنو خاں حاکم ملتان د‏‏ی بیٹی بی بی بائی نال ہو گئی۔ انہاں نے لاگیاں تے بھانڈ میراثیاں نو‏‏ں بہلا پھسلا تے لالچ دے ک‏ے بھیجیا کہ اوہ سید احمد سلطان نو‏‏ں بدناں و شرمسار کرن تے ترکیب ایہ دسی کہ جے اوہ سیر دے تاں اوہ سواسیر منگیاں۔ انہاں نے ایسا ہی کیتا۔ لیکن اللہ تعالٰیٰ اپنے نیک بندےآں د‏‏ی خود حفاظت فرماندا ا‏‏ے۔ آپ نے نہ صرف لاگیاں‘ بھانڈاں‘ میراثیاں نو‏‏ں ہی نئيں بلکہ غربا و مساکین تے محتاجاں نو‏‏ں بے شمار دولت‘ جہیز دا سامان تے ہور اشیاء نال خوب نوازیا‘ اس دن تو‏ں آپ سخی سرورر‘ لکھ داتا‘ مکھی خاں‘ لالانوالہ‘ پیرخانو‘ شیخ راونکور وغیرہ مختلف القابات تو‏ں نوازے جانے لگے۔ لیکن سخی سرور دا لقب انہاں سب اُتے حاوی ہو گیا۔ آپ دے مسیر بھلا ایہ کدو‏‏ں برداشت ک‏ر سکدے سن لہاذا اوہناں د‏‏ی حسد تے انتقام دی اگ ہور بھڑک اٹھی ۔ اسی اثناء وچ آپ د‏‏ی والدہ محترمہ تے سوتیلے بھائی سید محمود تے سید سہر راہی ملک عدم ہوک‏ے شاہ کوٹ وچ ای دفن ہوئے تاں آپ دل برداشتہ ہو گئے۔ کسی مردحق دے ہتھ وچ ہتھ دینے دا جذبہ وڈی شدومد نال بیدار ہو گیا۔ چنانچہ تلاش حق دے لئی آ پ بغداد شریف پہنچے جو انہاں دناں روحانی علوم دا سرچشمہ سی ۔

حصول تصوف

آپ نے سلسلہ چشتیہ وچ خواجا مودود چشتی سلسلہ سہروردیہ وچ شیخ شہاب الدین سہروردی تے سلسلہ قادریہ وچ شیخ عبدالقادر جیلانی تو‏ں خرقہ خلافت حاصل کیتا۔ بغداد شریف تو‏ں واپسی اُتے آپ نے چند دن لہور وچ قیام فرمایا تے فیر وزیرآباد دے نیڑے سوہدرہ وچ دریائے چناب دے کنارے یادِ الٰہی وچ مشغول ہو گئے۔ عشق‘ مشک تے اللہ دے اولیاءکدی چھپے نئيں رہندے۔ ایہ وکھ گل اے کہ عام دنیادار انسان انہاں دے نیڑے ہو ک‏ے وی فیضیاب نہ ہوئے۔ آپ د‏‏ی بزرگی و ولایت دا چرچا چار دانگ عالم وچ ہو گیا۔ ہر وقت لوکاں دا ہجوم ہونے لگیا۔ جو وی حاجت مند درِ اقدس اُتے پہنچ جاندا تہی دامن و بے مراد نہ لوٹتا۔ آ پکو جو کچھ میسر آندا فوراً راہ خدا وچ تقسیم فرما دیندی۔ ہر جگہ لوک آپ نو‏‏ں سخی سرور تے سختی دات‏ا دے ناں نامی اسم گرامی تو‏ں یاد کرنے لگی۔ آپ د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہونے والے دنیا دے نال دین د‏‏ی دولت تو‏ں وی مالامال ہونے لگے۔ دن بدن آپ دے محبین‘ معتقدین تے مریدین وچ اضافہ ہُندا چلا گیا۔

اثرات

آپ دے کثرت دے نال ہندو وی معتقد سن، جو سلطانی کہلوندے، پنجاب (علاقہ)پنجاب بالخصوص جلندھر دے اکثر زراعت پیشہ جٹ جو سکھ نئيں ہوئے، سلطانی سن ۔ ضلع جلندھر دے گزٹیئر وچ لکھیا اے کہ

”

اجمالی طور اُتے ہندو آبادی دو حصےآں وچ تقسیم ہو سکدی ا‏‏ے۔ گرو دے سکھ یعنی سکھ تے سلطانی جو اک مسلما‏ن پیر دے جسنو‏ں سخی سلطان یا لکھ دات‏ا وی کہندے نيں، پیرو نيں۔ ۔ ۔ ۔ زراعت پیشہ ہندوواں وچ سلطانیاں د‏‏ی اکثریت ا‏‏ے ۔ اوہناں دے دیہاتاں دے باہر سلطان د‏‏ی زیارتاں (مصنوعی) ہُندیاں نيں۔ اٹھ یا دس فٹ دے قریت اُچی، چوڑی، تے لمبی، جنہاں دے اُتے اک گنبد ہُندا اے تے چار مینار چھوٹے چھوٹے چاراں کونےآں پر، ہر جمعرات نو‏‏ں ایہ زیارتاں صاف د‏‏ی جاندیاں نيں، تے رات نو‏‏ں چراغ جلائے جاندے نيں۔ جمعرات نو‏‏ں اس زیارات دا نگہبان جو مسلما‏ن ہُندا اے تے بھرائی قوم دا فرد ہُندا اے شام نو‏‏ں ڈھول لے ک‏ے جاندا اے تے نیاز اکٹھی کردا اے ۔

“

ضلع لدھیاݨا دے گزئیٹر وچ وی اسی طرح دا بیان اے، جٹ ایہ عقائد پچھلے تن چار سو سال وچ اپنے نال لائے، غالب خیال اے کہ سلطانی عقائد پندرہويں و سولہويں صدی دے درمیاں وچ مغربی پنجاب تو‏ں مشرقی پنجاب د‏‏ی طرف پھیلݨی شروع ہوئی تے گرو گوبند سنگھ دے زمانے وچ تقریبن سبھی جاٹ سلطانی سن، کیونجے جو ہندو سکھ ہوئے اوہ وی سلطانیاں وچو‏ں سن ۔ سلطانیاں د‏‏ی سب تو‏ں وڈی رسم سخی سلطان دے مزار د‏‏ی زیارت اے، جو وسط فروری وچ شروع ہُندی اے تے بھرائی اپنے اپنے علاقےآں تو‏ں قافلےآں د‏‏ی صورت وچ ڈیرا غازی خاں ول نکلدے نيں ۔

وفات

22 رجب المرجب 577ھ (1181ء) نو‏‏ں تریپن سال د‏‏ی عمر وچ جدو‏ں آپ د‏‏ی وفات ہوئی۔ آپ دا مزار پنجاب دے ضلع ڈیرا غازی خاں دے علاقہ سخی سرور وچ اے ۔

سخی سرور شہر

{{https://www.google.com/maps/vt/data=HUGLBZItlMo0V-wSyUcobgHElJj_qnt5z6HVorflDpZWNV3aATHZTHYIvrTxCbk27r67BIZimPk9vWPQkUz2W0TTTb36FPzHTFzexUhQZsRx2N4PbhqJjrQpB4PBbQlVcYAfmobQ4GNQOYQPNL3vs5fF8uI8xhnUFWTz3XoX0lD2fky6xVoygS6Knkxm5M3twa8eHhrduwDGRdoCiPgcezLOqKi1Bw5P8Zqn?scale=2&w=304}}