سلام (شاعری)
سلام، شاعری دی اک صنف اے، ایہ غزل تے قصیدے وَرگا انداز رکھدا اے تے مذہبی شاعری اے۔ سلام تے مرثیے وچ بہت قرِیبی تعلق اے۔ سلام دے خمیر وچ کئی اصناف ادب دی آمیزش اے۔ ایہدے وچ قصیدے تے مدح دا رَن٘گ غالب اے۔ سلام دے آغاز وچ اہل بیت تے آئمہ اہل بیت اُتے درود بھیجیا جان٘دا اے۔ سلام دی محفل نُوں مشاعرے دی مناسبت ناݪ محفل مسالمہ کہیا جان٘دا اے۔
تفصِیل
سودھوسلام شاعری دی مخصُوص صنف اے۔ مرثیاں دا تعلق بنیادی طَور تے عربی تے فارسی زبان توں اے لیکن سلام اک ایسی شعری صنف اے جو صنفی لحاظ ناݪ اُردُو وچ پھݪی ودھی۔ عربی دے قصائد تے ایرانی شاعراں دی شاعری وچ وی سلام دے اجزاء پائے جان٘دے نیں پَر بحیثیّت صنف ایہناں زباناں دی شاعری دا حِصّہ نہِیں رہیا۔ برصغیر پاک و ہند وچ عقیدت دی فضاء نے ایس صنف نُوں مقبُول عام بݨایا۔ شاعراں دی کثیر تعداد نے سلام لِکھے نیں۔
واقعہ کربلا تے حضرت امام حسین نُوں خراج تحسین پیش کرن لئی سلام اک اہم صنف سخن اے۔ جس وچ مرثیے دے تمام اجزاء وی آجان٘دے نیں۔ ایس وچ اوہ سارے موضُوعات شامل کیتے جا سکدے نیں جیہڑے مرثیے وچ شامل ہُندے نیں، منظر نگاری، جَن٘گ، رجز، شہادت، وین وغیرہ۔ سلام وچ شہدائے کربلا دی صفات بیان کیتیاں جان٘دیاں نیں۔ اوہناں ناݪ اپݨی عقیدت دا اظہار کیتا جان٘دا اے۔ اوہناں دے ہمت و حوصلے تے ظُلم دے خلاف ڈَٹ جاݨ اُتے اوہناں نُوں خراج تحسین پیش کیتا جان٘دا اے۔
سلام، مرثیے تے نوحے ورگی اصناف ہمیشہ خاص و عام وچ مقبُول رہیاں نیں کیون٘کہ ایہناں وچ زِندگی دیاں اعلا اخلاقی قدراں پیش کیتیاں جان٘دِیاں نیں۔ سلام اُردُو تے پنجابی شاعری وچ اک الَگ صنف دے طَور تے رائج اے جو کہ غزل دی ہئیت وچ لکھیا جان٘دا اے۔ غزل دے شعراں ون٘گوں سلام دا ہَر شعر اپݨی جگہ مکمّل نظم دی شکل رَکھدا اے۔
سلام وچ غزل دے شعری وسائل تے لفظیات دا آزادانہ اِستعمال کیتا جان٘دا اے، جیہڑا مرثیے، غزل یا قصیدے دے طَور تے لِکھیا جاوے، اوہنُوں سلام کہن٘دے نیں۔ (نجم الغنی رام پوری، بحر الفصاحت، مطبع نول کشور، لکھنئو، 1926 ,121)
سلام دی ترقّی وچ لکھنؤ دے شعراء نے اہم کردار ادا کیتا اے۔ سلام دے اِبتدائی نقُوش دکن وچ مِݪدے نیں۔ سلام لِکھݨ واݪے اِبتدائی شاعراں وچ قلی قطب شاہ، غواصی، ملا وجہی تے درگاہ قلی خاں دے نام لئے جان٘دے نیں۔ سلام نگاری دی اِبتداء اُتے تحقِیق کیتی جاوے تاں قلی قطب شاہ دے دیوان وچ مرثیے دے ناݪ سلام وی مِݪدے نیں۔ اوس ویلّے سلام واسطے کوئی خاص ہئیت مُختص نہیں سی۔ اُدوں سلام مثنوی، غزل، قطعہ، مثلث، مربع دی شکل وچ لِکھے جان٘دے سی۔