سر جوگندر سنگھ

سر جوگندر سنگھ (1877-1946) پنجاب دے سکھ آگوُ اتے لکھاری سن۔ اوہ تھیؤسوفیکل سوسائٹی دے میمبر، سنتالی توں پہلاں سانجھے پنجاب دی سرکار وچّ وزیر سن۔ چیف خالصہ دیوان، خالصہ کالج منیجنگ کمیٹی اتے سکھ ایجوکیشنل کانفرنس نال نیڑے توں جڑے رہے۔ ایہہ اوہی جوگندر سنگھ ہن جنہاں دا ذکر محمد اقبال دی اک نظم وچّ آؤندا ہے: "کیسی پتے کی بات جگندر نے کل کہی"

جیونی

جوگندر سنگھ دا جم متحدہ صوبہ جات وچّ لکھیمپر کھیری ضلعے دی ایرا ایسٹیٹ وچّ 25 مئی 1877 نوں ہویا سی۔ اوہ ترنتارن ضلعے دے رسولپور پنڈ دے سردار جوالا سنگھ دا پتر سی۔ اوس دا دادا مہاراجہ رنجیت سنگھ دی فوج وچّ گھوڑچڑھا خاص سی، جسنوں اودھ وچّ اتے رکھ سکرچکّ، ترن تارن، ضلع امرتسر وچّ 1857ء دی جنگ آزادی دے دوران انگریزاں نوں مہیا کیتی خدمت بدلے مربعے (12000 ایکڑ) زمین ملی سی۔

جوگندر سنگھ نے گھر وچّ ہی تعلیم حاصل کیتی اتے لیو ٹالسٹائی توں متاثر ہوئیا اتے ہربنس سنگھ، سندر سنگھ مجیٹھیا، بھائی تیجا سنگھ اتے بھائی دتّ سنگھ دی سنگت توں بہت پریرنا ملی۔ اوس نے سول اینڈ ملٹری گزٹ اتے پائینیر لئی لیکھ لکھے، پنجابی بولی اتے سکھ یونیورسٹی دے لئی آواز اٹھائی۔

جوگندر سنگھ چیف خالصہ دیوان، خالصہ کالج منیجنگ کمیٹی اتے سکھ ایجوکیشنل کانفرنس نال نیڑے توں جڑے ہوئے سن۔ سکھ ایجوکیشنل کانفرنس دے چار سالانہ اجلاساں دی پردھانگی (1909, لاہور؛ 1912, سیالکوٹ؛ 1927, راولپنڈی اتے 1933, پشاور) کیتی۔

اوس نے کونسل آف سٹیٹس وچّ سکھ برادری دی ترجمانی کیتی اتے سکھیا، صحتَ اتے زمین دے علاقےآں نوں دیکھیا۔ 1910 وچّ پٹیالہ ریاست دے وزیر داخلہ، اس ریاست دی ریجینسی دے پردھانمنتری اتے پردھان رہے۔ اوس نے اکالیاں اتے برطانوی سرکار درمیان اختلافاں نوں حلّ کرن وچّ اتے گردوارہ بل (1925) دے انتم کھرڑے دا نپٹارا کراؤن وچّ بہت ہی اہم کردار نبھائیا۔ جنوری 1936 توں مارچ 1937 تکّ پنجاب سرکار دے کھیتی باڑی منتری رہے۔ برطانوی سرکار نے اوس نوں سر دے خطاب نال اعزازیا۔ منڈی ہائیڈرو الیکٹرک سکیم الیکن اتے لاگوُ کرن کرکے شہر جوگندر نگر اوس دے نام تے نامت کیتا گیا سی۔ منٹگمری ضلعے (ہن ضلع ساہیوال) وچّ 2000 ایکڑ زمین اوس نوں اس شرط تے الاٹ کیتی گئی کی اوہ بیج تیار کرنگے اتے کھیتی سنداں دے تجربے کرنگے۔

اوہ خالصہ راشٹری پارٹی دے بانی میمبر سن۔ بھارتی چینی کمیٹی سہت کئی کمیٹیاں جویں بھارتی ٹیکسیشن کمیٹی دے میمبر سن۔ اوہ بھارت دے دفاع وچّ سرکار دی مدد کرن دے اتے فوج وچّ سکھاں دے ہتھاں نوں اگے ودھاؤن دے مقصد نال بنائی خالصہ رکھیا لیگ دے آرکیٹیکٹاں وچوں اک سی۔

1942 وچّ اوس نوں وائسرائے اگزیکٹو دے میمبر ، دلی یونیورسٹی دا پرو کلپتی، پنجاب یونیورسٹی دا فیلو نامزد کیتا گئیا سی۔ 3 دسمبر 1946 نوں، اقبال نگر، منٹگمری ضلعے(ضلع ساہیوال) وچّ اوس دی موت ہو گئی۔

رچناواں

ساریاں رچناواں مول طور تے انگریزی وچّ ہن۔ اپنے ناولاں وچّ سر جوگندر سنگھ نے عورتاں دی نیچ حالت اتے سلطاناں، نواباں، جزمینداراں، راجیاں، تالکیداراں اتے پجاریاں دے عیشی جیون اتے اوہناں دی نیتی اتے روحانی گراوٹ دا پردہ فاش کیتا ہے۔

ناول

• نور جہاں (1909)
• نسرین (1915)
• کملا (1925)
• کامنی (1931)

ہور

• تھس سپوک گورو نانک
• سکھ سیریمنیز