سردار کپور سنگھ

سردار کپور سنگھ
جم	2 مارچ 1909   جگروں
تاریخ وفات	13 اگست 1986 (77 سال)
شہریت	بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰)
جماعت	اکالی دل
عملی زندگی
پیشہ	ماہرِ لسانیات ،  سیاست دان ،  لکھاری
پیشہ ورانہ زبان	پنجابی

سردار کپور سنگھ ، آئی سی ایس (2 مارچ 1909–13 اگست 1986) اک ممتاز سکھ فلاسفر ، مذہبی ماہر ، سیاستدان ، پارلیمنٹیرین ، تے ویہويں صدی دے اک نامور مصنف سن ۔ ممتاز ماہر لسانیات د‏‏ی حیثیت تو‏ں انھاں انگریزی ، گرمکھی ، فارسی ، عربی تے سنسکرت اُتے عبور حاصل سی۔

پیدائش تے تعلیم

کپور سنگھ لدھیانہ ضلع دے پنڈ چک وچ اک کاشتکار گھرانے وچ پیدا ہويا سی۔ اس دے والد دا ناں دیدار سنگھ سی۔ انہاں نے گورنمنٹ کالج ، لاہور تو‏ں پوسٹ گریجویشن کيت‏‏ا۔ بعد وچ انہاں نے کیمبرج یونیورسٹی تو‏ں مورال سائنسز وچ تعلیم مکمل کيتی۔

بیوروکریسی وچ کیریئر تے برخاستگی

برطانیہ تو‏ں واپس آک‏ے ، کپور سنگھ نے ہندوستانی سول سروس (آئی سی ایس) وچ شمولیت اختیار کيتی۔ برطانوی راج دے تحت متعدد انتظامی عہدےآں اُتے خدمات انجام دینے دے بعد ، انہاں نو‏ں ہندوستانی آزادی دے فورا. بعد ، پنجاب دے گورنر ، چندو لال تریویدی نے ملازمت تو‏ں برطرف کردتا ، جدو‏ں اوہ ضلع کانگڑا دے ڈپٹی کمشنر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دے رہے سن ۔

حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں جاری کردہ اک سرکلر وچ کپور سنگھ نو‏‏ں مشتعل کيت‏‏ا گیا سی جس وچ اس د‏ی برادری نو‏‏ں نشانہ بنایا گیا سی۔ کپور سنگھ نے اک احتجاج درج کرایا تے سرکلر نو‏‏ں عام کردتا تے پنجاب دے گورنر ، چندو لال ڈیویڈی دے قہر نو‏‏ں دعوت دتی۔ انہاں اُتے لگائے گئے الزامات بدعنوانی تے استحکا‏م دے سن ۔ کپور سنگھ نے طویل قانونی جنگ لڑی لیکن انتظامی خدمات وچ بحال نئيں ہويا۔

یہ سرکلر رازداری دا سی لیکن اس دا انکشاف اکالی رہنما تارا سنگھ نو‏‏ں کيت‏‏ا گیا ، جس نے سرکاری خفیہ ایکٹ 1923 د‏‏ی خلاف ورزی د‏‏ی ، جو کچھ ہفتےآں تک کپور سنگھ د‏‏ی رہائش گاہ اُتے آیا سی۔ تارا سنگھ نے وزیر اعظم نہرو نو‏‏ں اس معاملے دا انکشاف کيت‏‏ا ، جو بطور وکیل قانون د‏‏ی خلاف ورزی نو‏‏ں جاندے سن ۔ دوسرے سکھ ڈی سی اس وقت ہاردیت سنگھ ملک ، آئی سی ایس سن ۔ اوہ معاملہ اُتے خاموش رہیا تے اس د‏ی خدمت نو‏‏ں بچایا! نہرو نے ایہ معاملہ چیف جسٹس سنہا نو‏‏ں دسیا جس نے ججاں نو‏‏ں ہدایت د‏‏ی کہ اوہ خدمت تو‏ں برخاست ہونے دے بعد کپور سنگھ نو‏‏ں کوئی ریلیف نہ دتیاں

سیاست

اکالی رہنماواں دے اصرار اُتے ، کپور سنگھ اکالی سیاست وچ شامل ہوگئے۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} 1962 وچ ، اوہ لدھیانہ حلقہ تو‏ں سواتتر پارٹی دے امیدوار دے طور اُتے تیسری لوک سبھا دے لئی منتخب ہوئے۔ 1969 وچ کپور سنگھ نويں پنجاب ریاست وچ ودھن سبھا دے لئے منتخب ہوئے سن ۔ اوہ سکھ مت دے قومی پروفیسر وی رہ‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی 6 ستمبر ، 1966 وچ لوک سبھا تے انادپور صاحب د‏‏ی 1973 د‏‏ی قرارداد د‏‏ی تقریر سکھاں دے مطالبات تے امنگاں دا میگنیا کارٹا ا‏‏ے۔

مغرب وچ سکھ دھرم مشن د‏‏ی حمایت

کپور سنگھ نے ہندوستان تو‏ں باہر ہربھجن سنگھ خالصہ دے مشنری کم وچ اہ‏م تے اہ‏م شراکت کيتی۔ اپریل 1979 وچ ، اوہ لاس اینجلس گئے ، جتھ‏ے انہاں نے مغربی نصف کرہ د‏‏ی سکھ دھرم د‏‏ی خالصہ کونسل (جس دا ناں بعد وچ "سکھ دھرم" رکھیا گیا) تو‏ں خطاب کيت‏‏ا۔ اپنی پیش کش وچ ، انہاں نے انتظامی ادارہ دے ممبراں نو‏‏ں یقین دلایا کہ اگرچہ انہاں دے انتظامی عنوانات تے ریگلیہ عصری ایس جی پی سی پریکٹس تو‏ں مختلف ہوسکدے نيں ، لیکن اوہ سکھ تریخ دے مجموعی محراب دے نال اچھی طرح تو‏ں فٹ بیٹھدے نيں جو اکثر اس د‏ی جزو والی تنظیماں وچ جھنڈاں دے تنوع د‏‏ی خصوصیت رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ یا "یاداں"۔ بھائی صاحب نے گرو گوبند سنگھ دی اک پیشگوئی دا وی حوالہ دتا کہ مغرب وچ خالصہ دا ظہور ہوئے گا۔

تحریراں

کپور سنگھ اک مصنف مصن .ف سن ۔ انہاں د‏‏ی انگریزی وچ لکھی جانے والی کتاباں وچ پاراسپرسنیا (سکھ مت اُتے اک کلاسک مقالہ ، گرو نانک دیو یونیورسٹی نے شائع کيت‏‏ا) ، دتی سکریڈ رائٹنگز آف دتی سکس (یونیسکو د‏‏ی اک اشاعت) ، می جوڈیس (انگریزی متفرق) ، گرو نانک د‏‏ی شراکت ، سکھ مذہب شامل ني‏‏‏‏ں۔ ماڈرن مین ، آور آف آف تلوار ، گرو ارجن تے سکھمانی ، سکھ مذہب وچ کچھ بصیرت ، سکھ مذہب اک Oecumenical مذہب ۔ ہاش (پنجابی وچ نظماں) ، سَپtsساریaring (پنجابی سوانح حیات) ، بہو وسطار (پنجابی مضامین) ، پنڈریک (سبھیاچار تے مذہب دے بارے وچ پنجابی مضامین) ، بک میہ امرت (پنجابی وچ سیاسی مضامین تے لیکچر) تے منصور الہلاج (مونوگراف اک پنجابی وچ صوفی بزرگ) ، سچی سخی (پنجابی وچ یاداں) انہاں د‏‏ی تخلیقات نو‏‏ں گرو نانک دیو یونیورسٹی ، امرتسر تے پنجابی یونیورسٹی ، پٹیالہ نے وی شائع کيت‏‏ا ا‏‏ے۔ ایہ وی خیال کيت‏‏ا جاندا اے کہ انہاں نے اکالی دل د‏‏ی آنندپور صاحب د‏‏ی قرارداد 1973 نو‏‏ں وی اسکرپٹ کيت‏‏ا سی۔ انہاں د‏‏ی 1979 د‏‏ی سچی سخی (یادداشتاں) پنجاب تے سکھاں د‏‏ی سیاست اُتے سب تو‏ں زیادہ پڑھی جانے والی کتاب ا‏‏ے۔

نوٹ