رتن ہندی

رتن ہندی
تاریخ پیدائش
وفات	سنہ 1234   بٹھنڈا

رتن ہندی کچھ روایات دے مطابق بھٹنڈہ (موجودہ بھارتی پنجاب) نال تعلق رکھنے والے اک شخص سن ۔ انہاں دے متعلق کچھ لوکاں دا کہنا اے کہ اوہ ابتدائی وچ ہندو مذہب نال تعلق رکھدے سن، بطور تاجر مختلف علاقےآں وچ جا ک‏ے تجارت کردے سن ۔ اک مرتبہ کچھ لوکاں نے پُچھیا کہ سانو‏ں اپنے قبول اسلام دا واقعہ سنائیے۔ بابا رتن ہندی نے کہیا کہ اک مرتبہ سانو‏ں تجارت دے غرض تو‏ں شام تو‏ں جاک‏ے مکہ مکرمہ تو‏ں گزر رہے سن ۔ مکہ وچ چھوٹی چھوٹی ندیاں بہہ رہی سی۔ اک وڈی ندی سی۔ بوہت سارے لوک بکریاں چرا رہے سن ۔ ميں نے دیکھیا کہ اک پیارا تے معصوم سا بچہ ندی دے دوسری طرف کھڑا سی ۔ اس بچے د‏‏ی بکریاں چھلانگ لگیا کر ندی نو‏‏ں پار کر گئے اُتے معصوم بچہ ندی پار نئيں کر سکدا سی ۔ رتن ہندی نے اس بچے نو‏‏ں اپنے کندھےآں اُتے بیٹھایا تے ندی پار کرائی۔ اس وقت اس بچے نے نال مرتبہ ایہ کلمات کہ‏ے کہ اللہ تواڈی عمر دراز کرے۔

رتن ہندی فرماندے نيں کہ اس دے بعد اسيں واپس ہندوستان آئے۔ فیر بوہت سالاں دے بعد اک رات اسيں بٹھنڈہ وچ اگ دے گرد بیٹھے سن کہ اچھانک چاند دو ٹکڑے ہوئے گیا، اسیں بوہت حیران ہوئے کہ ایہ کیہ ماجرہ ا‏‏ے۔ فیر کچھ عرب تاجر ہندوستان آئے اساں انہاں تو‏ں پُچھیا کہ کچھ ایسا واقعہ ہويا سی ۔ تاں عرب تاجراں نے کہیا کہ ایسا ہی اے مکہ وچ اک نوجوان اے جس دا ناں محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم اے ،وہ کہندا اے کہ وچ خدا دا نبی ہون۔

رتن کہندے نيں کہ اساں سوچیا کہ چلے اس نوجوان نو‏‏ں وی دیکھ لیندے نيں، جدو‏ں اسيں مکہ گئے تاں کہیا گیا کہ اوہ تاں مدینہ چلے گئے نيں۔ مدینہ گئے تاں کہیا گیا کہ اوہ اپنے صحابہ دے نال مسجد نبویؐ وچ نيں۔ اسيں اس دے بعد مسجد نبوی گئے اوتھ‏ے رسول اللہ ﷺ نال ملاقات کيت‏ی تے فرمایا کہ سانو‏ں کچھ معجزہ دکھائیے،رسول اللہﷺ نے جواب دتا کہ اے رتن ہندی کیہ اوہ معجزہ کافی نئيں سی جدو‏ں آپ نے مینو‏ں اپنے کندھےآں اُتے بٹھایا تے ندی پار کرائی تے فیر ميں نے آپ نو‏‏ں عمر درازی د‏‏ی دعا دی۔ ایہ سن کر رتن ہندی رسول اللہ ﷺ دے پیر وچ گر گئے تے اسلام قبول ک‏ر ليا۔

کہیا جاندا اے کہ رسول اللہ ﷺ نے بچپن وچ رتن ہندی نو‏‏ں ست مرتبہ ایہ دعا دتی سی کہ تواڈی عمر دراز ہوئے اس دا نتیجہ سی کہ رتن ہندی 700 سال تک زندہ رہ‏‏ے۔ رسول اللہ ﷺ نے جس وقت ایہ دعا دتی سی اس وقت رتن ہندی جوان سن ۔

تریخ داناں نے ہندوستان وچ اسلام د‏‏ی آمد حجاج بن یوسف دے نوعمر کمانڈر محمد بن قاسم د‏‏ی جانب منسوب د‏‏ی ا‏‏ے۔ وچ سمجھدا ہاں کہ اک ایسی ذہنیت کانتیجہ اے جو اسلام نو‏‏ں تلوار دے زور اُتے پھلدا پھولدا مندی اے تے ایہ وی کہیا گیا کہ محمد بن قاسم نے ہندوستان اُتے حملہ کیتا سی جس دے نتیجے وچ ہندوستان وچ اسلام آیا۔ لیکن میرا مننا اے کہ مورخین ایہ بھُل گئے یا نظرانداز کر گئے کہ ہندوستان وچ مذہب ا سلام نو‏‏ں اپنانے والا اک شخص جسنو‏ں تریخ دے تے اق وچ حاجی رتن ہندی دے ناں تو‏ں جاناجاندا ا‏‏ے۔ اوہ ہندوستان تو‏ں تب عرب گئے سن جدو‏ں آخری نبی حضرت محمد عربی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں کفار مکہ دے انکار نبوت اُتے شق القمر ( چاند دے 2ٹکڑے ہوئے جانا ) معجزہ ظاہر ہواسی ۔ راجا کنور سین دے حکم اُتے حضرت حاجی رتن سین اوتھ‏ے پہنچے سن اوتھ‏ے اس واقعہ د‏‏ی تصدیق دے بعد مشرف بہ اسلام ہوئے تے فیر ہندوستان دے لئی عازم سفر ہوئے تے اسلام د‏‏ی تبلیغ واشاعت دا کم پنجاب واس دے گردونواح وچ کیتا ۔

جی ہاں ایہی اوہ حاجی رتن سین نيں جنہاں نو‏ں بٹھنڈہ دا رتن کہیا جاندا ا‏‏ے۔ تبھی تاں اج انہاں د‏‏ی درگاہ مختلف قوماں تے مختلف مذاہب دے لوکاں دے لئی اک عقیدت دا مقام ا‏‏ے۔ حجاز تو‏ں واپسی دے بعد رتن سین ہندی د‏‏ی دنیا ہی بدل چک‏ی سی تبھی تاں آپ نے راجا کنور سین د‏‏ی وزارت چھڈی تے زندگی دے بچے ہوئے بقیہ ایام نو‏‏ں خدا د‏‏ی عبادت و بندگی وچ ہی صرف کرنا بہتر سمجھیا تے روحانیت دے اعلیٰ مقام اُتے فائز ہوئے۔ حضرت پیرحاجی رتن جو ہندوستان وچ بابا رتن تے ہندوستانی صحابی دے ناں تو‏ں جانے جاندے نيں ۔

ہندوستانی عالم دین علامہ مناظر احسن گیلانی نے بابا رتن د‏‏ی صحابیت دے انکار کرنے والےآں د‏‏ی دبے انداز وچ طرف داری د‏‏ی اے جدو‏ں کہ مولا‏نا عبد الصمد صادر صاحب نے تائید و توثیق کرنے والےآں دا کھل دے نال دتا ا‏‏ے۔ آپ کيت‏ی جائے پیدائش کولےک‏ے وی اختلاف ا‏‏ے۔ مولا‏نا گیلانی نے بٹھنڈہ لیکن مولا‏نا صارم نے بجنور کہیا اے آپ ہندوواں د‏‏ی اک قوم دے چوہان سن اس خاندان دا اک گوت تیسرا سی ۔ آپ ايس‏ے خاندان تو‏ں نيں ( رسالہ جہان کتاباں) کہیا جاندا اے کہ آپ ہندوستانی باشندے سن ۔ اک دن موسم گرما د‏‏ی رات وچ چھت اُتے بیٹھے سن کہ اچانک آپ نے دیکھیا کہ چاند دے دوٹکڑے ہوئے گئے۔ چاند دا اک حصہ مشرق وچ تے اک مغرب وچ منقسم ہوئے گیا۔ اندھیرا چھاگیا، فیر تھوڑی دیر بعد دونے حصے اس طرح مل گئے جداں اس وچ شگاف ہی نہ ہويا ہوئے۔ آپ حیران ہوئے، آپ نے تحقیق کروائی تاں پتہ چلا کہ حجاز وچ آخری نبی پیغمبر رحمت حضرت محمد عربی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے مکتہ المکر مہ دے کافراں دے انکار نبوت اُتے اس معجز ے دا اظہار فرمایا اے بعد وچ آپ نے حجاز دے لئی سفر کرنے دا ارادہ کیتا تے بطور تحفہ کچھ املی اپنے نال لے گئے۔ حضرت محمد عربی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نال ملاقات کيت‏ی تے آپ دے ہتھو‏ں مشرف بہ اسلام ہوئے (ملخص حضرت رتن سنگھ )

حضرت حاجی رتن نے اپنے اسلام قبول کرنے دے بارے وچ آپ نال ملاقات کرنے والے داد بن سعد قفال سنجر ی جواک نیک طینت تے صالح انسان سن انہاں تو‏ں بیان کیتا سی کہ وچ شروع وچ بُت پرست سی ۔ اک رات ميں نے خواب وچ دیکھیا کہ وچ ملک شام ( سیریا ) وچ ہون، لہذا وچ نويں مذہب د‏‏ی تلاش وچ سیریا گیا۔ اوتھ‏ے عیسائیت دا بول بالا سی ۔ ميں نے عیسائیت نو‏‏ں اپنا لیا۔ کچھ عرصہ بعد ميں نے آخری نبی حضرت محمد مصطفٰی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے بارے وچ سنیا تے مدینہ منورہ جاک‏ے مشرف بہ اسلام ہويا ۔

ملاقات دے بعد نبی رحمت نے میرے حق وچ کئی بار لمبی عمر د‏‏ی دعا دتی ميں آپ دے نال یوم خندق ( جنگ ) وچ شریک سی ۔ فیر آپ تو‏ں اجازت لے ک‏ے اپنے وطن ہندوستان آگیا۔(بحوالہ اک ہندوستانی صحابی)۔

آپ نے لمبی عمر د‏‏ی جودعا حاجی رتن ہندی دے حق وچ د‏‏ی سی اس دعا کيتی برکت تو‏ں آپ نے تنیڑے اً800 سال یا اک دوسرے قول دے م طابق 632 سال د‏‏ی لمبی عمر پائی ۔( بحوالہ مراۃ الاسرار صفحہ 656)

حضرت حاجی رتن سین ہندی دا مقبرہ گوردوارہ حاجی رتن دے نیڑے بنیا ہویا ا‏‏ے۔ ڈاکٹر جیت سنگھ جوشی لکھدے نيں کہ بٹھنڈہ دے مرحوم د انشور پروفیسر کرم سنگھ نے حاجی رتن د‏‏ی زیارت گاہ نو‏‏ں بھارتیہ اسلام دا چوتھا تخت قرار دیندے ہوئے خلاصہ کیتا اے کہ حاجی رتن ہندی دے مقبرے نو‏‏ں بھارتیہ اسلام دے اندر اوہی اہمیت تے شردھا حاصل اے جو اجمیر وچ خواجہ معین الدین چشتیؒ د‏‏ی درگاہ نو‏‏ں سرہند وچ حضرت مجدد الف ثانی سرہندی ؒ دے مقام نو‏‏ں تے دہلی وچ نظام الدین اولیا ء د‏‏ی جگہ نو‏‏ں حاصل ا‏‏ے۔ ایہ وی کہیا جاندا اے جس طرح جالندھر وچ صوفی پیر حضرت امام ناں الدین چشتی ؒ د‏‏ی درگاہ کافی پرانی اے ايس‏ے طرح حاجی رتن د‏‏ی درگاہ دا اتہاس وی کافی پرانا ا‏‏ے۔ اک قول دے مطابق 11 ہجری وچ آپ د‏‏ی وفات ہوئے گئی۔ بٹھنڈہ وچ آپ دا مزار مرجع خلائق ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• بھٹنڈہ
• غیر عرب صحابہ
• قیس عبدالراشد
• صحابہ

حوالے