راشدی خاندان
سندھ دے راشدی خاندانکی سیاست تے علم و ادب دے حوالے بہت زیادہ خدمات نيں۔ جتھے اس خانوادے وچ حسام الدین شاہ راشدی تے پیر علی محمد راشدی ورگی بابغۂ روزگار شخصیتاں پیدا ہوئیاں جنہاں دے علم و ادب دے چراغ توں اک دنیا منور اے اوتھے صبغت اللہ شاہ راشدی جداں تحریک آزادی دے مجاہد پیدا ہوئے جنہاں نے انگریز حکومت دے خلاف آزادی دے لئی مسلح جنگ کيتی جسنوں حُر گوریلا جنگ دے ناں توں یاد کیتا جاندا اے۔
نسب
سودھوراشدی خاندان کاسلسلہ نسب سید محمد راشد شاہ بن سید محمد بقا شاہ تے انہاں توں سیدنا حسین ابن علی رضی اللہ عنہ تک پہنچتااے۔ اس طرح آپ حسینی سیدنيں۔
راشدی خاندان دا خاندانی پس منظر
سودھوراشدی خاندان اصل وچ سیدعلی مکی رحمہ اللہ دی اولاد وچوں اے۔ چوتھی صدی ہجری وچ سیدنا شاہ صدر دے دادا سید علی مکی کاظمین توں ہجرت کرکے تبلیغ تے اشاعت اسلام دے لئی سندھ وچ تشریف لائے، سیوستان(موجودہ ضلع دادو) وچ بھگے ٹھوڑھے نامی پہاڑی دے دامن وچ دریا دے کنارے اک اُتے فضا تے خاموشی بستی وچ سکونت پزیر ہوئے۔ ایہ پنڈ اگے چل کے سید علی مکی دے ناں توں ’’ مک علوی‘‘ دے ناں توں مشہور ہويا تے انہاں دی اولاد نوں لکیاری سادات کہیا گیا۔[۱] سادات دا ایہ پہلا خانوادہ سی جو سندھ دے لئی باعث شرف وزینت بنیا۔ لکیاری سادات دا خاندان اپنے علم وفضل تے شرافت دے اعتبار توں پورے سندھ وچ ممتاز سمجھیا جاتااے۔
لکیاری سادات خاندانہاں وچوں لکی شاہ صدر در گاہ شریف پیرگوٹھ(ضلع خیرپور) تے " گوٹھ پیر جھنڈہ" (ضلع حیدرآباد) علمی وروحانی لحاظ توں بہت اہمیت دے حامل رہے نيں ۔
مورث اعلی
سودھوراشدی خاندان سید خدا بخش شاہ عرف کھٹن شاہ دی پشت وچوں اے اس بزرگ دی پنجويں نسل وچ سید محمد بقا شاہ شہید رحمہ اللہ انتہائی اعلیٰ درجہ دے صالح تے نیک سیرت انسان سن ۔ آپ دے سب توں چھوٹے بیٹے سید محمد راشد شاہ سن جو راشدی خاندان دے مورثِ اعلیٰ اکھوائے۔[۲]
امام الاحرارسید محمد راشد شاہ راشدی خاندان پیر جو گوٹھ دے جدِّ اعلیٰ نيں۔
قطب الاقطاب فیض مآب سید محمد راشد روزہ دھنی(صاحب الصوم) خواجہ پیرسیدمحمد بقا شہید دے سب توں چھوٹے فرزندِ ارجمند نيں ۔
آپ یکم رمضان 1170ھ وچ گوٹھ رحیم ڈنہ کلھوڑ ضلع خیرپور وچ پیدا ہوئے۔
آپ حسینی سید سن تے آپ دا نسب سیدنا حسین ابن علی ابن ابی طالب توں جا ملدا اے۔ ایہ ایسا سلسلۃ الذہب اے جس دے تمام افراد مسند تدریس اُتے مدرس تے سجادہ طریقت اُتے شیخ شب بیدار،محراب و منبر اُتے مفتی و مصلح تے میدان جہاد وچ غازی و شہید نيں۔
آپ سب بھائیاں وچوں چھوٹے مگر سب توں بلند اقبال، ارجمند مقتدائے جتھے، عالی الشان، جان جتھے تے سلسلہ راشدیہ طیبہ دے صاحب بنے۔ آپ دی ولادت رحیم ڈنو کلہوڑو وچ ہوئی۔ آپ دے پوتے محبوب السالکین یعسوب العارفین پیرسیدعلی گوہر شاہ عرف بنگلہ دھنی تخلص اصغرکی سجادگی دے دوران وچ 1250ھ وچ دریا دی باڑ دا خطرہ ہويا تاں آپ نے تمام مزارات منتقل کرواکر نويں درگاہ (موجودہ) وچ رکھوائاں تے نواں گوٹھ آباد کیتا۔ جس نوں ہن پیر جو گوٹھ یا نويں درگاہ کہاجاندا اے۔ چونکہ اولاد وچوں کچھ لوک اوتھے اُتے رہ رہے سن اس لئی اسنوں پرانی درگاہ کہاجاندا اے۔ منقول اے کہ جدوں پیرسید محمد بقا شاہ شہید دے ہاں چاراں فرزند تولد ہوئے تاں اک بار حضرت مقتدائے اہل تفضیل، مقبول بارگاہ رب جلیل مخدوم محمد اسماعیل (جو نقشبندی مشرب وچ آپ دے پیرطریقت سن )کو اپنے پنڈ لے آئے تے تِناں فرزنداں نوں دعا طلبی دے لئی پیش خدمت کيتا، مخدوم صاحب اک اک دا ناں پُچھدے دعا فرماندے گئے کہ "چنگا ہوئے گا" پھرجب سید روزہ دھنی (جو حالے بندھناں وچ سن )کو لے آئے تب مخدوم صاحب دیکھ کے بہت خوش ہوئے تے انھاں اٹھا کے فرمایا "ایہ اوہ دوست اے جس توں دنیا دا چنگا خاصہ حصہ فیضیاب ہوئے گا"