صبغت اللہ شاہ راشدی
سید صبغت اللہ شاہ راشدی اول ( سندھی) سن ۔ آپ سید محمد راشد شاہ صاحب روضے دھنی دے سب توں وڈے بیٹے سن ۔ جدوں کہ چھیويں تے اٹھويں پیر پاگارا دا ناں وی سیدصبغت اللہ شاہ راشدی اے۔
ولادت
سودھوسید صبغت اللہ شاہ اول 1183ھ/1779ء نوں بمقام گوٹھ رحیم ڈنہ کلہوڑ عرف پرانی درگاہ شریف تحصیل پیر جو گوٹھ ضلع خیر پور میر س (سندھ) وچ تولد ہوئے۔
پہلے پیر پاگارا
سودھوپنجاہ سال دی عمر وچ مسند آرائے رشد و ہدایت ہوئے تے دستار سجادگی انہاں دے سر اُتے بنھی گئی۔ ا س خاندان وچ ایہ پہلے پیر نيں جو پیر پاگارا (صاحب دستار) دے لقب توں مشہور ہوئے۔ [۱]
تعلیم و تربیت
سودھوامام العارفین دی زیر سرپرسی درگاہ شریف اُتے مروجہ نصاب دی تعلیم حاصل کيتی تے حضرت توں مثنوی شریف وہور تصوف دی کتاباں دا درس لیا۔ ڈاکٹر نبی بخش خان بلوچ لکھدے نيں: آپ قرآن شریف ، حدیث شریف تے فقہی احکام اُتے دسترس رکھدے سن ۔ حدیث شریف دا خاص مطالعہ کیتا سی تے روزانہ بعد نماز فجر درس حدیث دینا آپ دا معمول سی۔ حدیث شریف وچ معلومات شارح جِنّی سی لیکن آپ محض لفظی شارح نئيں بلکہ عارف شارح سن ۔[۲]
بیعت
سودھواپنے والد ماجد حضور امام العارفین دے دست اقدس اُتے سلسلہ عالیہ قادریہ راشدیہ وچ بیعت ہوئے تے انہاں دی خدمت عالیہ مین رہ کے منازل سلوک طے کيتی۔
علمی شغف
سودھوآپ نے تعلیم و تربیت اپنے والدِ محترم سید محمد راشد شاہ توں ہی حاصل کيتی۔ آپ بہت وڈے علمی کتب خانہ دے وی مالک سن جس وچ نادر و نایاب کتاباں جمع کيتیاں سن۔سید احمد شہید دے دھوہتے سید حمید الدین انہاں دے کتب خانہ دے بارے وچ فرماندے نيں کہ
” | ان دا کتب خانہ وڈا عجیب وغریب سی سلاطین وامراء دے پاس وی ایسا کتب خانہ نہ ہوئے گا پندرہ ہزار جلد کتاباں معتبرہ اس وچ موجود نيں۔ سو دیوان فارسی دے ایرانی خط وچ مطلا، پینسٹھ جلداں معتبر تفسیراں دی ،شاہنامہ فردوسی دے پنج نسخے جنہاں وچوں تن مصور ومطلا سن ۔ حدیث دی تمام معتبر کتاباں مع شروح ، جامع الاصول تیسر الوصول ،احیاء العلوم تےفتوحات مکیہ دے تن تین نسخے تے سب جلداں شاہانہ نيں۔[۳] | “ |
آپ نوں دینی علوم تے صوفیانہ کتاباں توں خاص دلچسپی سی۔ اہم و مفید کتاباں نوں جمع کرنا تا حیات دستور رہیا۔ اس لئی آپ دے کتب خانہ مین نادر و نایاب کتاباں دا ذخیرہ جمع ہوئے گیا سی۔
مقام و مرتبہ
سودھوسید صبغت اللہ شاہ اول دی سندھ وچ مقبولیت تے انہاں دے علمی و روحانی مراتب دا اندازہ سید حمید الدین دے اس بیان توں ہُندا اے جو انہاں نے سید صبغت اللہ شاہ دے متعلق تحریر کیتا اے۔
’’باشندگان سندھ دے نزدیک سارے ملک (متحدہ ہندوستان) وچ انہاں (پیر صبغت اللہ) جداں کوئی شیخ و مرشد ننيں۔ تقریباً تن لکھ بلوچ انہاں دے مرید نيں۔ مرجع خلق عام نيں۔ جاہ و جلال توں زندگی گزار رہے نيں۔ جودوکرم، اخلاص و مروت وچ وی شہرہ آفاق نيں۔ انہاں دا کتب خانہ وڈا عجیب و غریب کتب خانہ اے۔ بادشاہاں تے امرا دے پا س وی ایسا کتب خانہ نہ ہوئے گا۔ پندرہ ہزار (15000) معتبر کتاباں اس وچ موجود نيں ۔ [۴]
وفات
سودھوسید صبغت اللہ شاہ دی وفات6 رمضان المبارک 1246ھ 1831ء نوں 63 سال دی عمر وچ ہوئی۔[۵]
حوالے
سودھو(انوارِ علماِ اہلسنت سندھ)