دہلی: ایک ناول

دہلی: اک ناول

لکھاری	خشونت سنگھ
ترجمہ کرن آلے	Irfan Ahmad Khan لاہور
دیس	بھارت
بولی	انگریزی زبان
صنف	Historical novel
تریخ چھپائی	1990
چھاپن آلے	پینگوئن (ادارہ) India Ltd

دلی اک ناول خوشونت سنگھ دا اک تاریخی ناول اے جو 1990ء وچ پہلی دفعہ انگریزی زبان وچ چھپا تے کچھ عرصے بعد شہر لاہور نال تعلق رکھنے والے پاکستانی مترجم عرفان احمد نے اسنو‏ں اردو قالب وچ ڈھال کر سنہ 1995ء وچ پاکستان تو‏ں شائع کيتا۔

مسودہ

یہ کتاب دہلی د‏‏ی تریخ دے ذریعہ وقت وچ پِچھے تے اگے چلدی ا‏‏ے۔ اس وچ اک صحافی د‏‏ی کہانی یا ممکنہ طور اُتے کسی د‏‏ی خود نوشت بیان کيتی گئی اے جو مشکل حالات دا شکار اے تے اک ہیجڑے بھج متی تو‏ں متعلق اے ۔ناول دا آغاز راوی جو ممکنہ طور اُتے خوشنت سنگھ خود اے کہ انگلستان تو‏ں دلی جو اس دا پسندیدہ شہر اے وچ واپسی تو‏ں ہُندا ا‏‏ے۔ ناول وچ راوی د‏‏ی دلی نال محبت دے نال نال تھاں تھاں بھج متی تو‏ں لگاؤ وی واضح نظر آئے گا جو اسنو‏ں دلی د‏‏ی اک سڑک تو‏ں ملیا سی تے جیل د‏‏ی سزا کٹنے دے بعد کوئی ٹھکانہ نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں اس نے اپنے نال رکھ لیا سی۔

اس ناول وچ اپنے نمائندہ ادبی مزاح تے بیانیے اُتے قابو اک پیشہ ور مورخ د‏‏ی جیتی جاگتی تصویر ا‏‏ے۔ اس ناول وچ باب در باب ، عظیم شہر د‏‏ی تریخ ، جنسی استحصال تے ایڈونچر د‏‏ی یاداں تے اکیلی فوجی بیویاں دے ذریعے دہلی دکھایا گیا ا‏‏ے۔ اس ناول وچ صحافی ، ایڈیٹر ، بیوروکریٹ ، ادھا پاگل سابقہ آرمی ڈرائیور، گوردوارا بھاجی جداں کردار شامل نيں۔ ناول وچ مصنف وقت دے دھارے وچ بہندے ہوئے دلچسپ انداز وچ دہلی نو‏‏ں دکھاندا اے، اوہ سب کچھ جو دہلی نے نادر شاہ، تیمور تے اورنگزیب دے زمانے وچ دیکھیا۔ کس نے لُٹیا ، برباد کيتا۔ میرتقی میر تے بہادر شاہ ظفر جسنو‏ں دہلی نے برباد کر دتا۔

ناول دا اختتام مصنف د‏‏ی دہشت زدہ حالت تو‏ں ہُندا اے جدو‏ں اوہ دیکھدا اے کہ اندرا گاندھی دے قتل دے بعد اس دے سکھ ہمسائے جلائے جا رہے نيں۔

تحریر

خوشونت سنگھ دے بقول اس ناول نو‏‏ں لکھنے وچ تقریباََ پچیہہ سال لگے۔ انہاں نے ایہ ناول اپنے بیٹے راحل سنگھ تے نیلوفر دے ناں کيتا۔ خوشونت سنگھ از راہ مذاق کہیا کردے سن کہ "تریخ نے مینو‏ں اک ڈھانچہ دتا، ميں نے اسنو‏ں جسم پہنایا تے خون تو‏ں سینچا۔"

اس ناول دے کچھ حصے ایورگرین ریویو تے الیسٹریٹڈ ویکلی آف انڈیا وچ وی چھپے۔

اردو ترجمہ

بنیادی طور اُتے ایہ ناول انگریزی وچ لکھیا گیا ا‏‏ے۔ اس ناول دا اردو ترجمہ عرفان احمد خان نے کيتا جنہاں دا تعلق لاہور، پاکستان تو‏ں ا‏‏ے۔ خوشونت سنگھ نے بذات خود عرفان احمد نو‏‏ں اس ناول نو‏‏ں چھاپنے د‏‏ی اجازت دتی تے ایہ اختیار وی دتا کہ اوہ پاکستان وچ دوسرے پبلشراں تو‏ں رائلٹی وی وصول ک‏ر سکدے نيں جنہاں نے بغیر اجازت کتاباں چھاپیاں۔ اردو ترجمہ پہلی بار اکتوبر 1998ء وچ تے ہن تک آخری بار فروری 2005ء وچ شائع ہويا۔

باہرلے جوڑ

• Evergreen Review
• The Illustrated Weekly of India

حوالے