ختانی بولی

ختانی بولیوچکار ایشیا وچّ بولے جان والی اک ولپت بولی سی جنوں ختانی لوک بولیا کردے سن ۔ ایہہ بولی سنّ 388 توں سنّ 1243 تکّ ختانی راج نظام لئی ورتوں وچ سی ۔ بولی پروار دے نظریئے توں اسنوں منگول بولیاں دا میمبر منیا جاندا ہے ، حالانکہ جدوں ایہہ بولی جاتی سی تدّ اجوکی منگولی بولی استیتو وچّ نہیں سی ۔ ایہہ بولی پہلاں خھتانیاں دے لیاؤ راجٹبر اتے پھر کارا خیتان دی راج بولی رہی ۔ کسے زمانے وچّ کجھ بولی ماہر سمجھدے سن کہ اسدا منگول بولی ہون کہ بجائے اک تنگسی بولی ہونا زیادہ ممکن ہے ، لیکن اجوکے ویلے وچّ لگبھگّ سارے ودوان اس نوں اک منگول بولی منندے ہن ۔ کیونکہ ایہہ بولی کافی عرصے تکّ ایغور بولی ورگی ترک بولیاں دے رابطے وچّ رہی ، اسلئی انہاں وچّ شبداں دا آپسی لینا - دینا ہندا رہا ۔

کوریا توں ملیا اک آئینہ جس وچّ چھوٹی ختانی لپی وچّ لکھاوٹ ہے

سنّ 986 دی اک شلا جس وچّ وڈی ختانی لپی وچّ لکھاوٹ ہے

منگولاں اتے اثر

چنگیز خان دی قایم کردہ منگول سلطنت دے شرواتی ویلے وچّ ختانی اتے ایغور بولیاں دا اس سلطنت اتے گہرا اثر پیا ۔ اس ویلے دے کجھ ختانی شبد اجوکی اردو وچ تک وی پہنچ گئے ہن ، جویں کہ 'دروغہ' ۔

لپی

ختانی بولی لکھن لئی دو بالکل وکھ لپیاں دا استعمال کیتا جاندا سی ، حالانکہ دوناں ہی چینی لپی اتے آدھارت سی ۔ اک نوں وڈی ختانی لپی کیہا جاندا سی اتے دوجی نوں چھوٹی ختانی لپی ۔

ایہہ وی ویکھو

• منگول بولیاں
• ختانی لوک
• تنگسی بولیاں