حسن عباس زیدی
 | |
|---|---|
| جم | 1922ء برست، فرید پور، برطانوی ہند |
| موت | جولائی 17, 2000ء لاہور، پاکستان |
| قلمی ناں | حسن عباس زیدی |
| کم کِتہ | معلم ، شاعر ، سرکاری ملازم |
| بولی | اردو |
| شہریت |  پاکستانی |
| تعلیم | بی اے ، ایل ایل بی |
| مادر علمی | علی گڑھ یونیورسٹی |
حسن عباس زیدی ( 1922–2000 )انگریزی ادب دے استاد تے اردو دے مستند شاعر سن ۔
حالاتِ زندگی
سودھوسید حسن عباس زیدی دی پیدائش 1922ماں برست، فرید پور ،برطانوی ہندوستان وچ ہوئی۔ والد سید ظفر عباس پولیس وچ ملازم سن ۔ انہاں دا تعلق سادات باہرہ ضلع مظفر نگر یو پی توں سی۔ سید حسن عباس زیدی اپنے والدین دے اکلوندے بیٹے سن ۔ ابتدائی تعلیم کرنال توں ہوئ۔ اس دے بعد علی گڑھ یونیورسٹی توں بی اے، ایل ایل بی کیتا۔ علی گڑھ توں فارغ ہونے بعد شیعہ کالج لکھنؤ وچ انگریزی دے لیکچرار مقرر ہوئے۔ البتہ تقسیم ہند دے بعد 1950 وچ پاکستان آئے تے لاہور وچ قیام کیتا تے اوتھے دے سنٹرل ماڈل ہائ اسکول وچ انگریزی دے استاد دی حیثیت توں پڑھایا۔ پنج برس بعد سرگودھا آ گئے تے اک ہائ اسکول دے پرنسپل ہوئے۔ ریٹائرمنٹ دے بعد 1986 لاہور منتقل ہوئے گئے۔[۱]
شعر و سخن
سودھوحسن عباس زیدی صاحب نے لکھنؤ کالج وچ تدریس دے سلسلہ وچ ميں قیام دے دوران ہور شعر وادب دی اہم شخصیتاں دی صحبت وچ شعر کہنے شروع کیتے۔ سید حسن عباس زیدی دی دینی۔ مذہبی تے غزل دی شاعری نوں سرگودھا وچ قیام دے دوران مسلسل مشاعراں وچ شرکت توں جلا ملی لیکن لاہور وچ اس ادبی ذوق نے فروغ پایاتے ایتھے خاص طور اُتے سید وحید الحسن ہاشمی،قیصر بارھوی ،ڈاکٹر آغا سہیل،پروفیسر حسن عسکری کاظمی،مشکور حسین یاد تے متعدد ہور دوستاں نے انہاں دے کلام نوں سراہا
لکھتاں
سودھو- خلش دل پہلا مجموعہ 1986 وچ سرگودھا توں شائع ہويا ۔
- ندائے کربلادوسرا مجموعہ ستمبر 1992 وچ لاہور توں شائع ہويا ۔
- تجلیاتِ حسن تیسرا مجموعہ 1997 وچ لاہور توں ہی شائع ہويا ۔
- عزمِ حسین ؑ مرثیہ جو مرثیہ نگارانِ پنجاب دی طرف توں انہاں دتی وفات دے بعد شائع ہويا۔
- " کلیاتِ حسین " حسن عباس زیدی مرحوم دی شاعری دی کلیات 2005 وچ صفدر ہمدانی دی تالیف تے تدوین توں طبع ہوئی۔
حسن عباس زیدی دی شاعری دا خاصہ حصہ دینی تے مذہبی شاعری اُتے مشتمل اے۔ جنہاں وچ حمد،نعت،منقبت،سلام تے سوز شامل نيں۔[۲]
نمونہِ کلام
سودھونعتیہ کلام
| السلام اے رحمت اللعالمیں | السلام اے قلب شاعر کے مکیں | |
| السلام اے مخزن روحانیت | السلام اے پاسبانِ حُریت | |
| السلام اے پاک و اطہر السلام | مالک و مختار کوثر السلام | |
| السلام اے مظہرِ خُلقِ عظیم | السلام اے میرے آقا اور کریم | |
| السلام اے روحِ عالم السلام | السلام اے فخر آدم السلام | |
| نور سے تیرے منور یہ جہاں | روشنی تیری زمیں یا آسماں | |
السلام اے مہرباں حق کے رسول | ||
منفرد ہے باغِ عالم کا تو پھول | ||
مخمس میں منقبت کا بند
| زینبؑ بہارِ گلشنِ وحدت کا نام ہے | زینبؑ جمالِ نظمِ امامت کا نام ہے | |
| زینبؑ دراصل دین کی عزت کا نام ہے | زینبؑ کمالِ حق و صداقت کا نام ہے | |
زینب ؑ متاعِ صبر و اقامت کا نام ہے | ||
مرثیہ کا بند
| جوواقفِ طریقِ ہدایت تھا وہ حسین ؑ | جو اآشنائے رمزِ امامت تھا وہ حسین ؑ | |
| سالارِ کاروانِ محبت تھا تھا وہ حسین ؑ | عالم میں رازدارِ حقیقت تھا وہ حسینؑ | |
وہ جس کے پختہ عزم نے باطل کو مات دی | ||
جس نے اجل سے چھین کے ہم کو حیات دی | ||
وفات
سودھوسید حسن عباس زیدی صاحب جون 2000 وچ اچانک اتفاقی طورپر گھر وچ ہی گرے۔ جس دی وجہ توں انہاں دے دماغ وچ خون جم گیا تے اس دے لئی فوری آپریشن کرنا پيا لیکن کامیاب آپریشن دے باوجود چندروز اوہ بے ہوشی دی حالت وچ رہے۔ تے 17 جولائی 2000 دی صبح وفات پاگئے۔ انہاں نوں لاہور وچ ہی فردوسیہ قبرستان وچ سپرد خاک کیتا گیا۔
تنقید و آرا
سودھوان دے سادہ اسلوبِ سخن نوں سراہندے ہوئے پروفیسر حسن عسکری کاظمی کہندے نيں ۔
| ” | حسن عباس زیدی دی شاعری وچ روايتی انداز دی پاسداری ، مضامین دی یک رنگی تے سادہ و صاف گلاں تھاں تھاں نظر آندیاں نيں ۔انہاں دا لب و لہجہ سادہ ، انہاں دتی گفتگو قابلِ فہم تے انہاں دی عقیدت واضع شکل وچ قاری نوں اپنا اسيں نوا بنا لیندی اے ۔ | “ |
ڈاکٹر سید شبیہ الحسن ہاشمی نے اس دی تائید انہاں لفظاں وچ دی اے ۔
| ” | مینوں انہاں دے کلام وچ سادگی ملدی اے تے خلوص وی نظر آندا اے ۔ انہاں نے اشارے تے کنائے توں ذہنِ انسانی نوں تاریخی واقعات دی طرف منعطف کرایا اے تاکہ مسلمان اپنی تریخ توں باخبر رہیاں ۔تے اپنے ورثے نوں یاد رکھن ۔ | “ |
سید وحید الحسن ہاشمی نے انہاں لفظاں وچ خراج پیش کیتا اے ۔
| ” | حسن عباس زیدی دے احساست وچ تازہ کاری اے ۔انہاں نے قدامت پسند ہونے دے باوجود اظہارِ بیان دے لئی جنہاں لفظیات دا سہارا لیا اوہ جدید لہجے توں نیڑے تر نيں ۔مفہوم و معانی دے لحاظ توں وی انہاں دے مرثیئے نوں جدید مرثیاں دی لسٹ وچ شامل کیتا جا سکدا اے ۔مسلم قوم نوں للکارنا تے خوابِ غفلت توں جگانا علامہ اقبال توں ہُندا ہويا نجم آفندی تے جوش دا طرہِ امتیاز بن گیا ۔ تے ايسے تاثر دے اظہار توں حسن عباس زیدی وی جدید شاعر دی صف وچ شامل ہوئے گئے ۔ | “ |
حسن عباس زیدی دے داماد تے شاعرِ آلِ عبا صفدر ہمدانی نے انہاں دے مرثیے نوں جدید مرثیہ وچ اضافہ دی دلیل وچ کہیا ۔
| ” | ماں نئيں سمجھدا کہ اس عہد وچ کوئی وی مرثیہ لکھنے والا اک طرف تاں جوش دی عظمت توں انکار کرے تے دوسری طرف مرثیہ وی لکھے ۔ حسن عباس زیدی دے اس واحد مرثیے وچ کِنے ہی بند ایداں دے نيں جوشعوری نئيں تاں لاشعوری طور اُتے جوش دا تتبع نظر آندے نيں ۔ | “ |