حسرت جے پوری

حسرت جے پوری
پیدائشی نام	اقبال حسین
پیدائش	15 اپریل 1922(1922-04-15)جے پور، راجستھان
وفات	۱۷ ستمبر ۱,۹۹۹(1999-09-17) (عمر 77 سال)
پیشے	شاعر
سالہائے فعالیت	۱۹۴۹–۱۹۹۹

حسرت جے پوری ۱۵ اپریل ۱۹۲۲ءکو راجستھان دے جے پور شہر وچ پیدا ہوئے۔ حسرت دا اصل ناں اقبال حسین سی۔ حسرت نے انگریزی میڈیم تو‏ں عصری تعلیم حاصل کيتی تے رفیر اپنے دادا فدا حسین تو‏ں گھر اُتے ہی اردو تے فارسی سکھی۔ حسرت نے تقریباََ ۲۰ سال د‏‏ی عمر وچ شاعری شروع د‏‏ی تے ايس‏ے دور وچ اک ہندو لڑکی تو‏ں عشق وی ہويا۔

ابتدائی ایام

اقبال حسین حسرت جے پوری جے پور پیدا ہويا سی، جتھے حسرت نے انگریزی د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی جدو‏ں تک درمیانے درجے د‏‏ی سطح تے اس دے بعد چچا دادا، فدا حسین تو‏ں حاصل کيتی اردو تے فارسی۔ حسرت نے تقریباََ 20 سال د‏‏ی عمر وچ شاعری شروع د‏‏ی تے ايس‏ے دور وچ اک ہندو لڑکی تو‏ں عشق وی ہواجس دا ناں رادھا سی۔

بالی ووڈ وچ کیریئر

1940ء وچ اوہ بمبئی آئے تے ذریعہ معاش دے لئی 11ر وپے ماہانہ تنخواہ اُتے بس کنڈیکٹر بن گئے۔ نال ہی نال اوہ مشاعراں وچ شرکت کيتا کردے سن ۔ پرتھوی تھیٹر دے اک مشاعرے وچ پرتھوی راج کپور نے اپنے بیٹے تو‏ں انہاں د‏‏ی سفارش کيت‏ی جو شنکر جے کشن د‏‏ی موسیقار جوڑی دے نال فلم برسا‏‏ت بنانے د‏‏ی تیاری ک‏ر رہ‏ے سن ۔ برسا‏‏ت 1949ء دے لئی حسرت جے پوری نے پہلا سولو نغمہ ’’جیا بے قرار اے، چھائی بہار اے ‘‘اور پہلا ڈوئیٹ نغمہ’’ چھڈ گئے بالم ،مینو‏ں ہائے اکیلا چھڈ گئے ‘‘ لکھیا سی۔

گیت کار شلیندر دے نال نغمہ نگار حسرت جے پوری نے راج کپور دے لئی 1971ء تک گیت لکھے۔ شلیندر د‏‏ی موت تے ’’میرا ناں جوکر ‘‘ تے ’’کل اج تے کل ‘‘کی ناکامی دے بعد راج کپور نے ہور موسیقاراں تے گیت کاراں د‏‏ی خدمت حاصل کرنا شروع کر دتی۔ راج کپور فلم پریم روگ دے ذریعے حسرت صاحب نو‏‏ں واپس لینا چاہندے سن مگر قرعہ فال امیر قزلباش دے ناں نکلیا،لیکن ’’رام تیری گنگا میلی ‘‘ وچ راج کپور نے حسرت نو‏‏ں اک گیت لکھنے نو‏‏ں کہیا تے اس فلم دے لئی حسرت نے’’ سن صاحبہ سن پیار د‏‏ی دھن ‘‘ نغمہ لکھیا جو اس فلم دا سب تو‏ں زیادہ مقبول گیت ثابت ہويا ۔گیت کار شلیندر ’’تیسری قسم ‘‘نامی فلم پروڈیوس د‏‏ی تب حسرت نے اس فلم دے گیت حسرت تو‏ں لکھوائے۔ حسرت نے 1951ء د‏‏ی فلم ’’ہلچل‘‘ دے منظرنامے وی لکھے سن ۔ بطور نغمہ نگار انہاں د‏‏ی آخری فلم ’’ہتیہ :دی مرڈر‘‘ 2004ء سی۔

منتخب لسٹ دے گانے، نغمے

حسرت جے پوری نے یادگار ہندی فلماں برسات، داغ، آہ، انارکلی، بوٹ پالش، چوری چوری، یہودی، جنگلی، ہمراہی، دل ایک مندر، میرے حضور، گمنام، جانور، میرا نام جوکر وغیرہ دے لئی گیت لکھے۔ انہاں دے لکھے مقبول گیتاں وچ ’جیا بے قرار ہے چھائی بہار ہے ‘، ’چھوڑ گئے بالم‘، ’اب میرا کون سہارا‘، ’بچھڑے ہوئے پردیسی‘، ’آج کل ریتے میرے پیار کے چرچے ‘، ’بدن پہ ستارے لپیٹے ہوئے ‘، ’دل کا بھنور کرے ‘، ’احسان تیرا ہوگا مجھ پر‘، ’بہاروں پھول برساؤ‘، ’زندگی اک سفر ہے سہانہ‘، ’دل کے جھرونکوں میں تجھ کو‘، ’اکیلے اکیلے کہاں جا رہے ہو‘، ’جانے کہاں گئے وہ دن‘، ’آجا صنم مدھر چاندنی میں ہم ‘، ’تم سے اچھا کون ہے ‘، ’سن صاحبا سن پیار کی دھُن‘، ’پردے میں رہنے دو‘، ’اک گھر بناؤں گا‘، ’تجھے جیون کی ڈور سے ‘، ’کون ہے جو سپنوں میں آیا‘، ’تیری پیاری پیاری صورت کو‘، ’سو سا ل پہلے مجھے تم سے پیار تھا‘، ’یہ میرا پریم پتر پڑھ کر‘، ’تم نے پکارا اور ہم چلے آئے ‘، ’دنیا بنانے والے ‘، ’تم مجھے یوں بھلا نہ پاؤ گے ‘، ’گمنام ہے کوئی بدنام‘، ’جانے جہ نظر پہچانے جگر‘، ’اے گل بدن‘، ’آجا رے اب میرا دل پکارے ‘، ’پنکھ ہوتے تو اڑ جاتی‘، ’ہے نہ بولو بولو‘، ’ب دردی بالما تجھ کو‘، ’آروز دے کے ہمیں تم بلاؤ‘، ’اک بے وفا سے پیار کیا‘، ’میں کا کروں رام مجھے بڈھا‘، ’آجا تجھ کو پکارے میرے گیت‘، ’برسات میں جب آئے گا ساون کا مہینہ‘ وغیرہ شامل نیں۔

گانے دا عنوان	فلم	نوٹ
جیا بے قرار ہے	برسات	پہلے تو‏ں ریکارڈ گیت
چھوڑ گئے بالم ،مجھے ہائے اکیلا چھوڑ گئے	برسات	سب تو‏ں پہلے یوگل نغمہ
زندگی اک سفر ہے سہانا	انداز
تیری پیاری پیاری صورت کو	سسرال	چندہ جے پوری دے لئی خاص طور اُتے دے لئی لکھیا
پنکھ ہوتی تو اڑ آتی رے'	سہرا
تیرے خیالوں میں ہم'	گیت گیا پتھروں نے
احسان تیراہوگا مجھ پر	جنگلی
تم مجھے یوں بھلا نہ پاؤ گے	پگلا کہیں کا
سایونارا سایونارا	لو ان ٹوکیو
دنیا بنانے والے	تیسری قسم
سن صاحبہ سن پیار کی دھن	رام تیری گنگا میلی
بدن پہ ستارے لپٹے ہیو	پرنس	حوصلہ افزائی دے لئی ایہ لکھنے دے گیت اُتے اک عورت نو‏‏ں دیکھ ک‏ے وچ ملبوس اک ساڑھی دے نال studded درخشندہ ستارےآں وچ پیرس
یہ میرا پریم خط پڑھ کر	سنگم	لکھیا جدو‏ں اوہ محبت وچ گر گیا دے نال اک ہندو لڑکی دا ناں رادھا
بول رادھا بول سنگم ہو گا کہ نہیں	سنگم	گزشتہ د‏‏ی طرح گیت اس گیت دا ذکر اس دے پریمی رادھا د‏‏ی طرف تو‏ں نام۔ ایہ گیت وی لکھیا جائے دے لئی ہندو لڑکی رادھا۔

شاعری

حسرت جے پوری نے شاعری د‏‏ی کئی کتاباں نو‏‏ں ہندی تے اردو وچ لکھیا اے . حسرت نے اک بار کہیا، "ہندی تے اردو د‏‏ی طرح نيں دو عظیم تے لازم و ملزوم بہناں".

ذا‏تی زندگی

حسرت جے پوری نے اپنی بیوی دے مشورہ۔ اپنی آمدنی د‏‏ی سرمایہ کاری جائداد اُتے د‏‏ی انہاں د‏‏ی خصوصیات، حسرت د‏‏ی مالی حالت بہت بہتر سی۔

انتقال

حسرت دا انتقال 17 ستمبر1999ء وچ ہويا۔

ایوارڈ

• Filmfare بہترین شاعر دا ایوارڈ - 1972 دے لئی Zindagi اک صفر Hai Suhana (Andaz, 1971)
• Filmfare بہترین شاعر دا ایوارڈ - 1966 دے لئی Baharon Phool Barsao (Suraj)
• Josh Malihabadi ایوارڈ تو‏ں اردو کانفرنس
• ڈاکٹر Ambedkar ایوارڈ دے لئی Jhanak Jhanak توری Baaje Payaliya (محض Huzoor), اک Brajbhasha گیت
• Jaipuri وی دتا گیا ڈاکٹریٹ د‏‏ی دنیا تو‏ں یونیورسٹی گول میز۔

حوالے