حافظ محمود خان شیرانی

حافظ محمود خان شرانی (1880–1946) (حافظ محمود خان شیرانی) برطانوی دور دا اک بھارتی کھوجی اتے شاعر سی۔ 1921 وچ اسنے اسلامیہ کالج، لاہور وچ اردو پڑھاؤنی شروع کیتی۔ 1928 وچ ایہہ اوریئینٹل کالج، لاہور وچ چلا گیا۔ ایہہ اپنی کھوج کتاب "پنجاب میں اردو" لئی مشہور اے۔ اردو دا مشہور شاعر اختر شیرانی اسدا پتر سی۔

اردو دی ہوند بارے اصول

حافظ محمود شیرانی نے اصول دتا کہ اردو دا جم پنجاب وچ ہویا سی۔ اسدا کہنا اے کہ محمود غزنوی نے لاہور اتے قبضہ کیتا اتے اس توں لگبھگ 200 سال بعد ہی مسلمان دلی اتے قبضہ کردے ہن۔ اوہ کہندا اے کہ اردو دا جم اس ویلے وچ ہونا شروع ہویا اتے اک طریقے نال ایہہ اردو دا جم پنجابی وچوں ہویا اے۔ اسدے نال ہی اوہ پنجابی اتے اردو وچ یکسانیت دا ذکر کردا اے۔ مسٹر سبزواری اتے مسعود حسین خان نے اس اصول نوں غلط سدھ کیتا۔ اوہناں دا کہنا سی کہ دوناں بولیاں وچ کجھ سمانتاواں موجود ہون دے باو جود ایہناں وچ کئی واک سائنسی اتے روپ سائنسی وکھرتاواں موجود ہن۔ اس نال اوہ سدھ کردے ہن کہ پنجابی اردو دی ماں نہیں اے۔

شیرانی توں پہلاں سنیتی کمار چیٹرجی، گراہم بیلی، موہیؤدین قادری زور ورگے بولی سائنسداناں اتے ودواناں نے اس اصول ول اشارہ کر چکے سی پر اسنوں سدھ کرن لئی تکنیک ودھ کھوج سبھ توں پہلاں شیرانی نے ہی کیتی۔