حاجی ناجی
| کوائف | |
|---|---|
| لقب/کنیت | حاجی ناجی |
| آبائی شہر | بمبئی، ہندوستان |
| علمی معلومات | |
| اساتذہ | ملا قادر حسین |
| تالیفات | ترجمہ و تفسیر قرآن (گجراتی) • ترجمہ ادعیہ عربی (گجراتی) • انوار البیان فی تفسیر القرآن • ترجمہ معراج السعاده • نور ہدایت • مفاتیح الجنان، کتاب احکام • چشمہ غم، مدح و مرثیہ اہل بیت (ع)۔ |
| خدمات | |
| سماجی | تاسیس مجلات راه نجات، نور ایمان و باغ نجات • حمایت خوجہ شیعہ اثنا عشری۔ |
غلام علی حاجی ناجی (1864۔1943 ء) حاجی ناجی دے ناں توں مشہور، بمبئی دی موثر شخصیت تے خوجہ شیعہ اثنا عشری دے اولین افراد وچوں سن ۔ انہاں نے بعض کتاباں دا عربی توں گجراتی بولی وچ ترجمہ کیتا سی جنہاں وچ قرآن کریم، معراج السعادہ تے بعض ادعیہ قابل ذکر نيں۔ البتہ انہاں دی اصلی توجہ و فعالیت خوجہ شیعہ اثنا عشری جماعت دے لئی مجلات دی اشاعت تک متمرکز ہو گئی سی۔
سوانح حیات
سودھوغلام علی حاجی ناجی دی ولادت 1864 ء وچ بمبئی وچ ہوئی۔ انہاں دے والد اس شہر وچ تجارت کردے سن جو جعفر ہیرجی مسکیا والا دی تبلیغات توں حاجی ناجی دے ہمراہ شیعہ ہو گئے سن ۔[۱]
حاجی ناجی 1282 ھ وچ 12 سال دی عمر وچ ملا قادر حسین دی کلاساں وچ شرکت کیتا کردے سن ۔ انہاں نے تن برساں وچ قرآنی معلومات دے نال نال عربی و فارسی زباناں نوں وی سکھیا۔[۲]
غلام علی نے بمبئی وچ خوجہ شیعہ اثنا عشری جماعت دی تاسیس دی ابتداء وچ 1901 ء اپنے گھر وچ وعظ و خطابت دی مجلس منعقد کیتا کردے سن ۔ انہاں نے اپنے کربلا دے سفر وچ شیخ زین العابدین مازندرانی توں 200 فقہی مسئلے دریافت کيتے تے انہاں نوں اپنے ہتھوں توں تحریر کیتا تے بمبئی لائے۔ 1891 ع وچ انہاں نے مجلہ راہ نجات دی تاسیس دے نال ہی اپنا ناں ناجی منتخب کیتا تے اس دے بعد اوہ شیعاں وچ حاجی ناجی دے ناں توں پہچانے جانے لگے۔[۳]
1362 وچ انہاں دی وفات ہوئی۔ انہاں دے انتقال دے بعد انہاں دے بیٹے خدیم علی کوثری نے مجلہ راہ نجات دی اشاعت نوں جاری رکھیا۔ تقسیم ہندوستان دے بعد حاجی ناجی دا خانوادہ پاکستان منتقل ہو گیا تے انہاں نے کراچی وچ رہائش اختیار کر لئی۔[۴]
آثار
سودھو- 1321 ھ گجراتی بولی وچ قرآن کریم دا ترجمہ و تفسیر۔
- بہت ساریاں دعاواں دا عربی توں گجراتی بولی وچ ترجمہ۔
- انوار البیان فی تفسیر القرآن۔
- ترجمہ معراج السعاده۔
- نور ہدایت، نماز دے سلسلہ وچ ۔
- مفاتیح الجنان، احکام اسلامی دے بارے وچ ۔
- چشمہ غم، اہل بیت (ع) دی مدح تے انہاں دے مرثیے۔[۵]
کتاب شیعیان خوجہ اثنا عشری در گسترۀ جہان دے مولف عرب احمدی دے مطابق، پاکستان وچ مجلات دے مدیران دے بقول انہاں دی تالیفات انہاں توں کدرے زیادہ سن۔ انہاں دی بعض غیر مطبوعہ کتاباں 1932 ء وچ انہاں دی گھر وچ اگ لگنے دی وجہ توں نابود ہو گئياں۔[۶] کراچی وچ حاجی ناجی دے کتب خانہ نے کراچی جماعت دی حمایت توں انہاں دی مجلہ راہ نجات دے مجموعہ نوں اسدیاں اشاعت دے 100 سال پورے ہونے دی مناسبت توں 1989 ء وچ جمع آوری دے نال شائع کیتا اے۔[۷]
کارنامے
سودھو- احمد آباد (گجرات) وچ چاپ خانہ دی خریداری تے اسنوں مرکز طباعت اثنا عشر دا ناں دینا۔
- ماہنامہ مجلہ راہ نجات دی تاسیس۔
- مختلف شہراں وچ مجالس و محافل دے موقع اُتے پروگرام کرانا تے تقریراں کرنا۔
- 1312 ھ وچ ماہنامہ مجلہ نور ایمان دی اشاعت۔
- 1326 ھ وچ مجلہ باغ نجات دی اشاعت۔
- شیعہ خوجہ اثنا عشری مال پنڈ دی مسجد وچ امام جماعت دی ذمہ داری۔
- اک اہل خیر خوجہ دی مدد توں ماہورا وچ اک مدرسہ دی تاسیس۔[۸]
کراچی دا سفر
سودھوحاجی ناجی نے 1334 ھ وچ اہل کراچی دی دعوت اُتے اوتھے دا سفر کیتا۔ اس سفر وچ انہاں نے اک مسجد دی تاسیس و تعمیر دے مقدمات نوں فراہم کیہ تے 1336 ھ وچ اس شہر وچ اک مسجد تے امام بارگاہ دا افتتاح کیتا۔ انہاں نے سن 1340 ھ وچ مشہد (ایران) وچ امام علی رضا (ع) دے روضہ دی زیارت کيتی۔[۹]
حوالے
سودھو- ↑ روغنی، شیعیان خوجہ در آینہ تریخ، ص۱۳۵
- ↑ عرب احمدی، شیعیان خوجہ اثنا عشری در گستره جہان، ص۳۹۱-۳۹۲
- ↑ روغنی، شیعیان خوجہ در آینہ تریخ، ص۱۳۶-۱۳۵
- ↑ روغنی، شیعیان خوجہ در آینہ تریخ، ص۱۳۷
- ↑ روغنی، شیعیان خوجہ در آینہ تریخ، ص۱۳۶-۱۳۸
- ↑ عرب احمدی، شیعیان خوجہ اثنا عشری در گستره جہان، ص۳۹۶؛ بنگرید: روغنی، شیعیان خوجہ در آینہ تریخ، ص۱۳۸
- ↑ عرب احمدی، شیعیان خوجہ اثنا عشری در گستره جہان، ص۳۹۶
- ↑ عرب احمدی، شیعیان خوجہ اثنا عشری در گستره جہان، ص۳۹۱-۳۹۵؛روغنی، شیعیان خوجہ در آینہ تریخ، ص۱۳۷
- ↑ روغنی، شیعیان خوجہ در آینہ تریخ، ص۱۳۷
مآخذ
سودھو- روغنی، زہرا، شیعیان خوجہ در آینه تریخ، پژوہش گاه علوم انسانی و مطالعات فرہنگی، تہران، ۱۳۸۷ش
- عرب احمدی، امیر بہرام، شیعیان خوجہ اثنا عشری در گستره جہان، موسسہ شیعہ شناسی، قم، ۱۳۸۹ش