جیزیرو شہابی گڑھا
جیزیرو مریخ اُتے اک شہابی گڑھا اے جو سیرٹس اکبر چوگوشے وچ 18.855 ° این 77.519 ° ای وچ واقع اے۔ شہابی گڑھے دا قطر لگ بھگ 49.0 کلومیٹر (30.4 میل) اے۔ پانی توں کسی زمانے وچ لبریز سمجھیا جانے والا شہابی گڑھا اک پنکھ شکل دا ڈیلٹا رکھدا اے جس وچ مٹی دی بہتات اے۔
کئی سلاوی زباناں بشمول بوسنی، کروشیائی، چیک، سربیائی تے سلووینیائی سمیت لفظ جیزیرو دا مطلب "جھیل"اے۔
مریخی 2020ء مہم
سودھو
جیزیرو شہابی گڑھا جسنوں کدی مریخی سائنسی تجربہ گاہ دے اترنے دی جگہ دے طور اُتے تجویز کيتا گیا سی، ہن تجویز اے کہ ایتھے مریخ 2020ء جتھے گرد مہم اترے گی۔ شہابی گڑھے وچ حیات نے شاید نمو پائی ہوئے گی کیونجے ایہ سمجھیا جاندا اے کہ جھیل کافی عرصے تک باقی رہی ہوئے گی؛ ڈیلٹا بننے دے لئی 106 -107 سال دی مدت درکار ہُندی اے۔ مٹی معدن شہابی گڑھے تے اس دے ارد گرد پائی گئیاں نيں۔ مریخی پڑتال گر جتھے گرد نے سفیدی مائل چکنی مٹی دا سراغ لگایا اے۔ مٹی پانی دی موجودگی وچ بندی اے، لہٰذا ممکن اے کہ اس علاقے وچ کدی پانی موجود ہوئے تے ایہ وی ممکن اے کہ قدیمی دور وچ ایتھے حیات وی موجود ہوئے۔ کچھ جگہاں اُتے سطح کثیر الضلعے نمونےآں وچ چٹخی ہوئی اے۔ اس طرح دی صورت اکثر اس وقت بندی اے جدوں مٹی خشک ہُندی اے۔ ایہ نمونے ذیل دی تصویر وچ دیکھے جا سکدے نيں۔ تصویر وچ دیکھیا جاسکدا اے کہ اک پانی و رسوب نوں لے کے جانے والی نہر جیزیرو شہابی گڑھے تک جاندی اے۔
محققاں نے اک مارچ 2015ء وچ شایع ہونے والے مقالے وچ بیان کيتا کہ کس طرح اک قدیمی مریخی جھیل دا نظام جیزیرو شہابی گڑھے وچ موجود ہوئے سکدا سی۔ تحقیق اس خیال نوں اگے بڑھاندی اے کہ شہابی گڑھا پانی توں گھٹ توں گھٹ دو مختلف ادوار وچ لبریز رہیا اے۔ شہابی گڑھے دے شمالی تے مغربی اطراف وچ دو نہراں سن جو ممکنہ طور اُتے اسنوں پانی فراہم کردیاں سن؛ انہاں دونے نہراں وچ ڈیلٹا دی طرح دے ذخائر موجود نيں جتھے پانی تلچھٹ نوں لیا کے جھیل وچ چھڈ دیندا سی۔ مخصوص قطر دے شہابی گڑھاں وچ مخصوص گہرائی ہُندی اے ؛ توقع توں کم گہرائی دا مطلب ایہ اے کہ تلچھٹ شہابی گڑھے وچ داخل ہوئیاں سن۔ اعداد و شمار توں معلوم ہُندا اے کہ شہابی گڑھا اک کلومیٹر دے نیڑے تلچھٹ رکھدا اے۔ زیادہ تر تلچھٹ نوں شاید نہر ہی لے کے آئی اے۔ مریخ 2020ء مہم دا اک اہم مقصد قدیم حیات دے اشاراں دی تلاش اے۔ ایہ امید کيتی جاندی اے کہ بعد وچ کوئی مہم اس جگہ توں نمونے لے کے واپس آسکدی اے جس دی شناخت حیات دی باقیات نوں رکھنے والی جگہ دے طور اُتے کيتی گئی اے۔ خلائی جہاز نوں اتارنے دے لئی اک 12 میل چوڑے، ہموار، چپٹے علاقے دی ضرورت اے۔ ماہرین ارضیات امید کردے نيں کہ انہاں جگہاں دی جانچ کرسکن گے جتھے کدی پانی جمع ہُندا سی۔ اوہ تلچھٹ دی تہاں دی جانچ پڑتال کرنا چاہندے نيں۔
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھوہور مطالعہ کیجئے
سودھو- ایہلمان، بی ایل ؛مسٹارڈ، جان ایف .؛ فسٹ، کالب آئی؛ شون، سیموئیل سی .؛ ہیڈ سوم، جیمز ڈبلیو .؛ ڈیس ماریس، ڈیوڈ جے؛ گرانٹ، جان اے؛ مرچی، سکاٹ ایل۔(2008ء)۔ "مریخ اُتے ڈیلٹا ذخائرماں مٹی دی معدنیات تے اور نامیاتی تحفظ دی صلاحیت"۔ نیچر، جیو سائنسز1 (6): 355-358. Bibcode: 2008NatGe … 1..355E. DOI: 10،1038 / ngeo207۔
- شون و ہور (2008ء)۔ پیچیدہ چکر تے نقطہ بار سلسلہ - جیزیرو شہابی گڑھے وچ مستحکم ڈیلٹا میدان دے ماحول دا ثبوت (پی ڈی ایف)۔ لونر اینڈ پلانیٹری سائنسز کانفرنس۔