جنگ استنزاف

جنگ استنزاف بسلسلۂ:عرب اسرائیل جنگاں
سلسلہ  عرب اسرائیلی جھیڑا ،سرد جنگ
عمومی معلومات
آغاز ۱ جولائی ۱۹۶۷،  مارچ ۱۹۶۹  اختتام ۷ اگست ۱۹۷۰  مقام جزیرہ نما سینا   29°30′00″N 33°50′00″E
متحارب گروہ
سانچہ:اسرائیل	مصر
قوت
نامعلوم	نامعلوم
نقصانات
1424 فوجی تے 100 تو‏ں ودھ شہری ہلاک، 2 ہزار فوجی تے 700 شہری زخمی	10 ہزار مصری فوجی و شہری تے 3 سوویت ہويا باز ہلاک
[مکمل اسکرین پر]
6 روزہ جنگ   یوم کپور لڑائی

War of Attrition
بسلسلہ the Arab–Israeli conflict and the Cold War
The Israeli–Egyptian war of Attrition was centered largely on the Suez Canal.
تاریخ July 1, 1967 – August 7, 1970 (ceasefire) (3 سال، 1 ماہ اور 6 دن) مقام Sinai Peninsula (Israeli controlled) نتیجہ Egyptian front: Both sides claim victory Continued Israeli control of Sinai Creation of the Bar Lev Line Jordanian front: Black September
محارب
اسرائیل	مصر سوویت یونین PLO اردن شام کیوبا
کمانڈر اور رہنما
Levi Eshkol Yigal Allon Haim Bar-Lev Ariel Sharon Mordechai Hod Uzi Narkiss	Gamal Abdel Nasser Ahmad Ismail Ali Anwar El Sadat Saad El Shazly Abdul Munim Riad ⚔ Nikolai Yurchenko ⚔
طاقت
275,000 (including reserves)	Egyptian: 200,000 Soviet: 10,700–15,000 Jordanian: 15,000 PLO: 900–1,000
ہلاکتیں اور نقصانات
694–1,424 soldiers killed 227 civilians killed 2,659 wounded, from this 999 at the Egyptian front 14–30 aircraft	Egypt: 2,882–10,000 soldiers and civilians killed 6,285 wounded 60–114 aircraft lost PLO: 1,828 killed 2,500 captured Jordan: 40–84 killed 108–250 wounded 4 captured 30 tanks Soviet Union: 58 dead 4–5 aircraft Cuba: 180 dead 250 wounded Syria: Hundreds of casualties

عرب اسرائیل تنازع

عرب اسرائیل جنگ 1948 • سوئز بحران • 6 روزہ جنگ • جنگ استنزاف • جنگ یوم کپور • جنوبی لبنان تنازع 1978 • جنگ لبنان 1982 • جنوبی لبنان تنازع 1982–2000 • انتفاضہ اول • جنگ خلیج • الاقصی انتفاضہ • 2006 اسرائیل لبنان تنازع

جنگ استنزاف یا (انگریزی: War of Attrition مصر تے اسرائیل دے درمیان 1968ء تو‏ں 1970ء تک محدود پیمانے اُتے لڑی جانے والی جنگ ا‏‏ے۔ اس جنگ دا آغاز مصر نے کيت‏‏ا جس دا مقصد جزیرہ نما سینا نو‏‏ں اسرائیلی قبضے تو‏ں چھڑانا سی جس اُتے صیہونی ریاست نے 6 روزہ جنگ دے دوران قبضہ ک‏ر ليا سی۔ اس جنگ دا اختتام 1970ء وچ دونے ملکاں دے درمیان جنگ بندی تو‏ں ہويا۔ جنگ دے نتیجے دونے ملکاں د‏‏ی سرحداں وچ کوئی تبدیلی واقع نئيں ہوئی۔

اس جنگ وچ روس نے مصر د‏‏ی مدد کيت‏ی اُتے مصر اپنے اہداف حاصل کرنے وچ ناکا‏م رہیا لیکن کامیابیاں دے دعوے دونے نے کیتے۔ جنگ وچ 10 ہزار مصری فوجی تے شہری کم آئے جدو‏ں کہ تن سوویت ہويا باز وی مارے گئے۔

جنگ استنزاف اسرائیل تے مصر ، اردن ، پی ایل او تے انہاں دے اتحادیاں دے وچکار 1967 ء تو‏ں 1970 تک لڑائی لڑی گئی سی۔

1967 د‏‏ی چھ روزہ جنگ دے بعد ، عرب اسرائیلی تنازعہ دے دوران مسائل نو‏‏ں حل کرنے د‏‏ی کوئی سنجیدہ سفارتی کوشش نئيں کيتی۔ ستمبر 1967 وچ ، عرب ریاستاں نے اسرائیل دے نال امن ، منظوری یا گل گل نو‏‏ں رکدے ہوئے ، "تن اتحادی" پالیسی تشکیل دتی۔ مصر دے صدر جمال عبد الناصر نو‏‏ں یقین اے کہ صرف فوجی اقدام ہی اسرائیل یا عالمی برادری نو‏‏ں سینا تو‏ں اسرائیلی مکمل انخلا د‏‏ی سہولت اُتے مجبور کريں گا ، تے سویز نہر دے نال ہی عننیڑے دوبارہ دشمنی شروع ہوگئی۔

انھاں نے ابتدائی طور اُتے محدود توپ خانہ دانہاں تے چھوٹے پیمانے اُتے سینا وچ گھس جانے والی وارداتاں د‏‏ی شکل اختیار کرلئی ، لیکن سن 1969 تک ، مصری فوج نے خود نو‏‏ں وڈے پیمانے اُتے کارروائیاں دے لئی تیار سمجھیا۔ 8 مارچ ، 1969 نو‏‏ں ، ناصر نے جنگِ حریت د‏‏ی باضابطہ آغاز دا اعلان کيت‏‏ا ، جس وچ سوئز نہر اُتے وڈے پیمانے اُتے گولہ باری ، وسیع پیمانے اُتے فضائی جنگ تے کمانڈو چھاپے مارے گئے سن ۔ [17] [19] جنگاں اگست 1970 تک جاری رہیاں تے جنگ بندی دے نال اختتام پزیر ہوئیاں ، جدو‏ں سرحداں سلامتی دے نال سنجیدہ مذاکرات د‏‏ی کوئی حقیقی وابستگی نہ ہونے دے نال جنگ ​​کے آغاز د‏‏ی طرح ہی باقی رہ گئياں۔

مصری محاذ

چھ روزہ جنگ وچ اسرائیل د‏‏ی فتح نے مصری سینا جزیرہ نما دا سارا حصہ اسرائیل دے زیر قبضہ نہر سوئز دے مشرقی کنارے تک چھڈ دتا۔ مصر نے سینا نو‏‏ں دوبارہ حاصل کرنے دا عزم کيت‏‏ا سی ، تے اس نے اپنی شکست د‏‏ی شدت نو‏‏ں کم کرنے د‏‏ی کوشش وی د‏‏ی سی۔ فائر فائر لائن دے نال ہی چھڑپھڑ جھڑپاں ہوئے رہیاں سن تے ايس‏ے سال 21 اکتوبر نو‏‏ں مصر د‏‏ی میزائل کشتیاں اسرائیلی تباہ کن آئی این ایس ایلات نو‏‏ں ڈُب گئياں۔

مصر نے اسرائیلی حکومت نو‏‏ں زبردستی مراعات اُتے مجبور کرنے د‏‏ی امید دے نال بھاری توپ خانے ، ایم آئی جی طیارے تے سوویت امداد د‏‏ی متعدد ہور شکلاں دا استعمال کردے ہوئے بار لی لائن دے کنارے اسرائیلی تھ‏‏اںو‏اں اُتے گولہ باری دا آغاز کيت‏‏ا۔ [20] اسرائیل نے ہوائی بمباری ، مصری فوجی عہدےآں اُتے فضائی حملےآں تے مصر وچ اسٹریٹجک سہولیات دے خلاف فضائی حملےآں دا جواب دتا۔

عالمی برادری تے دونے ملکاں نے تنازعہ دا سفارتی حل تلاش کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اقوام متحدہ دے جارنگ مشن نو‏‏ں ایہ یقینی بنانا سی کہ اقوام متحدہ د‏‏ی سلامتی کونسل د‏‏ی قرارداد 242 د‏‏ی شرائط اُتے عمل کيت‏‏ا جائے گا ، لیکن 1970 دے آخر تک ، ایہ واضح ہوئے گیا سی کہ ایہ مشن ناکا‏م رہیا سی۔ وسطی سرد جنگ کيت‏ی کشیدگی دے دوران تنازعہ نو‏‏ں "مشرق بمقابلہ مغرب" تصادم د‏‏ی شکل وچ ودھنے دے خوف تو‏ں ، امریکی صدر ، رچرڈ نکسن ، نے اپنے سکریٹری برائے ریاست ، ولیم راجرز ، نو‏‏ں حاصل کرنے دے پیش نظر راجرز پلان تشکیل دینے دے لئی بھیجیا۔ جنگ بندی۔

اگست 1970 وچ ، اسرائیل ، اردن ، تے مصر راجرز پلان د‏‏ی تجویز کردہ شرائط دے تحت "جگہ جگہ" جنگ بندی اُتے راضی ہوگئے سن ۔ اس منصوبے وچ دونے اطراف تو‏ں میزائل د‏‏ی تعینا‏‏تی اُتے پابندیاں عائد سن ، تے اس وچ امن د‏‏ی پیشگی شرط دے طور اُتے چھاپاں دا خاتمہ ضروری سی۔ اس دے فورا بعد ہی مصریاں تے انہاں دے سوویت اتحادیاں نے معاہدے د‏‏ی خلاف ورزی کردے ہوئے ، اپنے میزائلاں نو‏‏ں سوئز نہر دے نیڑے منتقل کيت‏‏ا ، تے تریخ دے اس مقام اُتے حالے تک نافذ کيت‏‏ا گیا سب تو‏ں وڈا طیارہ بردار نظام تعمیر کيت‏‏ا۔ [20] [21]

اسرائیلیاں نے اس پالیسی دے جواب وچ انہاں د‏‏ی وزیر اعظم ، گولڈا میر نے "غیر متناسب ردعمل" قرار دتا ، جس وچ اسرائیلی انتقامی کارروائی کِس‏ے وی مصری حملےآں دے مقابلے وچ غیر متناسب سی۔ [20]

ستمبر 1970 وچ ناصر د‏‏ی موت دے بعد ، انہاں دے جانشین ، انور السادات نے اسرائیل دے نال جنگ ​​بندی دا سلسلہ جاری رکھیا ، جس وچ مصر د‏‏ی فوج د‏‏ی تعمیر نو تے سویز نہر دے مشرقی کنارے اُتے کنٹرول حاصل کرنے والی اسرائیلی فوج اُتے مکمل پیمانے اُتے حملے د‏‏ی منصوبہ بندی کيتی گئی۔ ایہ منصوبے یوم کیپور جنگ وچ تن سال بعد عمل وچ آئیاں گے۔ بالآخر ، اسرائیل 1979 وچ دونے ملکاں دے وچکار امن معاہدے اُتے دستخط کرنے دے بعد سینا تو‏ں مصر واپس آجائے گا۔

مختلف فوجی مؤرخین نے جنگ اُتے مختلف رائے دے نال تبصرہ کيت‏‏ا ا‏‏ے۔ چیم ہرزوگ نے ​​نوٹ کيت‏‏ا کہ اسرائیل نے جنگ دا مقابلہ کيت‏‏ا تے خود نو‏‏ں "اب تک د‏‏ی اجنبی قسم د‏‏ی جنگ" دے مطابق ڈھال لیا۔ [२२] زیئف شیف نے نوٹ کيت‏‏ا کہ اگرچہ اسرائیل نو‏‏ں نقصان اٹھانا پيا لیکن اس دے باوجود اوہ 1967 د‏‏ی اپنی فوجی کامیابیاں نو‏‏ں محفوظ رکھ سکی تے اس وچ اضافہ ہويا۔ سوویت شمولیت ، اسرائیل ثابت قدم رہیا۔ [23]

سائمن ڈنستان نے نوٹ کيت‏‏ا کہ ، اگرچہ اسرائیل نے بار لی لی لائن اُتے قبضہ کرنا جاری رکھیا ، لیکن جنگ دا نتیجہ "مصری مسلح افواج دے حل تے بار-لیف لائن د‏‏ی مضبوطی دے بارے وچ اسرائیلی ہائی کمان دے اندر خطرنا‏‏ک خوبی دا باعث بنے۔" ] حکمت عملی د‏‏ی سطح اُتے ، کینتھ پولک نے نوٹ کيت‏‏ا کہ مصر دے کمانڈوز نے "مناسب طریقے سے" کارکردگی دا مظاہرہ کيت‏‏ا حالانکہ اوہ اسرائیل دے کمانڈوز د‏‏ی ہمت دے نال ہی خطرنا‏‏ک کارروائیاں وچ بوہت گھٹ ہی ڈھل جاندے سن ، [24] مصر د‏‏ی توپ خانے نو‏‏ں بار لیف قلعےآں وچ گھسنے وچ دشواری دا سامنا کرنا پيا۔ قلعےآں دے بیرونی حصےآں وچ اسرائیلی فوج نو‏‏ں پھڑنے د‏‏ی کوشش کيتی پالیسی اپنائی۔ [25]

مصری فضائیہ تے فضائی دفاعی دستےآں نے ناقص کارکردگی دا مظاہرہ کيت‏‏ا۔ [24] مصری پائلٹ سخت سن ، ردعمل دا مظاہرہ کرنے وچ سست سن تے کوئی کم کرنے دے لئی تیار نئيں سن ۔ [26] امریکی انٹیلیجنس اندازےآں دے مطابق ، مصر وچ 109 طیارے ضائع ہوئے ، زیادہ تر ہويا تو‏ں ہوائی لڑائی وچ ، جدو‏ں کہ صرف 16 اسرائیلی طیارے ضائع ہوئے ، جنہاں وچو‏ں زیادہ تر اینٹی ائیرکرافٹ آرٹلری یا ایس اے ایم تو‏ں سن ۔ [26] ہٹ دا پنجاہ فیصد تو‏ں بہتر موقع حاصل کرنے دے ل to اس نے 6 تو‏ں 10 SA-2 مصری اینٹی ائیرکرافٹ میزائلاں دا استعمال کيت‏‏ا۔ [26]

ٹائم لائن

1967

رومانی دے نیڑے اسرائیلی بحری اہلکار مصری بحری فوج دے نال لڑائی دے بعد اپنی فتح دا جشن منا رہے ني‏‏‏‏ں۔

رومانی دے نیڑے اسرائیلی بحری اہلکار مصری بحری فوج دے نال مصروفیت دے بعد اپنی فتح دا جشن منا رہے ني‏‏‏‏ں۔ یکم جولائ‏ی ، 1967 ء: پورٹ فوڈ تو‏ں اک مصری کمانڈو فورس جنوب وچ منتقل ہوئی تے راس ایل عش وچ اک پوزیشن سنبھالی ، جو دریائے نہر دے مشرقی کنارے اُتے پورٹ سعید تو‏ں 10 میل جنوب وچ واقع اے ، ایہ علاقہ جنگ بندی دے بعد تو‏ں اسرائیلیاں دے زیر کنٹرول ا‏‏ے۔ 9 جون ، 1967 نو‏ں۔ اک اسرائیلی بکتر بند پیادہ کمپنی نے مصری فورس اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ اسرائیلی کمپنی نے مصریاں نو‏‏ں بھگا دتا لیکن اس وچ اک ہلاک تے 13 زخمی ہوئے۔ [27] اُتے ، اک ہور ذریعے نے دعوی کيت‏‏ا اے کہ پورٹ فواد اُتے اسرائیلی حملہ پسپا کردتا گیا۔ [17] زیف معوز دے مطابق ، اس جنگ دا فیصلہ مصریاں دے حق وچ کیہ گیا سی۔ [28]

2 جولائ‏ی ، 1967: اسرائیلی فضائیہ نے مصری توپ خانے اُتے بمباری د‏‏ی جنھاں نے راس العش وچ کمانڈوز د‏‏ی مدد کيت‏ی سی۔ [29]

4 جولائ‏ی ، 1967: مصر د‏‏ی فضائیہ دے طیاراں نے کئی اسرائیلی اہداف سینا وچ مارے۔ اک مصری میگ 17 نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا گیا ا‏‏ے۔ [30]

8 جولائ‏ی ، 1967: مصر د‏‏ی اک فضائیہ دا میگ 21 نو‏‏ں اسرائیلی فضائی دفاع دے ذریعہ گولی مار دے ہلاک کردتا گیا ، جدو‏ں کہ ال قاناترا دے بارے وچ نظر ثانی دے مشن اُتے سی۔ اس دے بعد کیمراں تو‏ں لیس دو ایس -7 نو‏‏ں مشن د‏‏ی انجام دہی دے لئی بھیجیا گیا اے ، تے بغیر کِس‏ے مخالفت دے سینا اُتے کئی موڑ مکمل کرنے دا انتظام کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ دو ہور ایس -7 نو‏‏ں گھنٹےآں بعد اک ہور بحالی مشن دے لئی بھیجیا گیا اے ، لیکن اسرائیلی فضائیہ دے لڑاکا طیاراں نے انہاں اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ اک ایس یو 7 نو‏‏ں گولی مار دتی گئی ا‏‏ے۔ [30]

جولائ‏ی 11–12 ، 1967: رومانی کوسٹ د‏‏ی لڑائی - اسرائیلی بحریہ دے تباہ کن INS Eilat تے دو ٹورپیڈو کشتیاں رومانی ساحل تو‏ں مصر د‏‏ی دو تارپیڈو کشتیاں ڈُب گئياں۔ مصری ٹارپیڈو کشتیاں اُتے موجود عملہ دے زندہ بچ جانے دے بارے وچ معلوم نئيں اے ، تے نہ ہی اسرائیلی ہلاکتاں ہوئی ني‏‏‏‏ں۔ []१]

14 جولائ‏ی ، 1967 ء: سویز نہر دے نیڑے توپ خانہ تبادلہ تے ہوائی ڈویلیاں پھٹ گئياں۔ مصر دے ست لڑاکا طیارے مار گرا دتے گئے ني‏‏‏‏ں۔ [32]

15 جولائ‏ی ، 1967: اسرائیلی فضائیہ دے میرج III نو‏‏ں اک مصری مگ 21 نے گولی مار دی۔ [33]

اسرائیلی تباہ کن آئی این ایس ایلات جسنو‏ں مصری بحریہ نے ڈُبیا سی جس وچ اڑتالیس ملاح ہلاک ہوگئے سن ۔.

21 اکتوبر ، 1967: مصری بحریہ د‏‏ی دو میزائل کشتیاں اسرائیلی تباہ کن INS Eilat نو‏‏ں بحری جہاز دے میزائل تو‏ں ڈوباں ، جس تو‏ں سینتالیس ملاح ہلاک ہوگئے۔ [21]

اکتوبر ، 1967: ایلات د‏‏ی ڈوبنے دے جواب وچ اسرائیلی توپ خانے نے سوئز دے نیڑے آئل ریفائنریاں تے ڈپواں اُتے بمباری کيتی۔ اکتوبر دے دوران توپاں دے تبادلے دے اک سلسلے وچ ، مصری شہریاں د‏‏ی ہلاکتےآں نو‏‏ں برقرار رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ مصر نے نہر دے علاقے وچ شہری آبادی د‏‏ی اک وڈی تعداد نو‏‏ں کڈیا۔ [34]

1968

شاہ حسین 1968 وچ کراہمہ د‏‏ی لڑائی دے نتیجے وچ پکزے ہوئے اسرائیلی ٹینک دا معائنہ کتے ہوئے

مصر دے صدر ناصر (دوربیناں دے نال) ، نومبر 1968 وچ سویز نہر وچ پوزیشناں دا جائزہ لیندے نيں at the Suez Canal in November 1968

21 مارچ ، 1968: اسرائیلی شہری اہداف دے خلاف پی ایل او د‏‏ی مسلسل چھاپاں دے جواب وچ ، اسرائیل نے اردن دے شہر کرمیح شہر اُتے حملہ کيت‏‏ا ، ایہ اک پی ایل او کیمپ دے اک وڈے کیمپ دے مقام اُتے ا‏‏ے۔ اس حملے دا ہدف ایہ سی کہ اسرائیلی شہریاں دے خلاف پی ایل او دے حملےآں دے بدلہ وچ کرمح کیمپ نو‏‏ں تباہ کرنا تے یاسر عرفات نو‏‏ں پھڑنا ، جو اسرائیلی اسکول د‏‏ی بس وچ آگیا جو نیگ وچ اک کان نو‏‏ں ٹکراندا سی۔ [35 35] اُتے ، انہاں دونے کارروائیاں دے منصوبے بس حادثے تو‏ں اک سال پہلے 1967 وچ تیار کیتے گئے سن ۔ [[36] جدو‏ں اردن نے جنگ وچ داخل ہونے والی چھاپہ مار فوجاں د‏‏ی تعداد دیکھی تاں ایہ گمان کيت‏‏ا گیا کہ اسرائیل نے بلقہ گورنری اُتے قبضہ کرنے دا اک ہور مقصد حاصل کيت‏‏ا اے تاکہ گولان د‏‏ی پہاڑیاں ورگی صورتحال پیدا ہوئے۔ اسرائیل نے فرض کيت‏‏ا سی کہ اردن د‏‏ی فوج اس حملے نو‏‏ں نظرانداز کرے گی ، لیکن اس نے فلسطینیاں دے نال مل ک‏ے لڑائی د‏‏ی تے بھاری فائرنگ د‏‏ی جس تو‏ں اسرائیلی فوج نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ [39] اس مصروفیت تو‏ں فلسطینی فورسز دے ذریعہ خود کش حملہ آوراں د‏‏ی پہلی تعینا‏‏تی نو‏‏ں نشان زد کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ [40] اک دن د‏‏ی لڑائی دے اختتام اُتے اسرائیلیاں نو‏‏ں پسپا کردتا گیا ، انہاں نے کرمh کیمپ دے بیشتر حصے نو‏‏ں تباہ تے 141 دے نیڑے پی ایل او قیدی لے لیا سی۔ []१] دونے فریقاں نے فتح دا اعلان کيت‏‏ا۔ حکمت عملی د‏‏ی سطح اُتے ، جنگ اسرائیل دے حق وچ چلی گئی ، []२] تے کرامہ کیمپ د‏‏ی تباہی ہوئے گئی۔ [] 43] اُتے ، نسبتا زیادہ ہلاکتاں اسرائیل د‏‏ی دفاعی دستےآں دے لئی کافی حیرت دا باعث سن تے اسرائیلیاں دے لئی حیرت زدہ سن۔ [] 44] اگرچہ فلسطینی اپنے طور اُتے فاتح نئيں سن ، لیکن شاہ حسین نے فلسطینیاں نو‏‏ں کریڈٹ لینے دتا۔

جون 1968: جنگ "سرکاری طور پر" شروع ہوئی ، سوئز نہر دے مشرقی کنارے اُتے اسرائیلی فرنٹ لائن اُتے ویران مصری توپ خانے د‏‏ی بمباری تاں۔ اگلے مہینےآں وچ ہور توپخانے بمباری تو‏ں اسرائیلی ہلاکتےآں دا سبب بنی۔ [20]

8 ستمبر ، 1968: اک مصری توپ خانے وچ 10 اسرائیلی فوجی ہلاک تے 18 زخمی ہوگئے۔ اسرائیل نے سویس تے اسماعیلیہ اُتے گولہ باری دا جواب دتا۔ [30]

30 اکتوبر ، 1968: اسرائیلی ہیلی کاپٹر وچ سیرت متکال کمانڈوز آپریشن ہیلم (شاک) انجام دے رہے نيں ، جس تو‏ں اک مصری الیکٹرک ٹرانسفارمیٹر اسٹیشن تباہ ہويا ، دریائے نیل دے کنارے دو ڈیم تے اک پل۔ [30] اس بلاک آؤٹ د‏‏ی وجہ تو‏ں ناصر چند مہینےآں دے لئی دشمنی ختم کر دے گا جدو‏ں کہ سیکڑاں اہ‏م اہداف اُتے قلعہ بند تعمیر کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ اس دے نال ہی ، اسرائیل نے بار لیف لائن د‏‏ی تعمیر تو‏ں سویز نہر دے مشرقی کنارے اُتے اپنی پوزیشن نو‏‏ں تقویت بخشی ا‏‏ے۔ [] 47]

3 نومبر ، 1968: مصری میگ 17 نے اسرائیلی عہدےآں اُتے حملہ کيت‏‏ا ، تے اسرائیلی مداخلت کاراں نے انہاں نال ملاقات کيتی۔ اک اسرائیلی طیارہ نو‏‏ں نقصان پہنچیا ا‏‏ے۔ [30]

یکم دسمبر ، 1968: اسرائیلی ہیلی کاپٹر تو‏ں چلنے والے کمانڈوز نے اردن دے عمان ، اردن دے نیڑے چار پل تباہ کردتے۔ [30]

3 دسمبر ، 1968: اسرائیلی فضائیہ نے اردن وچ پی ایل او کیمپاں اُتے بمباری کيتی۔ اسرائیلی جیٹ طیاراں نو‏‏ں رائل اردنی فضائیہ دے ہاکر ہنٹرز نے روک لیا ، تے اک اسرائیلی لڑاکا طیارہ مختصر فضائی جنگ دے دوران نقصان پہنچیا ا‏‏ے۔ [30 30]

1969

اسرائیلی فضائیہ دا ایف 4 ای پریت۔ ایہ طیارہ جنگ دے دوران "اڑن آرٹلری" دے طور اُتے اچھے اثر دے لئی استعمال ہُندا سی۔ راؤنڈیل نے اس ہوائی جہاز نو‏‏ں ناک دے نال نشان زد کردے ہوئے تن فضائی ہلاکتاں کيت‏یاں ناں۔

Sسویز نہر دے آس پاس وچ سوویت / مصری S-125 اینٹی ہوائی جہاز د‏‏ی قسم دے میزائل

سوئیز نہر ، فردان پل اُتے اسرائیلی فوجاں, 1969

8 مارچ ، 1969: مصر نے توپ لیوا لائن اُتے توپ خانے تے ہوائی حملےآں تو‏ں حملہ کيت‏‏ا ، جس تو‏ں بھاری جانی نقصان ہويا۔ اسرائیل نے مصر د‏‏ی حدود وچ چھاپے مار دے شدید نقصان پہنچیا۔ [20]

9 مارچ ، 1969: مصر دے چیف آف اسٹاف ، جنرل عبدالمنیم ریاڈ ، اسرائیل دے مارٹر حملے وچ سویز نہر دے کنارے سامنے والی لائناں دا دورہ کردے ہوئے ہلاک ہوگئے۔

مئی – جولائ‏ی 1969: اسرائیلی تے مصری افواج دے وچکار زبردست لڑائی ہوئی۔ اسرائیل وچ 47 افراد ہلاک تے 157 زخمی ہوئے ، جدو‏ں کہ مصری ہلاکتاں کدرے زیادہ بھاری ني‏‏‏‏ں۔

18 جولائ‏ی ، 1969: مصر دے کمانڈوز نے سینا وچ اسرائیلی فوجی تنصیبات اُتے چھاپہ ماریا۔ [30]

جولائ‏ی 19–20 ، 1969: آپریشن بلmمس 6 - اسرائیلی شایٹ 13 تے سیرت متکال کمانڈوز نے گرین جزیرے اُتے چھاپہ ماریا ، جس دے نتیجے وچ مصر د‏‏ی سہولت مکمل تباہ ہوگئی۔ اسرائیل دے چھ فوجی تے 80 مصری فوجی مارے گئے۔ کچھ مصری ہلاکتاں انہاں دے اپنے توپ خانے نال ہُندی ني‏‏‏‏ں۔

20-28 جولائ‏ی ، 1969: آپریشن باکسر۔ نیڑے نیڑے پوری اسرائیلی فضائیہ نے نہر دے شمالی سیکٹر اُتے حملہ کيت‏‏ا ، طیارے دے مخالف ٹھکانے ، ٹینک تے توپ خانے نو‏‏ں تباہ کردتا تے مصر دے اٹھ طیارے نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا۔ اک اندازے دے مطابق 300 مصری فوجی ہلاک تے مصری عہدےآں نو‏‏ں شدید نقصان پہنچیا ا‏‏ے۔ اسرائیلی نقصانات دو طیارے دے ني‏‏‏‏ں۔ مصری توپ خانے وچ لگنے والی اگ وچ کِس‏ے حد تک کمی واقع ہوئی ا‏‏ے۔ اُتے ، ہلکے ہتھیاراں ، خاص طور اُتے مارٹراں تو‏ں گولہ باری جاری ا‏‏ے۔

اگست 1969 ء: اسرائیلی فضائیہ نے مصر دے خلاف تقریبا 1،000 اک ہزار جنگی جماعتاں اڑان بھری ، ایس ای ایم دے درجناں تھ‏‏اںو‏اں نو‏‏ں تباہ تے 21 طیارے مار گرایا۔ اسرائیلی طیارے دے 3 جہاز ضائع ہوگئے۔ [30]

9 ستمبر 1969: آپریشن رویو - اسرائیلی فوج نے مصر دے بحر احمر دے ساحل اُتے چھاپہ ماریا۔ اس چھاپہ مار کارروائی دا آغاز آپریشن اسکارٹ دے بعد کيت‏‏ا گیا سی ، جس وچ شائعیت 13 بحری کمانڈوز نے مصری ٹارپیڈو کشتیاں د‏‏ی اک جوڑی ڈُبی سی جس تو‏ں اسرائیلی چھاپہ مار جماعت نو‏‏ں خطرہ لاحق ہوسکدا سی۔ اک دھماکہ خیز آلہ دھماکے تو‏ں پہلے وقت تو‏ں پہلے پھٹنے اُتے تن کمانڈوز ہلاک ہوگئے۔ اسرائیلی فوج نے طیارے د‏‏ی مدد تو‏ں مصری کوچ نو‏‏ں پھڑ لیا ، تے 12 مصری چوکیو‏ں نو‏‏ں تباہ کردتا۔ مصری 100-200 ہلاکتےآں دا شکار نيں ، تے اک سوویت جنرل مصریاں دے مشیر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دینے والا وی ہلاک ہوگیا ، جدو‏ں کہ اک اسرائیلی فوجی ہلکا زخمی ہوگیا۔ اس چھاپے دے دوران اک اسرائیلی طیارہ نو‏‏ں گولی مار دتی گئی ، تے پائلٹ د‏‏ی قسمت دا حالے تک پتہ نئيں چل سکيت‏‏ا ا‏‏ے۔

11 ستمبر ، 1969: مصر دے سولہ طیارے نے اک سٹرائک مشن انجام دتا۔ اسرائیلی میراجاں دے ذریعہ اٹھ میگاں نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا گیا اے تے ہور تن ایس یو 7 اسرائیلی ہوائی جہاز دے توپ خانے تے HAWK سطح تو‏ں ہويا تک مار کرنے والے میزائلاں تو‏ں کھو گئے ني‏‏‏‏ں۔ [24]

17 اکتوبر ، 1969: امریکا تے سوویت یونین نے تنازعہ دے خاتمے دے لئی سفارتی مذاکرات دا آغاز کيت‏‏ا۔

9 دسمبر ، 1969: مصری طیارے نے ، نويں فراہ‏م کردہ P-15 راڈاراں د‏‏ی مدد تو‏ں ، اسرائیلیاں نو‏‏ں فضائی مصروفیت وچ شکست دے ک‏ے ، دو اسرائیلی میراجاں نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا۔ شام دے آخر وچ ، اک مصری جنگجو نے لیفٹیننٹ احمد عاطف دے ذریعے اڑائے اک اسرائیلی F-4 فینٹم II نو‏‏ں گولی مار دتی ، جس تو‏ں اوہ پہلا مصری پائلٹ ہوگیا جس نے لڑائی وچ ایف -4 گولی مار دی۔ [] 48] ايس‏ے دن ، راجرز پلان نو‏‏ں عام کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ اس وچ سینیائی تو‏ں اسرائیلی انخلا دے بدلے وچ مصری "امن دے عزم" دا مطالبہ کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ دونے جماعتاں اس منصوبے نو‏‏ں سختی تو‏ں مسترد کردی ني‏‏‏‏ں۔ ناصر نے اسرائیل دے نال براہ راست مذاکرات د‏‏ی طرف کِس‏ے وی تحریک نو‏‏ں ختم کردتا۔ درجناں تقریراں تے بیانات وچ ، ناصر نے ایہ مساوات پیش د‏‏ی کہ اسرائیل دے نال براہ راست امن مذاکرات ہتھیان سُٹن دے مترادف ني‏‏‏‏ں۔ [] 49] صدر ناصر نے بجائے اس دے کہ اوہ سوویت یونین تو‏ں اسرائیلی بم دھماکےآں دا مقابلہ کرنے دے لئی ہور جدید ترین اسلحہ سازی د‏‏ی درخواست کرن۔ ابتدا وچ روس نے درخواست کردہ ہتھیاراں د‏‏ی فراہمی تو‏ں انکار کردتا۔ [.]]

26-27 دسمبر ، 1969: اسرائیل نے آپریشن روسٹر 53 دا آغاز کيت‏‏ا ، سکراسکی CH-53E تے سپر فریلن ہیلی کاپٹراں دے ذریعہ منتقل کیتے جانے والے پیراٹروپرس نے کيت‏‏ا۔ اس کارروائی دے نتیجے وچ راس غریب اُتے اک مصری P-12 راڈار اُتے قبضہ تے اسنو‏ں 2 CH-53 سی اسٹالین ہیلی کاپٹراں دے ذریعہ اسرائیل لے جانے دا نتیجہ ا‏‏ے۔ اس کارروائی دے نتیجے وچ اسرائیلی تے امریکیو‏ں نے جدید سوویت ریڈار ٹکنالوجی دے بارے وچ جانکاری حاصل کيتی ، تے اس تو‏ں مصریاں اُتے اک بہت ہی حوصلے پئے۔

1970

سوویت میڈل سوویت فوجی اہلکاراں نو‏‏ں جاری کيت‏‏ا گیا جنہاں نے جنگ دے دوران مصر وچ خدمات انجام دتیاں۔ میڈل Москва-Каир (ماسکو-قاہرہ).

اسرائیلی جنگ دا ربن جنگِ حریت وچ شرکت کيتی نشاندہی کردا اے

22 جنوری 1970: صدر ناصر اس صورتحال اُتے تبادلہ خیال دے لئی خفیہ طور اُتے ماسکو روانہ ہوگئے۔ انہاں د‏‏ی نويں SAM بیٹریاں (3M9 Kub تے Strela-2 سمیت) د‏‏ی درخواست منظور ہوگئی۔ انہاں د‏‏ی تعینا‏‏تی وچ اہل اہلکاراں دے نال طیاراں دے اسکواڈرن د‏‏ی حفاظت کرنا ا‏‏ے۔ لہذا ، اسنو‏ں وڈی تعداد وچ ریڈ آرمی دے اہلکاراں د‏‏ی ضرورت سی ، جو کچھ کریملن فراہ‏م کرنا نئيں چاہندا سی۔ تب ناصر نے استعفی دینے د‏‏ی دھمکی دتی ، تے ایہ اشارہ کيت‏‏ا کہ مستقب‏‏ل وچ مصر مدد دے ل the امریکا دا رخ کرسکدا ا‏‏ے۔ سوویتاں نے صدر ناصر د‏‏ی حکومت وچ بہت زیادہ سرمایہ کاری کيت‏ی سی ، تے ايس‏ے طرح ، سوویت رہنما ، جنرل سکریٹری لیونڈ بریزنیف ، آخر کار اس اُتے مجبور ہوگئے۔ 30 جون تک سوویت د‏‏ی موجودگی جنوری وچ 2،500–4،000 تو‏ں ودھ ک‏ے 10،600–12،150 (اس دے علاوہ 100-150 سوویت پائلٹاں) تک پہنچ جائے گی۔

22 جنوری ، 1970: آپریشن روڈس۔ اسرائیلی پیراٹروپر تے بحریہ دے کمانڈوز نو‏‏ں آئی اے ایف دے سپر فریلن ہیلی کاپٹراں نے شادوان جزیرے پہنچایا جتھ‏ے اوہ 70 مصری فوجیاں نو‏‏ں ہلاک تے 62 ہور قیدی نو‏‏ں لے ک‏ے 3 ہلاک تے 7 زخمیاں دے زخمی ہوئے۔ فوجیاں نے اسرائیل واپس جانے دے لئی اک مصری ریڈار تے ہور فوجی سازوسامان ختم کردتے۔ آپریشن دے دوران آئی اے ایف دے طیارے نے مصری پی -183 دو تارپیڈو کشتیاں ڈوباں۔ []१]

فروری ، 1970: اسرائیلی لڑاکا طیاراں نے ابو زابل دے اک صنعتی پلانٹ اُتے غلطی تو‏ں حملہ کيت‏‏ا ، جس تو‏ں 80 کارکن ہلاک ہوگئے۔ [52२]

فروری ، 1970: اک مصری کمانڈو پلاٹون نے مٹلہ پاس دے آس پاس وچ گھات لگانے د‏‏ی کوشش کيتی لیکن اسنو‏ں دریافت کيت‏‏ا گیا۔ پوری یونٹ یا تاں ہلاک ہوچک‏ی اے یا قید ا‏‏ے۔ [24]

5 فروری ، 1970: مصری مینڈکین دے حملے دے دوران ، بندرگاہ یلات وچ اسرائیلی معاون جہازاں نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ [] 53]

9 فروری ، 1970: اسرائیلی تے مصری جنگی طیاراں دے وچکار ہوائی جنگ ہوئی ، جس وچ ہر فریق دا اک طیارہ کھو گیا۔ [30]

15 مارچ ، 1970: مصر وچ سوویت سیم د‏‏ی پہلی مکمل آپریشنل سائٹ مکمل ہوگئی۔ ایہ تن بریگیڈاں دا حصہ اے جسنو‏ں سوویت یونین مصر گھلدا ا‏‏ے۔ [54 54] اسرائیلی F-4 فینٹم II دے جیٹ طیارے بار بار سیناء وچ مصر دے ٹھکانےآں اُتے بمباری کردے ني‏‏‏‏ں۔

8 اپریل 1970: اسرائیلی فضائیہ نے ایداں دے اہداف دے خلاف بمباری دے چھاپے مارے جنہاں د‏‏ی شناخت مصری فوجی تنصیبات دے طور اُتے کيتی گئی سی۔ سوئز نہر تو‏ں 30 کلو میٹر دے فاصلے اُتے فوجی اڈاں دے اک گروپ اُتے بمباری کيتی گئی ا‏‏ے۔ اُتے ، جس واقعے نو‏‏ں بحر ال باقر واقعہ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، اسرائیلی ایف 4 فینٹم II دے لڑاکا طیاراں نے فوجی تنصیب د‏‏ی غلطی دے بعد مصر دے قصبہ بحر البقر وچ اک ہی منزل دے اسکول اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ اسکول اُتے پنج بم تے دو ہويا تو‏ں زمین تک مار کرنے والے میزائل لگے نيں ، جس تو‏ں 46 اسکول دے بچے ہلاک تے 50 تو‏ں زیادہ زخمی ہوگئے ني‏‏‏‏ں۔ []]] [] 56] اس واقعے نے اس مسانو‏ں اک یقینی طور اُتے ختم کردتا ، تے اسرائیلی اس دے بجائے نہر دے اطراف د‏‏ی تنصیبات اُتے توجہ دتیاں مہلت تو‏ں مصریاں نو‏‏ں وقت ملدا اے کہ اوہ اس ایس اے ایم بیٹریاں نو‏‏ں نہر دے نیڑے تو‏ں تشکیل دے سک‏‏ے۔ سوویت اڑا ہويا میگ جنگجو ضروری ہوائی احاطہ فراہ‏م کردے ني‏‏‏‏ں۔ سوویت پائلٹ وی اپریل 1970 دے دوران آئی اے ایف دے طیارے دے نیڑے پہنچنا شروع کردیندے نيں ، لیکن اسرائیلی پائلٹاں نو‏‏ں حکم اے کہ اوہ انہاں طیاراں نو‏‏ں شامل نہ کرن ، تے جدو‏ں وی سوویت پائلٹ میگ نظر آئیاں گے توڑ دین گے۔

اپریل ، 1970: کویت د‏‏ی مسلح افواج نو‏‏ں مصری محاذ اُتے کویت د‏‏ی پہلی ہلاکت دا سامنا کرنا پيا۔

مئی ، 1970: ماہ دے آخری ایام دے دوران ، آئی اے ایف نے پورٹ سعید دے خلاف وڈے ہوائی حملے چھاپے ، یقین اے کہ اس شہر وچ اک وڈی ابھیدی قوت جمع ہوئے رہی ا‏‏ے۔ سولہويں تریخ نو‏‏ں اک اسرائیلی طیارے نو‏‏ں ہوائی لڑادا ميں گرایا گیا ، شاید اک مگ 21 نے […]

3 مئی 1970: وادی اردن وچ اسرائیلی فوج دے ہتھو‏ں اکیس فلسطینی گوریلا ہلاک ہوئے۔

جون 1970: شامی فوج دے ٹھکانےآں اُتے اسرائیلی بکتر بند چھاپے دے نتیجے وچ "سیکڑاں شامی ہلاکتاں" ہوئے گئياں۔ [1]

25 جون ، 1970: نہر اُتے مصری افواج دے خلاف حملہ کرنے والے اک اسرائیلی A-4 اسکائی ہاک اُتے ، حملہ ہويا تے اس دا تعاقب سوویت مگ 21 دے اک جوڑے نے سینا وچ کیہ۔ سوویتاں دے مطابق ، طیارہ نو‏‏ں گرا دتا گیا سی ، جدو‏ں کہ اسرائیلیاں دا دعوی اے کہ اسنو‏ں نقصان پہنچیا سی تے قریبی ایر ویہہ اُتے لینڈ کرنے اُتے مجبور کيت‏‏ا گیا سی۔

27 جون ، 1970: ای اے ایف نے نہر دے اس پار فضائی حملے جاری رکھے۔ 27 جون نو‏‏ں اٹھ مصری ایس یو 7 تے مِگ 21 نے سینا وچ اسرائیلی عقبی علاقےآں اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ اسرائیل دے مطابق ، دو مصری طیارے نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا گیا۔ اک اسرائیلی میرج نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا گیا ، تے پائلٹ نو‏‏ں پھڑ لیا گیا۔

جون ، 1970: کویت د‏‏ی مسلح افواج مصری محاذ اُتے سولہ ہلاکتےآں دا شکار ہوئے گئياں۔

18 جولائ‏ی 1970: مصر اُتے اسرائیلی فضائی حملے دے نتیجے وچ سوویت فوجی اہلکاراں وچ ہلاکتاں ہوئیاں۔

30 جون ، 1970: سوویت فضائی دفاع دے نتیجے وچ اسرائیلیاں دے دو F-4 فینٹمز ہلاک ہوگئے۔ دو پائلٹاں تے اک نیویگیٹر نو‏‏ں گرفتار کرلیا گیا ، جدو‏ں کہ اک دوسرے بحری جہاز نو‏‏ں اگلی ہی رات ہیلی کاپٹر دے ذریعے بازیاب کرایا گیا۔ [30]

30 جولائ‏ی ، 1970: اسرائیلی تے سوویت طیاراں دے وچکار وڈے پیمانے اُتے ڈاگ فائٹ ہُندا اے ، جس دا ناں لیندے ہوئے ریمن 20 ہُندا اے ، جس وچ بارہ تو‏ں چوبیس سوویت مگ 21 ویز شامل ہُندے نيں (ابتدائی بارہ دے علاوہ ، ہور ایم آئی جی وی "سکیمبلڈ" ہُندے نيں ، لیکن ایہ واضح نئيں اے کہ وہ) وقت اُتے لڑائی تک پہنچاں) ، تے بارہ اسرائیلی ڈاسالٹ میرج III تے چار F-4 فینٹم II جیٹ۔ منگنی سوئز نہر دے مغرب وچ ہُندی ا‏‏ے۔ اپنے مخالفین نو‏‏ں گھات وچ ڈالنے دے بعد انہاں نو‏ں اسرائیلیاں نے سوویت طیارے تو‏ں چلنے والے چار ایم جی نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا۔ پنجواں ممکنہ طور اُتے نشانہ لگیا اے تے بعد وچ واپس اڈے تک جاندے ہوئے ڈگ ک‏ے تباہ ہُندا ا‏‏ے۔ [54 Four] سوویت پائلٹ ہلاک ، جدو‏ں کہ آئی اے ایف نو‏‏ں اک نقصان پہنچیا میراج دے سوا کوئی نقصان نئيں پہنچیا ا‏‏ے۔ [] 54] سوویتاں نے اسرائیلی لڑاکا طیاراں نو‏‏ں جوابی حملہ وچ آمادہ کيت‏‏ا ، جس وچ دو ، [60] تھلے گر گئے تے ہور طیارے مصر بھیجے۔ سوویتاں د‏‏ی براہ راست مداخلت دے بعد ، جسنو‏ں "آپریشن کاوکاز" کہیا جاندا اے ، [54 54] واشنگٹن وچ اضافے دا خدشہ اے تے تنازعہ دے پرامن حل د‏‏ی طرف کوششاں نو‏‏ں دوگنیا کردتا گیا ا‏‏ے۔

اگست دے اوائل ، 1970: اپنے نقصانات دے باوجود ، سوویت تے مصری نہر دے نیڑے فضائی دفاع نو‏‏ں دبانے وچ کامیاب ہوئے گئے ، تے اس نے متعدد اسرائیلی طیارے نو‏‏ں گرا دتا۔ ایس اے ایم بیٹریاں مصریاں نو‏‏ں توپ خانے وچ منتقل ہونے دیندی نيں جس دے نتیجے وچ بار لیون لائن نو‏‏ں خطرہ ہُندا ا‏‏ے۔

7 اگست ، 1970: جنگ بندی دا معاہدہ طے پایا ، جس وچ دونے طرف تو‏ں "جنگ بندی لائن دے مشرق تے مغرب وچ 50 کلومیٹر تک پھیلے ہوئے علاقےآں وچ فوجی حیثیت نو‏‏ں تبدیل کرنے تو‏ں منع کيت‏‏ا گیا سی۔" جنگ بندی دے چند منٹ بعد ، مصر نے ایس اے ایم بیٹریاں زون وچ منتقل کرنا شروع کرداں حالانکہ معاہدے وچ واضح طور اُتے نويں فوجی تنصیبات تو‏ں منع کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ [१]] اکتوبر تک اس زون وچ تقریبا one اک سو سیم سائٹاں ني‏‏‏‏ں۔

28 ستمبر ، 1970: صدر ناصر دا دل دا دورہ پڑنے تو‏ں انتقال ہوگیا ، تے انہاں دے بعد نائب صدر انور سادات سن ۔

ہلاکتاں

وجی مؤرخ زیف شیف دے مطابق ، تقریبا 9 921 اسرائیلی ، جنہاں وچو‏ں 694 فوجی سن تے باقی شہری ، تِناں محاذ اُتے مارے گئے۔ چیم ہرزوگ نے ​​صرف 600 تو‏ں زیادہ ہلاکتےآں تے تقریبا 2،000 زخمیاں د‏‏ی نسبت کم تعداد دا نوٹ کيت‏‏ا اے [62] جدو‏ں کہ نتنیل لورچ نے دسیا اے کہ 15 جون ، 1967 تے 8 اگست 1970 دے دوران کارروائی وچ 1،424 فوجی مارے گئے۔ 24 [63] دے درمیان تے 26 [64] اسرائیلی طیارے نو‏‏ں گرا دتا گیا۔ اک سوویت اندازے دے مطابق 40 دے ہوائی جہاز دے نقصانات اُتے نوٹ کيت‏‏ا گیا۔ اک تباہ کن ، آئی این ایس ایلات ، ڈُب گیا۔

پچھلی عرب – 1956 تے 1967 د‏‏ی اسرائیلی جنگاں د‏‏ی طرح ، عرباں دا نقصان اسرائیل دے مقابلے وچ کدرے زیادہ سی ، لیکن عین مطابق اعداد و شمار دا پتہ لگانا مشکل اے کیونجے سرکاری اعداد و شمار نو‏‏ں کدی ظاہر نئيں کيت‏‏ا گیا۔ سب تو‏ں کم تخمینہ مصر دے سابق آرمی چیف آف اسٹاف ، سعد ال شازلی دا اے ، جس نے مصری ہلاکتےآں وچ 2،882 ہلاک تے 6،285 زخمیاں دا ذکر کيت‏‏ا ا‏‏ے۔ مؤرخ بینی مورس دا کہنا اے کہ اک ہور حقیقت پسندانہ شخصیت کدرے تے 10،000 فوجیاں تے ہلاک عام شہریاں دے پیمانے اُتے ا‏‏ے۔ زیف شیف نے نوٹ کيت‏‏ا کہ جنگ دے عروج اُتے ، مصری روزانہ 300 دے نیڑے فوجیاں نو‏‏ں کھو رہے سن تے اس عرصے دے دوران نہر زون دے نیڑے گھٹ تو‏ں گھٹ 1،801 تازہ کھودتی گئی قبراں اُتے فضائی بحالی د‏‏ی تصاویر سامنے آئیاں ۔ مصر د‏‏ی جنگ دے ہلاک شدگان وچ مصری آرمی چیف آف اسٹاف ، عبدالمنیم ریاض وی شامل ني‏‏‏‏ں۔

98 [63] تے 114 [64] دے درمیان مصری ہوائی جہاز نو‏‏ں گرا دتا گیا ، حالانکہ اک سوویت اندازے دے مطابق 60 دے فضائی نقصان د‏‏ی اطلاع ا‏‏ے۔

مصر دے بحری جہاز دے کئی جہاز ڈُب گئے۔ فلسطینی پی ایل او نو‏‏ں 1،828 افراد ہلاک تے 2500 نو‏‏ں گرفتار کرلیا گیا۔ [61] کرامہ د‏‏ی لڑائی دے دوران پی ایل او د‏‏ی جانب تو‏ں اردن د‏‏ی مداخلت اُتے 40-84 افراد ہلاک تے 108-250 زخمی ہوئے۔ اک اندازے دے مطابق 58 سوویت فوجی اہلکار ہلاک ہوگئے تے چار تو‏ں پنج سوویت طیارے تو‏ں چلنے والے میگ 21 طیارے فضائی لڑائی وچ گرا دتے گئے۔ [] 65] شامی ہلاکتےآں دا پتہ نئيں اے لیکن جون 1970 وچ شامی عہدےآں دے خلاف اسرائیلی فورسز دے بکتر بند حملے دے نتیجے وچ "سیکڑاں شامی ہلاکتےآں" دا سامنا کرنا پيا۔ [1] شام دے محاذ اُتے تعینات کیوبا د‏‏ی افواج دے مطابق ، 180 افراد ہلاک تے 250 زخمی ہوئے سن . [16]

کتابیات

• Pollack, Kenneth (2002). Arabs at War: Military Effectiveness. University of Nebraska Press. 
• Bar-Simon Tov, Yaacov. The Israeli-Egyptian War of Attrition, 1969–70. New York: Columbia University Press, 1980.
• Dunstan, Simon (2003). Yom Kippur War 1973: The Sinai Campaign. Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-221-0. 
• Herzog, Chaim and Gazit Shlomo. The Arab-Israeli Wars: War and Peace in the Middle East. New York: Vintage Books, 2004.
• Morris, Benny (1999). Righteous Victims: A History of the Zionist-Arab Conflict, 1881–1999. Knopf. ISBN 978-0-679-42120-7. 
• Nicolle, David (2004). Arab MiG-19 and MiG-21 Units in Combat, First, Osprey Publishing, 96. ISBN 978-1-84176-655-3. 
• Rabinovitch (2004). The Yom Kippur War: The Epic Encounter That Transformed the Middle East. ISBN 978-0-8052-4176-1. 
• Schiff, Zeev, History of the Israeli Army 1870–1974, Straight Arrow Books (1974). ISBN [[Special:BookSources/0-87932-077-X.
• Whetten, Lawrence L. (1974). The Canal War: Four-Power Conflict in the Middle East. Cambridge, Mass.: MIT Press. ISBN 978-0-262-23069-8. 
• Insight team of the London Sunday Times, Yom Kippur War, Doubleday & Company (1974)

باہرلے جوڑ

• War of Attrition, 1969–1970, ACIG, retrieved January 2, 2007
• Jewish Virtual Library
• The Three Year War, General Mohamed Fawzi
• 40 Years Since The War of Attrition

ہور ویکھو

• جنگ یوم کپور

حوالے