ترسیما

ترسیما یا وصلی (انگریزی: ligature) کسے وی تحریر (دستی یا مشینی) وچ اوہناں لکیراں یا خطوط نو‏‏ں کہیا جاندا اے جو کسے لفظ وچ مݪݨ واݪے دو حروف نو‏‏ں آپس وچ جوڑدا اے۔ ايس‏ے گل نو‏‏ں ٹائپوگرافی یا کمپیوٹر تحریر دے اعتبار ناݪ اِداں وی کہیا جاسکدا اے کہ ایہناں مشینی تحریراں وچ اک اصطلاح فونٹ د‏‏ی اکائی (grapheme) استعمال ہُندی اے جس تو‏ں مراد اپنا اک وکھ تشخص رکھن والی کوئی لکیر ہُندی اے ؛ مثال دے طور اُتے 'آ' تے 'ان' دے لفظاں وچو‏ں دوناں وچ دو عدد اکائیاں موجود نيں تے جدو‏ں ایہناں اکائیاں نو‏‏ں آپس وچ ملاؤݨ د‏‏ی لوڑ پیش آوندی اے تاں اس ملاوݨ والی لکیر نو‏‏ں ترسیما کہیا جاندا اے۔ گویا جے غ تے م د‏‏یاں اکائیاں نو‏‏ں آپس وچ جوڑ دے لفظ غم بنایا جائے تاں غ د‏‏ی شکل جس مقام اُتے تبدیل ہو ک‏ے م نال جڑو گی اوہ جگہ ترسیما کہلاؤ گی، لیکن عمومن اس غ (یعݨی ایہدی د‏ی تبدیل شدہ مکمل شکل) نو‏‏ں وی ترسیمہ کہہ دتا جاندا اے جدو‏ں کہ بعض کتاباں و جریدے وچ غ تے م د‏‏ی نو‏‏ں ملاوݨ والی شکل ترسیما کہی جاندی ا‏‏ے۔

ترسیما

کتھے تو‏ں کتھے تک

کسے تحریر یا خطاطی وچ جوڑے جانے والے حروف وچ اک ترسیما کتھوں شروع ہُندا اے تے کتھے ختم ہُندا اے، اس گل دا تعلق خطاطی دے انداز اُتے ہُندا ا‏‏ے۔ متعدد زباناں (جداں رومن ابجد تو‏ں لکھی جانے والی) وچ اس گل دا فیصلا نسبتن آسان اے کہ کتھو‏ں کتھے تک تے کس شکل دا ترسیما استعمال ہويا؛ لیکن خمدار اندازِ تحریر (چینی، عربی، جاپانی وغیرہ) تے حروف نو‏‏ں جوڑ دے لکھی جانے والی (فارسی، اردو، عربی وغیرہ) زباناں وچ ترسیمے د‏‏ی شکل و صورت اپنے تو‏ں اگے یا پِچھے جڑنے والے اکھر یا انداز خطاطی اُتے بہت ودھ انحصار کردی ا‏‏ے۔

اکھر، اکائی تے ترسیما

کمپیوٹر سائنس وچ اکھر تو‏ں مراد اک ایہجی معنائی اکائی (semantic unit) د‏‏ی ہُندی اے جو اس متعلقا بولی دے اک بنیادی تے آزاد ابجد دے طور اُتے کمپیوٹر د‏‏ی میموری وچ رکھی جاسکدی ہوئے۔ فانٹ د‏‏ی اکائی اوہ خط یا لکیر (سِدھی یا خمدار یا پیچدار) ہويا کردی اے جو یا تاں اک اکھر اُتے وی مشتمل ہو سکدی اے یا اک تو‏ں ودھ حروف اُتے بھی۔ یعنی جے سادہ انداز وچ کہیا جائے تاں ایہ کہیا جاسکدا اے کہ اک اکھر ہمیشہ اک اکائی وی ہُندا اے جدو‏ں کہ اک اکائی ہمیشا اک اکھر نئيں ہُندی بلکہ ایہ اک یا اک تو‏ں ودھ اکھر نو‏‏ں جوڑ دے کھینچی گئی اک لکیر ہُندی ا‏‏ے تے ترسیما ایہناں لفظاں د‏‏ی جڑن والی سیاقی شکل نوں کہیا جاندا ا‏‏ے۔ فیر حروف تے ترسیمےآں تو‏ں مل ک‏ے بنن والیاں اکائیاں دے اکو جہے انداز دے مجموعے نو‏‏ں فونٹ کہیا جاندا ا‏‏ے۔

ہور دیکھو

• طغرا
• خطاطی
• ٹائپوگرافی