بین الاقوامی ٹیکس چوری
پناما دی لاء فرم موزاک فونسیکا وچ ٹیکس چوراں نال متعلق اک کروڑ دس لکھ دستاویزاں دی لیک نے دنیا دے کئیاں لیڈراں اتے ارب پتیاں دی نیند اڈا دتی اے۔ کسے بے نام ہیکر نے ایہہ دستاویز کمپنی دے سرور توں ہیک کرکے جرمن اخبار سئیڈچّ زیٹنگ دے حوالے کر دتے ہن۔ 76 دیساں دے سرمایہ داراں دے نام اس لسٹ وچ شامل ہن۔ ہزاراں کروڑ دا گھپلا ساہمنے آیا اے۔ اس وچ کتھت طور تے امتاب بچن، ہریش سالوے، نیرا راڈیا، انگلینڈ دے وزیر اعظم ڈیوڈ کیمرون اتے روس دے صدر ولادیمیر پوتن دے کئی معاوناں دے نام شامل ہن۔
ملوث سربراہ
سودھوآئیس لینڈ دے وزیر اعظم سیمنڈر گنلاؤسن نوں استعفٰی دینا پیا اے۔اس دی بیوی دی کمپنی دا نام وی اس لسٹ وچ شامل اے۔ اس دے کروڑاں ڈالر دے لین دین دا پتہ لگا اے۔
پاکستان دے سابق وزیراعظم نواز شریف تے وی اس معاملے تے مقدمہ چلیا تے نا اہل ہویا ۔
موزاک فونیسیکا کمپنی
سودھوموزاک فونسیکا کمپنی اپنے موکلاں دی اوہناں دیساں وچ بے نامی کمپنیاں کھولن، حوالے راہیں پیسے بھیجن اتے ٹیکس چوری کرن لئی بینک کھاتے کھولن وچ مدد کردی سی، جتھے ٹیکس بہت گھٹ جاں نہیں دے برابر ہن۔ ایہناں دیساں وچ سوٹزرلینڈ، کیئمین جزیرہ، لکسمبرگ، ہانگ کانگ، امریکہ دے نیواڈا اتے ویومنگ صوبے، سنگاپور، جرسی جزیرہ، بحرین، بارباڈوس، آئزل آف مین، ورجن آئیلینڈ اتے دبئی شامل ہن۔ دنیا دے باقی دیس ایہناں دیساں دے اس ورتارے کارن ہر سال 30 ارب ڈالر (قریب 2000 ارب روپئے) دا ٹیکس گھاٹا سہندے ہن۔
رازداری
سودھوایہہ کم بہت ہی خفیہ اتے رازادار طریقے نال ہندا اے۔ ایہناں دیساں وچ قانونی طریقے نال کمپنیاں کھولھکے وی پیسے بھیجے جا سکدے ہن پر اس لئی پتری دیس وچ بھاری ٹیکس ادا کرنا پیندا اے جو ٹیکس چوراں نوں منظور نہیں۔ امیر بزنس مین، بھرشٹ تاناشاہ، ڈرگّ ڈیلر اتے ات گرد جتھیبندیاں وغیرہ موزاک فونسیکا ورگیاں کمپنیاں دیاں سنوجواناں حاصل کردیاں ہن۔ اس کم لئی گھٹ ٹیکس والے اپروکت دیساں وچ پورے قانونی طریقے نال جائلی کمپنی کھولھی جاندی اے۔ اوہناں دیساں وچ ایہہ سرگرمی بالکل جائز اے۔ اس لئی اتھے دیاں سرکاراں اس ول جان بجھّ کے دھیان نہیں دیندیاں۔ ایہناں دیساں دی معیشت اسے کارن چلدی اے۔ اتھے اجیاے پیسے تے کوئی انکم ٹیکس وغیرہ نہیں لگدا۔ ایہہ جائلی کمپنی کوئی کم نہیں کردی سوائے پیسہ ادھروں ادھر کرن دے۔ اس دے ڈائریکٹر گھاگ وکیل، اکاؤنٹیٹ، اتھوں تک کہ اصلی کمپنی دے وفادار درجہ چار اہلکار ہندے ہن۔ اوہناں دا کم صرف دستخط کرنا جاں جائلی کمپنی دے لیٹر ہیڈّ اتے اپنے نام دینا ہندا اے۔ ایہناں دا دوسرا نام لیٹر باکس کمپنی اے کیونکہ چٹھیاں حاصل کرن لئی اک ایڈریسّ توں علاوہ ایہناں کول ہور کجھ نہیں ہندا۔پیسہ ادھروں ادھر لے کے جان لئی بیئرر شیئر جاں بیئرر بانڈ دی ورتوں کیتی جاندی اے۔ بیئرر شیئر جاں بیئرر بانڈ جس کول ہووے اسے دی مالکی ہندا اے۔ اس لئی پکڑے جان تے آرام نال مالکی ہون توں انکار کیتا جا سکدا اے۔
بیئرر بانڈ
سودھواک بیئرر شیئر جاں بیئرر بانڈ عامَ طور تے 10000 پونڈ/ڈالر قیمت دا ہندا اے۔ اس لئی اک بریف کیس وچ ہی کروڑاں پونڈ-ڈالر آ جاندے ہن۔ جدوں کسے دا کالا دھنّ ایہناں دیساں وچ پہنچ جاندا اے تاں ناماتر فیس توں بعد سفید ہو جاندا اے۔ اس نال آرام نال لندن-پیرس، کتے وی جائداد خریدی جا سکدی اے۔ جدوں وی کوئی دیس اجہیاں سرگرمیاں روکن لئی قانون سخت کردا اے تاں گھاگ وکیلاں-اکاؤٹینٹاں دیاں فوجاں پھٹّ چور موریاں لبھّ لیندیاں ہن۔
ہن سوچن والی گل اے کہ جے اپروکت دیساں نے کوئی ٹیکس ہی نہیں لینا تاں اوہ اجہیاں سرگرمیاں کیوں ہون دیندے ہن؟ اس دے جواب لئی ڈبئی دی امیری ویکھ لینی چاہیدی اے۔ ٹیکس بہت ہی گھٹ ہون کارن دنیا دیاں تقریباً ساریاں وڈیاں کمپنیاں دے ہیڈکواٹر اتھے ہن۔ گھٹ ٹیکس دے باو جود ارباں ڈالر ٹیکس ہر سال آ رہا اے۔ کوئی صنعت جاں تیل نہ ہون دے باو جود دبئی دنیا دے امیر ترین دیساں وچ آؤندا اے۔ دنیا دے کئی امیر آدمیاں نے اتھے گھر تے جائداداں خریدیاں ہوئیاں ہن۔ ایہناں دیساں دیاں بینکاں وچ اک مقررہ رقم دے کے کوئی وی بہت اسانی نال کھاتہ کھلھوا سکدا اے۔ بینکاں گاہک دے کھاتیاں بارے بہت سخت گوپنیئتا ورتدیاں ہن۔
کھرباں ڈالر غائب
سودھوبھارت ساریاں کوششاں دے باو جود اجے تک سوسّ بینکاں وچوں کالے دھنّ دے کھاتیداراں دے نام پتہ نہیں کر سکیا۔ نکے جہے کیئمین جزیرہ دی کل آبادی 60000 اے پر اتھے دو لکھ قومانتری کمپنیاں رجسٹرڈ ہن۔ اس دیاں بینکاں دا کل ٹرن اوور 2 ارب ڈالر (134 ارب روپئے) سلانہ اے۔ انگلینڈ نیڑلے چھوٹے جاے جزیرہ جرسی دے بینکاں وچ ٹیکس چوراں دا 4500 کروڑ ڈالر کالا دھنّ جمع اے۔ سوٹزرلینڈ دیاں بینکاں وچ سینکڑے سالاں توں بادشاہاں، ڈکٹیٹراں، لٹیریاں، ڈرگّ مافیہ اتے دہشت گرد جتھیبندیاں نے اپنے دیساں دے خزانے لٹّ کے ارباں-کھرباں ڈالر جمع کروائے ہوئے ہن۔ اوہناں وچوں زیادہ تر اپنا دھنّ واپس لین توں پہلاں ہی مر کھپ گئے۔ ہٹلر دا کروڑاں ڈالر دا سونا اس دی موت توں بعد چپّ چپیتے سوسّ بینکاں نے غائب کر دتا۔ ہن صدام حسین، کرنل قذافی، بغدادی جاں اسامہ بن لادن دے پیسے اتے کس نے دعوہ کرنا اے؟ پناما، دکھنی امریکہ اتے یو۔ایس۔اے۔ دے وچکار پیندا اے۔ اتھے وی بینکاں دی گاہک گوپنیئتا بہت سخت اے تے کارپوریشن ٹیکس بالکل ہی نہیں ہن۔ اتھے 3.50 لکھ قومانتری کمپنیاں رجسٹرڈ ہن۔ ایہہ دکھنی امریکہ دی ڈرگّ منی دا یو۔ایس۔اے۔ وچ عدان حاصل دا مکھ مرکز اے۔ امریکہ سرتوڑ کوشش دے باو جود اس ورتارے نوں نہیں روک سکیا۔ دنیا دیاں تقریباً ساریاں مکھ شپنگ کمپنیاں ٹیکساں دی انہوند کارن اپنے جہاز افریقی دیس لائبیریا وچ رجسٹر کراؤندیاں ہن۔
بدنام دیس
سودھواس ویلے اس کم وچ سبھ توں مشہور/بدنام دیس سوٹزرلینڈ اتے ہانگ کانگ ہن۔