بلغاریا وچ کریمیائی تاتار
1241 توں بعد بلغاریا پر ابتدائی ریکارڈ شدہ تاتاری حملے دے سال ، دوسری بلغاریا سلطنت نے تاتاریاں نال مستقل سیاسی رابطہ قائم رکھیا۔ اس ابتدائی دور (13ويں تے 14 ويں صدی) وچ ، "تاتار" نسلی ناں نئيں سی بلکہ چنگیز خان دے جانشیناں دی فوجاں دے لئی اک عام اصطلاح سی ۔ بلغاریا وچ تاتاریاں دی پہلی بستیاں 13ويں تے 14 ويں صدی دے آغاز دی ہو سکدیاں نيں جدوں گولڈن ہورڈ (اردوئے زريں) وچ خاندان دے جھگڑےآں دے تناظر وچ فوجی یونٹاں نے بلغاریہ دے حکمراناں دے نال ظلم کيتا (پاولوف ، 1997)
14 ويں دے آخر توں 15 ويں صدی دے آخر تک ، تاتاریاں دے کئی گروہ مختلف وجوہات دی بنا اُتے بلغاریہ دے علاقے (فیر عثمانی حکمرانی دے تحت) وچ آباد ہوئے۔ آباد کاراں نے ، شاید خانہ بدوشاں نے ، بالآخر اک بیہودہ طرز زندگی اختیار کيتا تے کچھ علاقےآں وچ ، دو صدیاں توں زیادہ عرصے تک کمپیکٹ کمیونٹی دے طور اُتے زندہ رہے۔ ریکارڈ توں پتہ چلدا اے کہ تاتاری دیہات اُتے چھاپے مارنے تے اتھارٹی دے خلاف مزاحمت کرنے اُتے مائل سن ، تے ايسے وجہ توں اوہ تھریس وچ آبادی دے طور اُتے مقامی لوکاں وچ دوبارہ آباد ہوئے۔ تاتاریاں نوں خصوصی میسینجر تے فوجی مشن تفویض کیتے گئے سن تے انہاں نوں عثمانی فوجی انتظامیہ وچ شامل کيتا گیا سی۔ ایہ حقیقت ، انہاں دی چھوٹی تعداد دے نال ، "تاتار" تے مقامی عثمانی ترک زبان تے مشترکہ مذہب دے وچکار قربت ، گروپ تاتاری شناخت دے حتمی نقصان دا باعث بنی۔
تھریس دی صورتحال دے برعکس ، دوبروجا دی نسلی ساخت 15 ويں توں 20 واں صدی تک تاتاری برادری دے وجود دی تصدیق کردی اے۔ بیسارابیا دی عثمانی فتح نے تاتاریاں دے 1530 تے 1540 دی دہائی وچ شمالی بحیرہ اسود دے علاقے توں ڈوبروجا دی مستقل نقل مکانی دے لئی حالات پیدا کیتے۔
18 ويں صدی نے روسی حملےآں دے نتیجے وچ شمالی بحیرہ اسود دے علاقے دی نسلی ساخت وچ اک بنیادی تبدیلی دا آغاز دیکھیا۔ 1783 دے درمیان ، جدوں کریمین خانیٹ نوں روس توں ملایا گیا ، تے 1874 وچ ، کریمیا تے کوبان توں ہجرت دی کئی لہراں آئیاں ، تے کافی تعداد وچ کریمین تاتاری بلغاریہ دی سرزمین وچ آباد ہوئے۔ بلغاریا وچ رہنے والے تاتاری اج کل ایہناں تارکین وطن توں نيں ، جیہناں نے اپنی شناخت برقرار رکھ ی۔
ہجرت دی سب توں وڈی لہر کریمین جنگ (1853–1856) دے دوران تے بعد وچ سی۔ تقریبا 230،000 تاتاریاں وچوں جنہاں نے 1854 توں 1862 تک ہجرت دی ، تقریبا 60،000 بلغاریہ دے علاقے وچ آباد ہوئے (رومنسکی ، 1917 ، صفحہ۔ 266)۔ اکثریت شمالی بلغاریہ وچ ، خاص طور اُتے ڈوبروجا وچ ، دریائے ڈینیوب دے نیڑے میداناں وچ تے ودین دے علاقے وچ منتشر اے ۔
بلغاریا دی زمیناں وچ تاتاریاں دی وڈے پیمانے اُتے آبادکاری بلغاریاں تے تاتاریاں دے وچکار روايتی تعلقات قائم کرنے دا باعث بنی۔ چرکسیاں امیگریشن دے برعکس ، بلغاریہ دی قومی بحالی سوسائٹی نے تاتاریاں دی آبادکاری نوں ناپسند نئيں کيتا۔
تاتاری خود نسلی نفسیاتی صدمے دی حالت وچ سن لیکن ، تمام امکانات وچ ، اپنے خانہ بدوش ماضی دی بدولت ، "اجنبی دنیا" وچ ڈھلنے وچ کامیاب ہوگئے۔ بلغاریہ (1862–1878) وچ تاتار گروپ دی جدید تریخ دا ایہ پہلا دور اقتصادی تے ماحولیاتی ایڈجسٹمنٹ دی نويں حقیقتاں تے کیپچک بولنے والے تمام مہاجرین دے یکجا ہون دی وجہ توں سی ۔
بلغاریا دی 1878 دی آزادی دے بعد تاتار گروپ دی ترقی تے اس دی شناخت دا تعین سیاسی عوامل توں ہويا۔ اک طرف میزبان ملک بدل گیا۔ سلطنت عثمانیہ وچ آباد ہونے دے بعد ، تاتاریاں نے ، جیہناں نے اپنے نسلی تے ماحولیاتی ماحول نوں تبدیل نئيں کيتا سی ، اچانک خود نوں اک ہور سیاسی حیاتیات وچ پائے - بلغاریہ ، اک ایسی ریاست جو اپنے پیشرو توں بہت مختلف سی۔ ایہ تاتاریاں دے لئی اک ہور نسلی نفسیاتی جھٹکے دے طور اُتے آیا تے ہجرت دی اک نويں لہر نوں جنم دتا۔ ایتھے تک کہ اوہ لوک جو بلغاریہ وچ رہے - تقریبا 18،000 افراد ، انہاں وچوں بیشتر شمال مشرقی بلغاریہ وچ ترک آبادی والے علاقےآں وچ توازن حاصل کرنے وچ مشکل محسوس کردے سن ، تے انہاں وچوں بوہت سارے لوک بالآخر ترکی ہجرت کر گئے ۔
نسلی تبدیلیاں دا دوسرا عنصر 19 ويں صدی دے آخر تے 20 واں صدی دے اوائل وچ نوزائیدہ کریمین تاتاری قومی "نشا ثانیہ" تے تفریق سی۔ قابل ذکر گل ایہ اے کہ تاتاریاں دا قومی خیال اس وقت تیار ہويا جدوں انہاں دی اکثریت اپنے تاریخی وطن دی حدود توں باہر سی۔ چونکہ کریمیا دے تاتاریاں دے درمیان قومی خیال ناپختہ سی ، اس لئی اوہ انضمام دے لئی حساس سن ، جو کہ بلغاریہ دے حالات وچ ، قومی ریاست دی طرف توں نئيں بلکہ اک ہور نسلی گروہ - بلغاریہ ترکاں دی طرف توں متاثر ہويا۔
بلغاریہ وچ تاتاریاں دی تریخ وچ ہور عوامل وی ہر دور دی مخصوصیت دا محاسبہ کردے نيں ۔ آزادی دے بعد دی مدت (1878–1912/1918) وچ عام طور تے تاتار گروپ وچ کوئی وڈی تبدیلیاں نئيں ہوئیں-وڈے پیمانے اُتے ہجرت نئيں ہوئی ، تے نسلی استحکام دا عمل جاری رہیا۔
معاہدہ نیولی توں معاہدہ کریوا (1919–1940) تک دی مدت وچ کئی بنیادی تبدیلیاں دیکھنے وچ آئیاں ۔ جنوبی ڈوبروجا ، بلغاریہ دی تاتاری آبادی دا دو تہائی گھر اے ، رومانیہ توں الحاق کيتا گیا سی۔ تاتاریاں نے خود نوں اک ایسی ریاست وچ پایا جس وچ میڈگیدتا ، منگلیا تے کوسٹنس (قسطنیا) دے ارد گرد تاتاریاں دی وڈی آبادی سی۔ دوسری طرف ، اس دور دا آغاز کریمیا وچ اک قلیل المدتی تاتاری قومی ریاست تے ترکی سیکولر ریاست دے آئین دے نال ہويا۔ جدید تاتاری قوم پرستی نے ترک ترکزم نوں قبول کيتا تے کمالسٹ پروپیگنڈے دے نتیجے وچ انقرہ دا سہارا لیا۔ اس عرصے وچ ترکی وچ وڈے پیمانے اُتے تاتاریاں دی ہجرت ہوئی تے میگزین "ایمل" (ڈوبریچ وچ 1929–1930) دے گرد اک حلقہ قائم ہويا ، جس نے ترکی دی پالیسیاں دے اجراء دے لئی پان ترک نعراں نوں اک کور دے طور اُتے استعمال کيتا۔ بلاشبہ ، ایہ تاتاریاں دی سیاسی ترکی بندی دا آغاز سی (انتونوف ، 1995)۔
عام رجحانات اگلے دور (1940 توں 1950 دی دہائی دے اوائل) وچ یکساں رہے ، سوائے اس دے کہ بلغاریہ نے جنوبی ڈوبروجا نوں بازیاب کرا لیا ، جس دی تاتار آبادی ادھی رہ گئی سی۔
کمیونسٹ دور وچ اجتماعیت تے صنعت کاری نے تاتاریاں دے روايتی طرز زندگی نوں وی تباہ کردتا۔ قدرتی لیکن سست انجذاب ترک برادری وچ endogamy تاتار آبادی دی چھوٹی سی تعداد اُتے غور کر ہن ممکن نئيں سی - جدیدیت دی طرف تیز کر دتی گئی. اک سماجی معاشی عنصر وی سی ، انہاں مراعات توں فائدہ اٹھانے دی خواہش جو کمیونسٹ حکام نے ترک برادری نوں دتی۔
کمیونسٹ حکومت نے تاتاریاں دے خلاف متضاد پالیسیاں اپنائیاں ۔ ایہنے اصل وچ کریمیا دے تاتاریاں دے بارے ماسکو دا رویا اختیار کيتا ، بلغاریا وچ ایہناں دی موجودگی نوں سرکاری طور تے نظر انداز کر دِتا (ایہناں دا آخری ذِکر ۱۹۵۶ دی مردم شماری وچ کیتا گیا سی ، ۱۹۹۲ دے آخر وچ دوبارہ ظاہر ہون توں پہلاں) ۔
1962 وچ ، بلغاریا دی کمیونسٹ پارٹی دی مرکزی کمیٹی دے پولیٹ بیورو نے خانہ بدوشاں ، تاتاریاں تے بلغاریہ دے مسلماناں دے ترک کرنے دے خلاف کارروائی کيتی تجویز پیش کيتی۔ انہاں اقدامات وچ بلغاریہ دے تاتاریاں دی نسلی اصلیت دا مطالعہ شامل سی۔ اس نے اک نويں پالیسی دی تصدیق دی اے: تاتاریاں تے ترکاں دے وچکار امتیاز (ترک کاری دے نتیجے وچ دھندلا ہويا) نوں اجاگر کرنے تے بحال کرنے دی کوشش وچ کمیونٹی دی نسلی ثقافتی خصوصیات اُتے زور دینا۔
1990 دی دہائی وچ اصلاحات اسلامی ترک ناواں دی بحالی تے ترکی وچ رشتہ داراں دے نال عام روابط دے نال نال آزاد ثقافتی تے تعلیمی سرگرمیاں دے لئی حالات پیدا کرنے دا باعث بنی نيں۔ تاتاری شناخت دی دوبارہ پیدائش دے آثار ملے نيں۔
نسب ناں
سودھوآخری مردم شماری (دسمبر 1992) وچ 4،515 افراد (2،045 شہری تے 2،470 دیہی باشندے (4 فیصد) تاتار دے طور اُتے شناخت ہوئے ۔ نسلی ناں تاتار دی خود شناخت وچ اہم کردار ادا کردا اے ۔
سانوں تاتار کہیا جاندا اے ، لیکن اسيں نئيں جاندے کہ اسيں کدوں آئے سن (ان علاقےآں وچ )(5)
کریمیا تاتاریاں (قیرم تاتارلاری ، تاتارلر) ، یوریشیا وچ اک نسلی دے طور اُتے اس اصطلاح دی متاثر کن مقبولیت دے پس منظر دے خلاف ، چنگیز خان نے اصل تاتاریاں دا صفایا کرنے دے بعد سب توں پہلے اسنوں نسلی ناں دے طور اُتے اپنایا۔
کریمین تاتار نسلی پیدائش دی مخصوصیت کيتی وجہ توں ، دوسرے نسلی ناں وی استعمال وچ نيں؛ اوہ ہن اپنے کنکریٹ نسلی مواد نوں کھو دتا اے تے کر رہے نيں، بلکہ، اک میموری، خیال، pejorative نام، اک ضمنی اصطلاح، تے بوہت گھٹ، اک گروپ اشارے: Nogay ، جداں ، قازان ، قپچاق ، Laz دی ، قازق . اوہ عام نسب ناں وچ ترمیم کرنے والے دے طور اُتے استعمال ہُندے نيں ، مثال دے طور اُتے ، نوگے تاراری۔ مخبراں نوں نوگئے دے بارے وچ واضح خیال اے کہ اوہ اک وکھ قسم دے لوکاں (ممتاز گال دی ہڈیاں تے بیمار منگولین ) ، بولی ("سچے تاتار") ، معاش (گھوڑےآں دی افزائش) تے ایتھے تک کہ کردار دے اک وکھ گروپ دے طور اُتے نيں۔ درحقیقت ، سب توں مختلف گروہ ٹاٹس نيں ، مخبر جاندے نيں کہ اوہ کون نيں ، تے اوہ خود اس طرح دی شناخت کردے نيں۔ انہاں دا امتیاز انہاں دی بولی اُتے مبنی اے۔ مخبراں دا دعویٰ اے کہ بلغاریہ وچ کازان تاتار نيں۔ اوہ "موٹے" نيں. انہاں نے صرف کیپچیکس دے بارے وچ سنیا اے۔ لاز تاتار مبینہ طور اُتے ترکی ورگی بولی بولدے نيں۔ قازقاں نوں "ڈان قازق" (Cossacks ) توں متعلق اک "قبیلہ" دے طور اُتے سمجھیا جاندا اے ، جو بہرحال مسلمان اے ۔ زیادہ پروسیک ورژن ایہ اے کہ "قازق" اک "عرفی نام" اے: "ہم کسی کو" قازق "کہندے نيں جو سرکش ، ضدی اے۔
کریمین تاتار نسلی پیدائش دی مخصوصیت کيتی وجہ توں ، دوسرے نسلی ناں وی استعمال وچ نيں اوہ ہن اپنا ٹھوس نسلی مواد کھو چکے نيں تے ، بلکہ ، اک یادداشت ، تاثر ، عجیب ناں ، اک اضافی اصطلاح ، تے بوہت گھٹ ، اک گروپ اشارے: نوغائی ، ٹاٹ ، قازان، قپچاق، لاز ، قازق۔ اوہ عام نسلی ناں وچ ترمیم کرنے والے دے طور اُتے استعمال ہُندے نيں ، مثال دے طور اُتے ، نوگے تاراری۔ مخبراں نوں نوگئے دے بارے وچ واضح خیال اے کہ اوہ اک وکھ قسم دے لوکاں (ممتاز گالاں تے بیمار منگولین) ، بولی ("سچے تاتار") ، ذریعہ معاش (گھوڑےآں دی افزائش) تے ایتھے تک کہ کردار دے اک وکھ گروپ دے طور اُتے نيں۔ درحقیقت ، سب توں مختلف گروہ ٹاٹس نيں ، مخبراں نوں معلوم ہُندا اے کہ اوہ کون نيں ، تے اوہ خود اس دی شناخت کردے نيں۔ انہاں دا امتیاز انہاں دی بولی اُتے مبنی اے۔ مخبراں دا دعویٰ اے کہ بلغاریہ وچ کازان تاتار نيں۔ اوہ "موٹے" نيں. انہاں نے صرف کیپچیکس دے بارے وچ سنیا اے۔ لاز تاتار مبینہ طور اُتے ترکی ورگی بولی بولدے نيں۔ قازقاں نوں "ڈان قازق" (Cossacks) توں متعلق اک "قبیلہ" دے طور اُتے سمجھیا جاندا اے ، جو بہرحال مسلمان اے۔ زیادہ پروسیک ورژن ایہ اے کہ "قازق" اک "عرفی نام" اے: "ہم اک" قازق "کو کہندے نيں جو کہ مضبوط ، ضدی اے۔
نسلی اصطلاحات دے علاوہ ، تاتار وی ذیلی گروپاں وچ تقسیم نيں جو علاقائی اصل توں ممتاز نيں: کیرسلر ( کیرچ توں ) ، شونگرلر ( چونگر توں ) ،
اورلولر (تے؛ روسی پیریکوپ توں) ایتھے تاتاریاں دا اک ذیلی ڈویژن وی اے جس دی شناخت ذاتی ناں نال ہُندی اے - "سورہ تاتاری" ، قبائلی سردار تے تاتاری مہاکاوی ہیرو چورا بتیر دے ناں توں (تاشیوا 1975. پی پی 2–73) .
عجیب اصطلاح تاتار سینجینیسی ("تاتار خانہ بدوش") بلغاریہ وچ تاتاریاں دے اک خاص گروہ توں مراد اے (مثال دے طور اُتے ، پنڈ گولیمو ورانوو ، روسو ضلع دا اک خاندان) ، جو شاید کراچائی توں آیا سی۔
نسلی نشان دے طور اُتے نسلی ناں دے حوالے توں ، تاتاریاں دے اندرونی نسلی امتیاز دے آثار نيں - تے ، اک ہی وقت وچ ، انہاں دی اجتماعی شناخت دی مخالفت وچ ۔
ترکاں تے بلغاریاں نے نسلی ناں دے بجائے مقبول اصطلاح "تاتار" نوں اک دقیانوسی (6) دے طور اُتے استعمال کيتا اے۔ لوک داستاناں دا اثر تے ، بعد وچ ، تاریخی تحریراں دا ، اس سلسلے وچ اشارہ اے۔ بلغاریہ دی لوک کہانیاں وچ ، "تاتار" عجیب تے نامعلوم دی علامت نيں ، تے انہاں دے معنی خیز نيں (انتونوو 1995)۔ انہاں لوکاں دے برعکس جو حقیقی زندگی وچ کِسے تاتاری نوں نئيں جاندے ، جو انہاں دے نال مثبت رویہ رکھدے نيں۔ منفی رویہ تاتاریاں دے نسلی ناں توں وابستہ اے ، نہ کہ انہاں دی گراوہی شناخت دے دوسرے مارکراں تاں۔
اصل
سودھوکریمین تاتاری نسلیات 14 ويں تے 15 ويں صدیاں وچ جزیرہ نما کریمین تے اندرونی میداناں دے علاقے وچ پیدا ہوئے۔ اہم نسلی اجزاء جو اَگڑ پِچھڑ نويں نسلاں وچ شامل کیتے گئے اوہ قدیم دیسی آبادی (مثال دے طور اُتے بیٹ بایان دے پروٹوبلگرین) ، کمان تے آخر وچ کیپچائزڈ منگول قبیلے سن ۔ غلاماں دی تجارت تے غلاماں دی گرفتاری دے لئی فوجی مہمات دی وجہ توں ،قریم یورتیکے اقتصادی بنیاد - ہور نسلی نسلاں نے وی تاتاری جین ٹائپ وچ حصہ لیا۔
بلغاریہ وچ تاتار تارکین وطن دے نسلی استحکام دے نتیجے وچ اک مشترکہ شناخت دے نال اک گروپ دے طور اُتے تشکیل پائے سن : کریمین تاتار مناسب ، نوگے۔ کراچائی تے ٹاٹس دا وکھ گروپ۔ انہاں دا استحکام قریبی زباناں ، مشترکہ تقدیر تے سابقہ کریمین خانیت تے متعلقہ نسلی سماجی تشکیلات نال تعلق رکھنے دے سیاسی خیال اُتے مبنی سی۔
تاتاری اپنے مشترکہ نسل نوں اک وطن دے خیال توں جوڑدے نيں: "ہم سب کریمیا توں نيں" ، "کریمیا ساڈے آباؤ اجداد دا وطن اے " - ہور اس دی تریخ تے اپنے لوکاں دے مقدر دے بارے وچ انہاں دے علم دے نال۔
تاتاری اپنی مخصوص بشری قسم اُتے زور دیندے نيں۔ اوہ اسنوں تاتاری شناخت دا بنیادی نشان سمجھدے نيں ، بولی دے بعد دوسرے نمبر اُتے ۔ مثال دے طور اُتے ، گولیامو ورانوو دے تاتار کہندے نيں کہ ویٹووا دے لوک "سچے تاتار" نيں نہ صرف اس لئی کہ انہاں دی بولی "خالص" اے ، بلکہ اس لئی کہ انہاں دے "وڈے سر تے کٹی ہوئی اکھاں نيں"۔ تاتاری وی دوسرےآں توں مختلف نيں کہ انہاں وچوں اکثر "سیاہ اکھاں والے" نيں ، جنہاں دا چہرہ "وسیع ، چپٹا" اے۔ انہاں دے پڑوسی وی ايسے طرح مخصوص ظہور نوں تاتاریاں دی اک اہم خصوصیت سمجھدے نيں۔ اوہ اک "تاتار چہرے" دی گل کردے نيں۔
بولی
سودھوکریمین تاتار مغربی ترک بولی گروپ دی اک کیپچک بولی اے ، جو کہ اُتے ، عثمانی ترک دے ذریعے اوگوز توں سخت متاثر ہوئی اے۔ بلغاریہ وچ تاتاری غیر ملکی لسانی ماحول وچ تیار ہونے والی مختلف مقامی بولیاں بولدے نيں۔ ایہ عمل بہت پیچیدہ اے تے اج تک جاری اے۔ اک طرف ، اہم بولیاں دے بولنے والےآں دے محاورے تبدیل ہو رہے نيں تے معیاری بن رہے نيں ، اک خاص بولی اک خاص آبادی دے مرکز وچ غالب اے لیکن دوسری بولیاں توں بہت متاثر اے (بوئیو ، 1971 ، صفحہ۔ 81)۔
مہاجرین دی کیپچک بولی دی معیاری کاری دے نال نال اوغازیشن دا عمل وی سی۔ ایہ عمل ادبی کریمین تاتاری بولی وچ ہجرت توں پہلے دی اوغز روایت نال ملدا اے (بویو ، 1971 ، صفحہ۔ 94)۔ تاتاریاں دے بلغاریہ دی زمیناں وچ آباد ہونے دے بعد ، عثمانی ترک دا مقامی بولی اُتے اثر و رسوخ ودھ گیا۔ تاتاری بولی اک نقصان وچ سی۔ سرکاری بولی عثمانی ترک سی تے اس نے ادبی شکل نئيں بنائی (بویو ، 1964 ، پی پی۔ 81–2)۔
آزادی دے بعد ، ایہ عمل لسانی انضمام دی طرف ودھ گیا ، بنیادی طور اُتے اس وجہ توں کہ تاتاریاں تے ترکاں نے ترکی وچ گل گل دی تے ، بعد وچ ، کیونجے زیادہ تر بچےآں نوں تاتاری اسکولاں دے بجائے ترکی بھیجیا گیا (بوئیو ، 1964 ، صفحہ۔ 2 بوئیو ، 1971 ، پی۔ 109)۔ 1910 وچ ، جنوبی ڈوبروجا دے 546 تاتاریاں نے ترکی نوں اپنی مادری بولی قرار دتا۔
پچھلے کچھ سالاں وچ ترکی دا انتخاب وی وڈی حد تک اس حقیقت توں طے کيتا گیا اے کہ تاتاریاں نوں کریمین تاتاری ادب تک رسائی حاصل نئيں اے تے دستیاب ترک کتاباں پڑھدے نيں۔ ترک سیٹلائٹ ٹیلی ویژن دی تیزی نے تاتاری بولی نوں وی متاثر کيتا اے۔ تاتاری کمیونٹی دے کافی حصے دے لئی۔ تاتار صرف بزرگاں دے درمیان رابطے دا ذریعہ اے۔ بچے سمجھدے نيں لیکن بولی نئيں بولدے۔
تاتاریاں نے لبریشن توں پہلے ہی بلغاریائی بولی سیکھنا شروع کر دتی سی (کانٹز ، 1932۔ صفحہ۔ 141)۔ جدوں جنوبی ڈوبروجا رومانیہ دی حکمرانی وچ سی ، تاتاری رومانیہ دے سکولاں وچ گئے تے بلغاریائی ذرائع دے مطابق ، رومانیہ بہت جلد سیکھ گئے۔ بلغاریہ مرداں دی طرف توں انہاں دے سماجی روابط تے کم دے مقام اُتے بولے جاندے سن ۔ اج ، سب توں زیادہ عمر دی تاتاری سوانیاں وی بلغاریہ نوں سمجھدی نيں۔ عصری بلغاریہ وچ تاتاری تن لسانی نيں ، لیکن ترکی دے ذریعہ تاتار دی جگہ لینے دا اک مضبوط رجحان اے۔
تاتاری تاتاری بولی نوں انہاں دی اجتماعی شناخت تے دوسرےآں توں نسلی تفریق دی اک مخصوص خصوصیت سمجھدے نيں: "ہم خالص ترک یا بلغاریائی نئيں بولدے - اسيں تاتاری نيں"۔ تاتارلک "تاتار نسل" دا بنیادی نشان تاتاری بولی اے۔ ایہ اک تاتاری کہاوت توں وی واضح اے۔
اک تاتاری جو تاتار دے نال تاتار نئيں بولدا اوہ اپنی ماں دے دُدھ دے قابل نئيں اے (7)۔
تاتاریاں نے تاتاری بولی دے نقصان نوں قومیت دے نقصان دے طور اُتے اہل قرار دتا: "جہاں تاتاری اقلیت سن ، انہاں نوں ضم کيتا گیا اے۔ نوجوان ہن تاتار نئيں بولدے ، فیر وی ماضی وچ ، کچھ ترک سوانیاں جو تاتاریاں نال شادی کردیاں سن بالآخر ترک نوں بھُل جاندیاں نيں "" "تاتاریاں نے ہن مخلوط کيتا اے […] بولی وی مخلوط اے " "" اساں ملایا اسيں تقریبا ترکی بولدے نيں۔ کچھ تاتار باقی نيں "۔
ماہرین دا کہنا اے کہ باہمی شادیاں نسلی جوڑ دا باعث بندیاں نيں کیونجے ایہ تاتاری بولی نوں کھو دینے دا سب توں آسان طریقہ اے۔ فیر وی ، تاتاری نسل دے لوک نيں جو نہ تاتاری بولدے نيں تے نہ ہی سمجھدے نيں ، فیر وی "حقیقی تاتاریاں" دے بارے وچ خود آگاہی رکھدے نيں-شاید ترجیحی ترک خود آگاہی دے نال مل کے۔ تاتاری بولیاں دے لیکسی ذخیرے نوں برقرار رکھنے تے تاتاری نسل نوں ظاہر کرنے دی اک دلچسپ شکل اے: جدوں اوہ ملیاں گے تاں مختلف آبادی دے مراکز دے تاتار اک دوسرے نوں عام تاتاری لفظاں اُتے "ٹیسٹ" کرن گے۔ بلغاریہ یا ترک جو تاتاری بولدے نيں اوہ وی تاتاریاں دا امتحان لیندے نيں تے اپنے آپ نوں سچے تاتاری قرار دیندے نيں جے بعد وچ صحیح جواب دینے وچ ناکام رہے۔ اس توں ظاہر ہُندا اے کہ غیر تاتاری وی بولی نوں تاتاری برادری دا اک اہم نسلی نشان سمجھدے نيں۔
مذہب
سودھوتاتاری سنی مسلمان نيں ۔ انہاں دے نزدیک مذہب اک اہم اے لیکن بنیادی نسلی نشان نئيں کیونجے ایہ ترکاں دی طرح اے۔ اسلام نوں تمام مسلماناں دی برادری دی بنیاد دے طور اُتے دیکھیا جاندا اے۔ تاتار دے نال نال دوسرے گروہاں دے مخبر ، مذہب نوں عمومی طور اُتے اک مضبوط عنصر سمجھدے نيں: "تاتار ، ترک ، بلغاریہ - سب خدا دے بچے نيں"۔
تاتاری اپنے آپ نوں چنگا مسلمان سمجھدے نيں۔ بہتر تعلیم یافتہ تے کم عمر تاتار ترکاں نوں جنونی سمجھدے نيں تے خود نوں اعتدال پسند سمجھدے نيں۔ جواب دہندگان ترکاں دے معاملے وچ اسلام دی بنیاد اُتے سوانیاں دی علیحدگی تے تاتاریاں دے درمیان اس طرح دے امتیازی سلوک دی عدم موجودگی دے نال نال عیسائیاں تے علویاں دے رویے توں دونے برادریاں وچ فرق کردے نيں ۔ تاتاری علویاں ) دی طرف روادار نيں جد کہ ترک (جو سنی نيں) نئيں نيں ۔
دوسری کمیونٹیز مذہب نوں تاتاری شناخت دی اہم خصوصیت نئيں سمجھدی نيں ، بلکہ تاتاریاں نوں ترکاں توں جوڑدی نيں: "(وہ) ترکاں دی طرح مسلمان نيں"۔ تاتاری مسلم کمیونٹی (جہاں ایہ کافی وڈی اے ) ترکاں توں آزاد اس دے اپنے ادارہ جاندی تے رسمی طریقے نيں۔ تاتاری مذہبی تعطیلات اپنے باطنی دائرے وچ مناندے نيں تے اپنی مسیتاں وچ خدا دی عبادت کردے نيں۔ تاتاریاں نے بلغاریہ دی سرزمین اُتے آباد ہونے دے بعد وی اپنی مسیتاں تعمیر کيتياں ، تے ایہ ادارہ وڈی تاتاری برادریاں دے نال آبادی دے مراکز وچ زندہ اے۔ " تاتار مسجد " (مثال دے طور اُتے ، ویٹو وچ ) نہ صرف مذہبی بلکہ سماجی و سیاسی زندگی دا اک قدرتی مرکز اے ، سماجی روابط تے نسل دے اندرونی مظاہرے دی جگہ اے۔ کریمیا دا نقشہ ، تاتاری قومی پرچم نمایاں تاتاریاں دی خشک تصاویر عام طور اُتے دیواراں اُتے لٹکدی نيں۔ کتاباں وی نيں
ذریعہ معاش
سودھوسلطنت عثمانیہ وچ پہلے تاتاری آباد کاراں دی خصوصی حیثیت دی وجہ توں اک پیشہ ور طبقہ وجود وچ آیا جس نوں "تاتار" قاصد تے اجنبیاں دے رہنما دے طور اُتے نامزد کيتا گیا سی - جو آخر کار تاتاری نسل توں وکھ ہو گیا سی۔ ایہ اک پیشہ دے ناں دے طور اُتے نسلی ناں اپنانے دا اک کلاسیکی معاملہ اے۔
دور حاضر دے تاتاری قبضے دی بنیاد اُتے اپنے آپ نوں دوسری برادریاں توں ممتاز نئيں کردے ، لیکن روايتی معاش دی یاداں انہاں دے اپنے تصور وچ زندہ نيں: "تاتاری گھوڑے پالنے والے سن ، انہاں نے سوار پیدا کیتے"۔ "وہ گھوڑےآں نال محبت کردے سن ، اوہ انہاں نوں سجاندے سن - ٹاسلز دے نال"۔
19 ويں صدی دے آخر تے 20 واں صدی دے اوائل وچ ، پینڈو علاقےآں وچ تاتاریاں دا روايتی پیشہ زراعت تے قصبےآں وچ ، چھوٹے پیمانے اُتے تجارت تے مختلف دستکاری سی: کارٹیج ، موم بتی بنانے ، فراری ، قصاب ، کافی بنانے ، کمان دی پیداوار ، حجام .
بلغاریہ دے ذرائع دے مطابق تاتار کارٹر اپنی مہارت دے لئی مشہور سن ۔ کچھ ترک کارٹر ایہ دعویٰ وی کردے سن کہ اوہ تاتاری سن ۔ ماضی نیڑے دے اس دقیانوسی تصور نے بلاشبہ تاتاریاں دے ہم عصر رویاں نوں متاثر کيتا اے۔
علامتاں
سودھومخبر کہندے نيں کہ "تاتاریاں دا پرانا جھنڈا گھوڑے دی ٹیل تھا"۔ جدید اک نیلے سبز پس منظر اُتے غیریاں دا سنہری نشان اے۔ اسنوں کدی کدائيں بیجز تے اسٹریمرز اُتے دیکھیا جا سکدا اے۔ تاتاری رہنماواں دے پاس "قومی ترانہ" دا ٹیپ وی اے۔
اب "روايتی" تاتاری تہوار علامتاں دا کردار ادا کرنے آئے نيں۔ 1990 توں 1996 تک ، اس طرح دے تہوار اونوگور (ڈوبری ضلع) ، چیرکوونا (ضلع سلیسٹرا) ویٹو (ضلع روز) وچ منعقد ہوئے۔ کاپینوو ، یووکووو تے توپولا (دوبریچ ضلع )۔ شمالی دوبروجہ دے لوک جوڑاں وچوں تن ساڈے سن ، جنہاں دی شناخت "تاتار" دے طور اُتے کيتی گئی سی ، لیکن انہاں دی زیادہ تر پرفارمنس ترکی وچ سی۔ تہواراں نوں تاتاری شناخت دے اک وکھ مظاہرے تے علامت دے طور اُتے دیکھیا جاندا اے۔ نظم 'ماں تاتار ہاں' ، جسنوں ہر چھوٹا تاتار دل توں جاندا اے ، اکثر پڑھیا جاندا اے۔
روايتی سبھیاچار
سودھواصل تاتاری ثقافتی روایت جدیدیت دے دوران کھو گئی سی ، لیکن اسلامی روایت دے عناصر زندہ نيں۔ تاتاری جاندے نيں تے یاد رکھدے نيں ، لیکن اپنی روايتی سبھیاچار اُتے عمل نئيں کردے۔ مخبراں نوں گھراں تے ملبوست دے ڈیزائن وچ عام تاتاری عناصر یاد نيں (تاتاری سوانیاں نے نقاب نئيں پہنا سی) ، اُتے ، جدید کاری دے عمل وچ چھڈ دتا گیا۔
اج تاتاریاں نے روايتی کھانے نوں اپنی شناخت دا نشان قرار دتا: "ترکاں نے تاتاری کھانا وی اپنایا ، لیکن اوہ اسنوں تیار نئيں کر سکدے تے اسنوں پسند نئيں کردے"۔ یا کہاوت "تاتار دا حق گوشت تے رقیہ اے "۔ تاتاری کہانیاں وی نسلیات نوں کھانے دے نال جوڑدی نيں۔ ایہ اے کہ کس طرح اک کہانی تصفیہ دے بعد پورے تاتار دیہات دی موت دی وضاحت کردی اے: "وہ بیمار ہو گئے کیونجے اوہ کھانے دے عادی نئيں سن ۔ اوہ گوشت دے عادی سن ، لیکن ترک صرف ترانہ کھاندے سن (تاتار گوشت دے بغیر نئيں کر سکدے سن )۔ کچھ خاص پکوان تیار کرنے دے لئی مخصوص رسم و رواج نيں ، جنہاں نوں روايتی تاتاری کرایہ دے طور اُتے دیکھیا جاندا اے۔
زیادہ تر مخبراں دا خیال اے کہ تاتار دی چھٹیاں تے رسم و رواج اصل نيں۔ اک چھوٹا حصہ ایہ نئيں سوچدا کہ اوہ ترکی توں بہت مختلف نيں ، کیونجے دونے مسلمان نيں۔ روايتی سبھیاچار دے ناپید ہونے دا عمل تیز ہو گیا اے: "ہم ایتھے بہت پہلے آئے سن تے نہ ہی اسيں صرف خالص تاتاری خاندان نيں۔
مخبرین تھلے لکھے منفرد تاتاری تعطیلات دا حوالہ دیندے نيں: نوروز ، تاتار موسم بہار دا پہلا دن تے ماضی وچ ، نواں سال؛ ٹیپرس ، تاتار سینٹ صوفیہ دا دن تے ، کچھ دیہات وچ ، سینٹ جارج دا دن؛ تے قدیرلیز ، تاتار سینٹ جارج ڈے۔ اوہ ہمیشہ ہور رسماں وچ تاتاری عناصر دا حوالہ دیندے نيں - مثال دے طور اُتے ، کہ "ترکاں دے پاس ایسا نئيں اے "۔
تریخ
سودھودور حاضر دے تاتاری اپنی تریخ دے بارے وچ واقعات ، تاریخاں تے مخصوص اعداد و شمار تے مظاہر دے لحاظ توں بوہت گھٹ جاندے نيں۔ انہاں نے کوئی خاص تاریخی تعلیم حاصل نئيں کيتی اے۔ تاتاری برادری دے اپنے تعلیمی ادارے نئيں نيں۔ تریخ وچ تاتار دی موجودگی دی ابتدائی علامتاں دے بارے وچ خیال کيتا جاندا اے کہ آئیویلو دی بغاوت تے چاکا دی شخصیت: "اک بلغاریائی زار سی جو تاتار سی - چاکا وچ انہاں نوں ایہی بتا رہیا سی ، لیکن اوہ ایسا نئيں کرن گے مجھ اُتے یقین کرو". اس "بلغاریہ زار" دا ناں وی چکاتائی تے اسائی دے طور اُتے دتا گیا اے۔
یہ مثال تاتاریاں دی انہاں دی نسلی تاریخی شراکت دے بارے وچ آگاہی نوں واضح کردی اے۔ اک مخبر نے اسنوں تاتاری عالمگیریت دی طرف ودھایا: "ہر جگہ تاتار موجود نيں۔ ترک وی تاتاری نيں۔ چین وچ وی [تاتار] نيں [. . . ] کیہ تسيں جاندے نيں کہ پتلون کس نے ایجاد کی؟ تاتار "۔ اس طرح دے معاملات کم ہُندے نيں۔ زیادہ تر تاتاریاں دے لئی ، انہاں دی تریخ دا سنگ میل واقعہ کریمیا توں ہجرت اے۔ اوہ ہجرت دی وجوہات بیان کردے نيں (جنگاں ، خاندان دے جھگڑے) ، آبادکاری دے لئی موزاں جگہاں دی جستجو (انہاں نوں زرخیز ہونا چاہیے ، کریمیا دی طرح ہونا چاہیے) ، ایڈجسٹمنٹ دے مسائل (دوسرے دشمن لوک ، عجیب و غریب درخت ، دوسرے موسم) . ترکی وچ ہجرت دی یاداں تے تاتاری لوک جوڑاں دی کارکردگی وی تاتاری نسل نوں محفوظ رکھنے وچ اہم کردار ادا کردی اے۔
اسی طرح تاتاری نسلی تریخ وچ حوالہ دے اہم نکات تشکیل پائے نيں۔ تریخ دا علم تاتاری دانشور طبقے دے عمومی حصول دا اک عنصر اے ، جدوں کہ عام لوک اپنے ماضی دے بارے وچ صرف اک مبہم خیال رکھدے نيں۔
ویلیو سسٹم
سودھویہ مارکر نسلی کردار یا ذہنیت دے تصور توں براہ راست وابستہ اے۔ تاتاریاں دے پاس کردار دی خصوصیات دا واضح تصور اے جس دے بارے وچ اوہ یقین رکھدے نيں کہ اوہ اپنی شناخت دا خاصہ نيں: "ترکاں تے تاتاریاں وچ فرق اے۔ وڈا فرق۔ ساڈے لوک - مرد ، عورتاں - اکٹھے ہون گے ، بیٹھاں گے ، لیکن ایتھے مرد عورتاں دے علاوہ بیٹھاں گے [. . . ] تے ساڈے تاتار بہت مہمان نواز نيں ، آپ جاندے نيں۔ ایہ انہاں وچ اے۔ جے آپ کسی پنڈ وچ پھسے ہوئے نيں تاں آپ نوں کدی گلی وچ رات نئيں گزارنی پوے گی [. . . ] سانوں اس دی پرواہ نئيں اے کہ کسی دا بلغاریہ اے یا ترکی - نئيں سانوں نئيں۔ اسيں اک جمہوریت نيں ، وچ آپ نوں دسدا ہون۔ " "تاتاری ہمیشہ اک دوسرے دی مدد کرن گے۔ مثال دے طور اُتے ، رشتہ دار ، دوست ، پڑوسی کوششاں کرن گے۔ . . ] ہر اک گھر دی تعمیر وچ مدد کردا اے - مرد تے عورت دونے۔ ترکاں دیاں عورتاں بالکل باہر نئيں جاندیاں نيں۔ " "تاتار چالاک تے ہوشیار اے ، اوہ بلیک میل تے ہیرا پھیری نوں نئيں دے گا۔ اوہ نیٹ ورک بناندا اے [. . . ] جدوں دو تاتار ملدے نيں تاں اوہ اک طرح دے خاندان بن جاندے نيں "۔ "تاتاری جھگڑے دے بعد جلد از جلد بن جاواں گے۔ جدوں ترک آپس وچ جھگڑدے نيں تاں اوہ برساں تک اک دوسرے توں گل نئيں کردے۔ "
مخبراں دے ایہ بیانات "تاتاری کردار" دے عمومی خیال نوں پہنچاندے نيں۔ اہم کردار دی خصوصیات افراد ، جنس تے نسلی برادریاں دے درمیان تعلقات وچ رواداری ، چالاکی ، مہمان نوازی ، باہمی مدد توں وابستہ نيں۔ تھلے لکھے مثبت خصلتاں نوں وی عام طور اُتے تاتار سمجھیا جاندا اے: نويں پیش رفت نوں فوری اپنانا تندہی؛ اعتدال پسندی؛ استقامت دوستی؛ صبر؛ ہمت
کمیونٹی دا ویلیو سسٹم نہ صرف مثبت دے تلفظ اُتے مبنی اے بلکہ منفی کردار دی خصوصیات دے اعتراف اُتے وی اے۔ تاتاری بعض اوقات کہندے نيں کہ اوہ چست نيں۔ تاتاری اپنی گل نئيں ماناں گے ، تے اوہ آسانی توں لے جاندے نيں تے وڈے وڈے وعدے کردے نيں جو اوہ نئيں کردے: "ميں نے اپنا لفظ توڑیا اے "۔ اس دے علاوہ ، تاتار میباس اے - لفظی طور اُتے ، "چکنائی والا سر" ، یعنی ہیڈرسٹونگ۔ مین مینلک اک ہور برا معیار اے " - مظاہرہ انفرادیت جو خود مبارکباد دی شکل اختیار کردی اے۔ زیادہ تنقیدی ایہ وی کہندے نيں کہ تاتار انتقامی ، بدنیندی اُتے مبنی تے کنجوس ہُندے نيں۔
بیان کردہ بیانات توں پتہ چلدا اے کہ تاتاری اک نسلی گروہ دے طور اُتے خود مشاہدہ تے خود تجزیہ کرنے دی صلاحیت رکھدے نيں۔ انہاں دی خود شناسی دقیانوسی اے لیکن اک طرفہ نئيں۔ گروپ دا سیلف پورٹریٹ دوسرےآں توں امتیاز ، اپنے ویلیو سسٹم تے کمیونٹی دے نال فرد دا جذباتی تعلق بیان کردا اے۔
تاتاری شناخت دے لئی مخصوصیت یا بلغاریائی رویہ ترکاں دے مقابلے وچ ظاہر ہُندا اے۔ تاتاریاں نوں ہمیشہ افضل کہیا جاندا اے: اوہ بہتر تعلیم یافتہ ، چالاک ، زیادہ قابل تے مہمان نواز نيں ، تے زیادہ محنت کردے نيں۔ اس دے برعکس ، ترک تاتاریاں نوں برا تے جارحانہ سمجھدے نيں۔ عام طور اُتے ، بلغاریہ دا معاشرہ تاتاریاں دے بارے وچ مشکل توں کچھ جاندا اے۔ فیر وی جو لوک کردے نيں ، تاتار دی خصوصیت تے شناخت دی تعریف کردے نيں جس دے اوہ قابل نيں۔ عام عوام تاتاریاں توں نا واقف ہونے دی بنیادی وجہ ایہ اے کہ بعد والے نے برساں توں دانستہ تے قدرتی طور اُتے ترک برادری دی طرف راغب کيتا اے۔ تاتاری شناخت نوں برقرار رکھنے والی کوئی اعلیٰ سبھیاچار تے ادارے نہ ہونے دی وجہ توں ، تاتاری نسلی برادری روايتی ماحول وچ دوبارہ پیدا ہو رہی اے۔
بلغاریہ وچ تاتاراں دی اک ثقافتی تعلیمی ایسوسی ایشن ، اسابے (رشتہ داری) ، جو سلیسٹرا وچ قائم اے تے جس دی صدارت ضیا اسماعیل نے دی ، 1993 وچ قائم کيتا گیا سی۔ 1996 وچ ، اسماعیل دی جگہ الکن حسن نے لے لی ، تے ہیڈ کوارٹر ڈوبریچ منتقل ہو گیا۔ ایسوسی ایشن نے اج تک کوئی قابل ذکر منصوبے شروع نئيں کیتے نيں تے باقی نيں بلکہ بلغاریہ دی عوامی زندگی وچ تاتار دی موجودگی دی علامت اے۔
تاتاریاں نوں بلغاریہ معاشرے دا حصہ سمجھیا جاندا اے۔ اوہ کریمیا نوں اپنا "آبائی وطن" سمجھدے نيں ، لیکن بلغاریہ نوں اپنا آبائی ملک سمجھدے نيں۔
آبادی دے بحران دے باوجود تے تاتاری برادری دے بتدریج تے قدرتی معدوم ہونے دے حقیقی خطرے دے باوجود ، پچھلے چھ یا ست سالاں وچ تاتاری شناخت دی اک قسم دی نشا ثانیہ دیکھی گئی اے۔ ایہ نشا ثانیہ بلغاریہ وچ تاتاری نسلی گروہ دی بقاء وچ معاون ثابت ہو سکدی اے۔
ہور دیکھو
سودھو