بازنطینی-سلجوق جنگاں

بازنطینی-سلجوق جنگاں
آغاز ۱۰۴۸  اختتام ۱۳۰۸  مقام اناطولیہ
نقصانات
آغاز	۱۰۴۸
خاتمہ	۱۳۰۸
انتظامی تقسیم
حصہ	تنازع
وقوع تھاں	اناطولیہ

بازنطینی سلجوق جنگاں قرون وسطی چ بازنطینی سلطنت تے سلجوق سلطنت دے وچکار تنازعات دا اک سلسلہ سی ۔ انہاں نے ایشیائے کوچک تے شام وچ طاقت دا توازن بازنطینیاں تو‏ں سلجوق خاندان نو‏‏ں منتقل کردتا ۔ وسطی ایشیا دے میداناں توں سواری کردے ہوئے ، سلجوقاں نے سینکڑیاں سال پہلے ہناں ولوں اک اسی طرح دے رومن مخالف دے خلاف مشق کیتے گئے حربےآں دی نقل کیتی پر ہن اس نوں نویں پائے گئے اسلامی جوش و خروش دے نال ملا دتا۔ سلجوق نے لیونت ، شمالی افریقہ تے ایشیائے کوچک وچ راشدین ، ​​اموی تے عباسی خلافتاں دے ذریعہ شروع کردہ بازنطینی عرب جنگاں وچ مسلماناں د‏‏ی فتوحات نو‏‏ں دوبارہ شروع کيتا ۔

سلجوقاں دے خلاف بازنطینیاں دے خلاف جنگ وچ ۱۰۷۱ء د ‏‏ی منزیکرت د‏‏ی لڑائی نو ‏‏ں وسیع پیمانے اُتے موڑ سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ اس لڑائی نے اناطولیہ نوں ہور ترک ہجرتاں تے آبادکاری لئی راہ کھول دتا ۔ [ ۲ ] بازنطینی فوج ۱۰۷۱ توں پہلے مشکوک معیار دی سی جس چ باقاعدہ ترک حملے ناکام تھیم سسٹم تے قابو پاندے سن ۔ منزیکرٹ دے بعد وی ، ایشیائے کوچک اُتے بازنطینی حکومت فوری طور اُتے ختم نئيں ہوئی ، تے نہ ہی ترکاں دے ذریعہ انہاں دے مخالفین اُتے کوئی بھاری مراعات عائد کيتیاں گئیاں - ترکاں دے پورے جزیرہ نما اناطولیہ دے کنٹرول وچ آنے تو‏ں پہلے ۲۰ سال ہور لگے تے زیادہ دیر تک وی نئيں۔

جنگ دے دوران، سلجوق ترکاں تے انہاں دے اتحادیاں نے مصر دی فاطمی خلافت تے حملہ کیتا، بیت المقدس تے قبضہ کر لیا تے پہلی صلیبی جنگ دی دعوت نوں متحرک کیتا ۔ بازنطینی سلطنت نو‏‏ں صلیبیاں د‏‏ی امداد غداری تے لٹ مار دے نال ملا کيت‏ی گئی ، حالانکہ پہلی صلیبی جنگ وچ کافی فوائد حاصل ہوئے۔ منزیکرت دے سو سال دے اندر ، بازنطینیاں نے ایشیائے کوچک دے ساحلاں تو‏ں سلجوق ترکاں نو‏‏ں کامیابی تو‏ں واپس بھجا دتا سی تے اپنے اثر و رسوخ نو‏‏ں فلسطین تے ایتھ‏ے تک کہ مصر تک ودھا دتا سی۔ بعد چ، بازنطینی ہور کوئی مدد حاصل کرن چ ناکام رہے، تے چوتھی صلیبی جنگ نے ۱۲۰۴ء چ قسطنطنیہ دی برطرفی دا باعث بنی ۔ تنازعہ ختم ہون توں پہلے، سلجوق کمزور سلطنت نیکیا توں ہور علاقہ لین چ کامیاب ہو گئے جدوں تک کہ سلطنت خود نئیں لے لئی گئی منگولاں دے ہتھوں ختم ہو گیا ، جس دی وجہ توں غازی دا عروج تے حتمی بازنطینی-عثمانی جنگاں ہوئیاں ۔

اصل

سلجوق ترک اپنی سب توں وڈی حد تک، ۱۰۹۲ وچ۔ شمال مغربی چین (التے پہاڑ) وچ شمال مشرق وچ ترکاں دی اک ممکنہ اصل اے.

بازنطینی شہنشاہ باسل II ( دور.  ۹۷۶–۱۰۲۵ ) د‏‏ی موت دے بعد د‏‏ی دہائیاں وچ بحراناں دا اک طویل سلسلہ تے شاہی اتھارٹی تے فوجی طاقت د‏‏ی شدید کمزوری دیکھی گئی۔ اس وچ جانشینی دا بحران تے قسطنطنیہ وچ بیوروکریٹس دے ودھدے ہوئے اثر و رسوخ دے تحت کمزور شہنشاہاں دا اک سلسلہ شامل سی۔ اس دے نال ہی باسل II دے دور حکومت دے دوران خلیج وچ رکھے گئے مہتواکانکشی صوبائی اشرافیہ نو ں روکنے د ی کوششاں ناکام رہیاں۔ پچھلی صدی دیاں کامیابیاں نال بازنطینی ریاست نے ہور زمین تے دولت حاصل کر لئی سی ۔ جنگ دی مال غنیمت نے فوجی اشرافیہ دی افزودگی ویکھی۔ آزاد کساناں دی ملکیت آلی زیادہ توں زیادہ زمین خریداری توں لے کے دھمکیاں توں لے کے سدھی ڈکیتی تک مختلف ذرائع دے ذریعے ڈائناٹوئی طبقے دے کنٹرول چ آ گئی ۔ اس دا اک وڈا نتیجہ شاہی فوجاں وچ خدمات انجام دینے دے لئی دستیاب افرادی قوت وچ کمی سی۔ اس وچ بیوروکریٹس تے فوجی اشرافیہ دے وچکار اندرونی دشمنی وی شامل سی۔ بیوروکریٹس نے ٹیکس آمدنی فراہم کرن دی بجائے فوجی ڈیوٹی توں آزاد کرکے اشرافیہ دی طاقت تے بغاوت شروع کرن دے امکانات نو گھٹ کرن دی کوشش کیتی۔ اس نال شاہی علاقے دے دفاع لئی لوڑیندی افرادی قوت تے ہور دباؤ پے گیا۔ دھڑیاں نے تیزی نال کرائے دے فوجیاں تے انحصار کیتا، لیکن ایہ انتہائی مہتواکانکشی فوجی ناقابل اعتماد تے غیر قانونی سن۔

۱۰۷۰ توں پہلے دے ویہہ سالاں لئی، تقریباً ہر سال گھٹ توں گھٹ اک وڈی بغاوت ویکھی جاندی سی، جس چ آرمینیاں دی اک وڈی بغاوت وی شامل سی۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں بغاوت دے لحاظ تو‏ں تھیمیٹک فوجاں نو‏‏ں مغرب یا مشرق د‏‏ی طرف کھچیا گیا تے سرحداں حملہ آوراں د‏‏ی حملےآں دے لئی کھل گئیاں چاہے سسلی دے نارمن یا وسطی ایشیا تو‏ں ترک گھوڑسوار یا درحقیقت ریاست دے اندر گھومنے والے کرائے دے فوجی۔ اس دے علاوہ ، شاہی تخت دے دکھاوے کرنے والےآں دے وچکار مقابلہ ، دشمنی تے غداری دے اک مجموعہ نے ریاست نو ں درپیش بوہت سارے مسائل تو ں نمٹنے دے لئی مفلوج دیکھیا۔

منزیکرٹ اُتے مارچ دے دوران ۱۰۷۰ تک ، بازنطینی ریاست اک بہت ہی خطرناک پوزیشن وچ سی جو وڈی حد تک اپنی بنائی ہوئی سی ، ایتھ‏ے تک کہ خاتمے دے دہانے اُتے وی سی تے بیرونی خطرات دے خلاف سلطنت نو‏‏ں محفوظ بنانے وچ ناکام رہی۔ عرب حملےآں دے بعد تو‏ں سلطنت دے لئی سب تو‏ں وڈا خطرہ ترک سن ۔ ترک لوک بازنطینیاں دے سابقہ ​​دشمن ہناں دی طرح سن۔ اپنی بہترین سواری دی مہارت نو اسلامی جوش و خروش دے نال جوڑدے ہوئے، ترک اک زوال پذیر عیسائی ریاست دا اک زبردست دشمن بننا سی۔

جدوں بازنطینی ۱۰ویں صدی چ عرباں دے خلاف اگے ودھ رئے سی، فارس تے غزنویاں دا راج سی ، اک ہور ترک لوک ۔ دسویں صدی عیسوی چ سلجوقی ترکاں دی فارس چ ہجرت دی وجہ توں غزنویاں دا تختہ الٹ دتا گئیا ۔ اوتھے اوہ آباد ہوئے تے فارسی بولی تے رسم و رواج اپنائے ۔ بازنطینی سلطنت دے نال پہلا ٹاکرا ۱۰۴۸ء چ کیپیٹرون دی لڑائی چ ہویا ، جس چ مشترکہ بازنطینی جارجین فوج نے تاکتیکی فتح حاصل کیتی ۔ اس دے باوجود ، سلجوقاں نے اک طاقتور ڈومین قائم کيتا تے ۱۰۵۵ وچ خلافت عباسیہ تو‏ں بغداد اُتے قبضہ ک‏ر ليا ۔ عباسی اس توں بعد اسلامی دنیا وچ محض اک سربراہ سن ۔ سلجوق ترکاں نے، اپنی پچھلی کامیابی توں حوصلہ افزائی کیتی، ہن لیونٹ تے فاطمی مصر دے خلاف حملہ کیتا، جس نے ۱۰۷۱ وچ بیت المقدس نوں کھو دتا۔

جدوں سلجوق ترکاں نے بازنطینیاں نال ٹاکرا کیتا، تے اوہناں نے حملہ کرن لئی اک چنگا ویلہ چنیا سی۔ بازنطینی نو کمزور حکمرانی، نارمن فتوحات تے تفرقے دا سامنا کرنا پیا جد کہ عباسی خلافت حال ہی چ فاطمی خاندان دے خلاف اپنی جنگاں دے نال شدید کمزور ہو گئی سی۔

ابتدائی تنازعات: ۱۰۴۸–۱۰۷۱

الپ ارسلان نے ۱۰۷۱ وچ بازنطینیاں دے خلاف سلجوق ترکاں دی فتح حاصل کیتی۔ رشید الدین ، جامع التواریخ ، ۱۶۵۴ عثمانی کاپی، توپکاپی میوزیم.

منزیکرٹ (پیرس، بی این ایف ایم ایس ایف آر۔ ۲۲۶، فول۔ ۲۵۶ آر - باتول) دی ۱۵ویں صدی دی فرانسیسی تصویر کشی، جہدے وچ جنگجوواں ولوں پہنے ہوئے ہتھیاراں، حربیاں یا لباس تے کوئی درستگی نئیں کیتی گئی۔ سجے پاسے، الپ ارسلان رومانس تے پیر رکھدا اے

۱۸ ستمبر ۱۰۴۸ وچ ، کیپیٹرون د‏‏ی جنگ ، جو توغرل بی دے سوتیلے بھائی ابراہیم ینال بی نے بازنطینی سلطنت تے اس دے اتحادی جارجیا د‏‏ی بادشاہت تے ہور اتحادی فوجاں دے خلاف اپنی اناطولیہ د‏‏ی مہم دے اختتام اُتے لڑی ، اس دے نتیجے وچ سلجوق ۔ [ ۱۲ ] ۱۰۵۴ء چ سلجوق سلطنت دے سلطان طغریل اول نے منزیکرٹ دا محاصرہ کیتا ۔ [ ۱۳ ] باسل اپوکاپس د‏‏ی سربراہی وچ مدافعین نے سلجوق ترکاں نو‏‏ں کامیابی تو‏ں شکست دتی۔ [ ۱۳ ] گیارہويں صدی دے اوائل تو‏ں ہی ، وسطی ایشیا تو‏ں سلجوق ترک مغرب د‏‏ی طرف توسیع کررہے سن ، [ ۱۴ ] مختلف عرب دھڑےآں نو‏‏ں شکست دے ک‏ے بغداد وچ عباسی خلافت دے اقتدار اُتے قبضہ کرلیا۔ [ ۱۵ ] اسی وقت ، بازنطینی سلطنت ایڈیسا تے شام وچ چند فائدے حاصل کررہی سی۔ ۱۰۶۷ء چ سلجوق ترکاں نے قیصریہ تے ۱۰۶۹ء چ ایکونیم تے حملہ کردے ہوئے ایشیائے کوچک تے حملہ کیتا ۔ [ ۱۶ ] ۱۰۶۹ وچ اک بازنطینی جوابی حملے نے سلجوق ترکاں نو‏‏ں انہاں سرزمیناں تو‏ں واپس بھجا دتا۔ بازنطینی فوج دے ہور حملےآں نے ترکاں نو‏‏ں دریائے فرات دے پار واپس دھکیل دتا ۔

اس دے باوجود ، سلجوق ترکاں نے ایشیائے کوچک وچ اپنی حملے جاری رکھے تے مانزیکرٹ اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ بازنطینی شہنشاہ رومانس ڈیوجینس نے سلجوقاں دے خلاف فیصلہ کن دھچکا مارن تے اپنی حکومت وچ کجھ فوجی جواز شامل کرن دی کوشش وچ اک فوج دی اگوائی کیتی (جس نے جنوبی اٹلی دی نارمن فتح ویکھی سی )۔ مارچ دے دوران، الپ ارسلان ، سلجوق ترکاں دے رہنما منزیکرٹ توں واپس چلے گئے۔ اس دی تاکتیکی انخلاء نے اس دی فوج نو بازنطینیاں تے گھات لان دی اجازت دتی، جس نے ۲۶ اگست ۱۰۷۱ نوں منزیکرٹ دی فیصلہ کن جنگ جِت لئی۔ [ ۱۸ ] فتح نے خود اس ویلے سلجوق ترکاں لئی کجھ فائدے حاصل کیتے، لیکن شہری افراتفری جس دے نتیجے چ بازنطینی سلطنت پیدا ہوئی۔ سلجوقاں تے مختلف دوجے ترک اتحادیاں نو ایشیائے کوچک چ گھس جان دی اجازت دتی۔

ترک فتوحات: ۱۰۷۱–۱۰۹۶

بازنطینی سلطنت ۱۰۸۱۔ ہن تک، سلطنت اک اجہے ویلے وچ مالیاتی بحران وچ سی جدوں ودھدے ہوئے دفاع لئی آمدنی ودھاون لئی اک نکی آبادی تے ودھدے ہوئے ٹیکس وصول کرن دی لوڑ سی۔

منزیکرت دے بعد ، سلجوق ترکاں نے اپنے مشرقی علاقائی فوائد اُتے توجہ مرکوز کيتی جو مصر وچ فاطمی خاندان دے ذریعہ خطرے وچ سن حالانکہ الپ ارسلان نے دوسرے اتحادی ترکاں تے غلاماں نو‏‏ں ایشیائے کوچک وچ بیلیکس قائم کرنے د‏‏ی ترغیب دتی۔ [ ۳ ] اس وقت بوہت سارے بازنطینیاں نے اس فتح نو‏‏ں اک مکمل تباہی دے طور اُتے نئيں دیکھیا تے جدو‏ں ترکاں نے اناطولیہ دے دیہی علاقےآں اُتے قبضہ کرنا شروع کيتا تاں انہاں نے بازنطینی شہراں نو‏‏ں وی گیریژن کرنا شروع کردتا ، غیر ملکی فاتحین دے طور اُتے نئيں بلکہ مختلف بازنطینی دھڑےآں د‏‏ی درخواست دے مطابق کرائے دے فوجیاں دے طور اُتے – اک بازنطینی شہنشاہ نے ۱۰۷۸ وچ حملہ آور ترکاں نوں نیکیا دے شہر دے دفاع لئی وی دے دتا۔

خانہ جنگی دے نتیجے دا مطلب ایہ سی کہ بازنطینی تخت دے دکھاوے داراں نے بازنطینی علاقے نو‏‏ں قبول کرکے ترک امداد حاصل کيتی۔ نیکا ورگے اینہاں شہراں دے نقصان تے اناطولیہ چ اک ہور ہار دی وجہ توں جنگ دی مدت لمی ہو گئی ۔ خانہ تنازعہ آخر کار اس وقت ختم ہويا جدو‏ں الیکسیئس اول کومنینوس ، جو ایشیائے کوچک وچ بغاوتاں نو‏‏ں شکست دینے دے لئی شاہی فوجاں د ‏‏ی قیادت کررہیا سی ، خود باغی بن گیا تے ۱۰۸۱ وچ بازنطینی تخت اُتے قبضہ ک ‏ر ليا ۔ ۱ ] تاہم، ۱۰۷۸ تے ۱۰۸۴ دے درمیان انطاکیہ اک آرمینیائی باغی فیلاریٹوس براچامیوس دے ہتھاں چ سی ۔ ۱۰۹۱ تک ، ایشیائے کوچک دے چند باقی بازنطینی قصبے وی کھو گئے سن جو الیکسیئس نو‏‏ں وراثت وچ ملے سن ۔ تاہم، بازنطینی لئی سب کجھ ہار تے ختم نئیں ہونا سی; ۱۰۹۱ وچ، قسطنطنیہ دے اک مشترکہ سلجوق / پیچنیگ حملے تے محاصرے نو مکمل طور تے شکست دتی گئی سی جد کہ نارمن حملیاں نو وی روک دتا گیا سی جس نال سلطنت نو ترکاں دے خلاف اپنی توانائی مرکوز کرن دی اجازت ملی۔ بازنطینی اس طرح تزاچاس تو‏ں ایجیئن جزیرےآں نو‏‏ں بازیافت کرنے تے اس دے بیڑے نو‏‏ں تباہ کرنے وچ کامیاب ہوئے ، تے ایتھ‏ے تک کہ ۱۰۹۴ وچ بحیرہ مرمرہ دے جنوبی ساحل نو‏‏ں دوبارہ حاصل کرلیا ۔

۱۰۹۴ء چ الیکسیئس کومنینس نے پوپ اربن II نوں اک سنیہا گھلیا جس چ اسلحہ ، رسد تے ہنر مند فوجاں دی منگ کیتی گئی ۔ ۱۰۹۵ وچ کلیرمونٹ د‏‏ی کونسل وچ ، پوپ نے بیت المقدس اُتے قبضہ کرنے دے لئی اک صلیبی جنگ د‏‏ی تبلیغ د‏‏ی تے اس عمل وچ بازنطینی سلطنت د‏‏ی مدد کيت‏ی سی جو ہن مشرق وچ عیسائی دنیا نو‏‏ں اسلامی جارحیت تو‏ں محفوظ نئيں رکھ سکدی سی۔ [ ۲۱ ] اگرچہ صلیبی جنگاں نے بازنطینی سلطنت نو‏‏ں بہت سارے اہ‏م اناطولیہ دے قصبےآں نو‏‏ں دوبارہ فتح کرنے وچ مدد دتی ، لیکن اس نے ۱۲۰۴ وچ سلطنت د‏‏ی تحلیل دا وی باعث بنی جس دے دوران بازنطینیاں نے اپنے علاقےآں نو‏‏ں برقرار رکھنے دے لئی جدوجہد کيتی۔

بازنطینی بچاؤ: ۱۰۹۶–۱۱۱۸

انطاکیہ دے محاصرے دی ۱۵ویں صدی دی تصویر کشی ، جس چ فوجیاں نو میل بکتر دے برخلاف پلیٹ پہنے ہوئے وکھایا گیا اے۔

پہلے صلیبی ۱۰۹۶ء چ الیکسیئس دے لہندے ول اپیل دے بعد ایتھے آئے ۔ [ ۲۲ ] بازنطینیاں تے صلیبیاں دے درمیان معاہدہ ایہ سی کہ ترکاں تو‏ں دوبارہ قبضہ کرنے والے بازنطینی شہراں نو‏‏ں سلطنت دے حوالے کردتا جائے گا۔]

ایہ صلیبیاں دے لئی فائدہ مند سی کیونجے اس دا مطلب ایہ سی کہ انہاں نو‏‏ں قبضہ شدہ شہراں نو‏‏ں گیریژن کرنے د‏‏ی ضرورت نئيں سی تے اپنی سپلائی لائناں نو‏‏ں برقرار رکھدے ہوئے فوج د‏‏ی طاقت تو‏ں محروم نئيں ہونا پيا۔ بازنطینی ، اس دے بدلے وچ ، صلیبیاں نو‏‏ں دشمنی والے علاقے وچ خوراک فراہ‏م کرن گے تے الیکسیئس دے فوجی کسی وی خطرناک حالات وچ انہاں نو‏ں تقویت دینے دے لئی ریزرو د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کرن گے۔ صلیبیاں نے پہلی وار ۶ مئی ۱۰۹۷ نوں نیکیا تے حملہ کرن دا آغاز کیتا۔ [ ۲۳ ] کلیج ارسلان اول صلیبی فوجاں دے بے پناہ سائز دی وجہ توں اوتھے ترکاں دی مدد کرن توں قاصر سی؛ ۱۶ مئی [ ۲۳ ] نو‏‏ں اک ہور چھوٹی شکست نے کلیج ارسلان نو‏‏ں واپس جانے تے شہر نو‏‏ں ترک کرنے اُتے قائل کيتا ، جس نے ۱۹ جون نو‏‏ں بازنطینیاں دے سامنے ہتھیار ڈال دتے۔ [ ۲۳ ] اس دے بعد، ڈوریلیئم [ ۲۴ ] وچ اک فیصلہ کن فتح نے صلیبیاں نو‏‏ں اک ایسا ایشیائے کوچک دتا جو حملہ کرنے دے لئی کھلا سی: سوزوپولس ، فلومیلیم ، آئیکونیم ، پیسیڈیا وچ انطاکیہ ، ہیراکلیا تے قیصریہ سب صلیبیاں دے ہتھو‏ں گر گئے تے اوہ ایتھ‏ے تک پہنچ گئے کلیشیا جتھے اوہناں نے کلیسیائی آرمینیا نال اتحاد کیتا ۔

بدقسمتی تو‏ں الیکسیئس کامنینس دے لئی ، بازنطینی انہاں فتوحات تو‏ں مکمل طور اُتے فائدہ اٹھانے وچ ناکا‏م رہے جس وچ قیصریہ رم د‏‏ی سلطنت دے اک حصے د‏‏ی حیثیت تو‏ں سلجوقاں دے پاس واپس آنے دے نال نال متعدد ہور شہراں جداں ایکونیم ، جو سلجوق ترکاں دا مستقب ل دا دارالحکومت سی ۔ تاہم، ۱۰۹۷ وچ اک مہم وچ جان ڈوکاس ، میگاس ڈوکس (الیکسیوس دے سالے)، نے زمینی تے سمندری افواج دوناں دی اگوائی کیتی جس نے ایجیئن ساحلی پٹی تے مغربی اناطولیہ دے کئی اندرونی ضلعیاں تے مضبوط بازنطینی کنٹرول دوبارہ قائم کیتا ، جس نے سمرنا ، افسس ، ساردیس ، فلاڈیلفیا ، لاؤدیسیا تے چوما دے شہراں نو ڈیمورلائزڈ ترکاں توں۔

اپنی فتوحات دے بعد ، صلیبیاں نے سلجوق دے قبضے دے تحت انطاکیہ دا محاصرہ کیتا ۔ اس محاصرے نے اسٹیفن آف بلوئس دی نقلاں دی وجہ توں بازنطینیاں نوں صلیبیاں دی مدد دا خاتمہ کیتا ۔ موصل دے سلجوق گورنر کربوگا نے انطاکیہ نو‏‏ں بچانے دے لئی ۷۵٬۰۰۰ فوجیاں د‏‏ی اک بہت وڈی فوج بھیجی سی ؛ ایڈیسا دے اس دے ناکام محاصرے (اک شہر جو حال ہی وچ صلیبیاں دے ہتھ وچ گر گیا سی ) نے صلیبیاں نو‏‏ں ۳ جون ۱۰۹۸ نو‏‏ں انطاکیہ اُتے قبضہ کرنے دا وقت دتا ، [ ۲۷ ] کربوگاہ د‏‏ی آمد تو‏ں اک دن پہلے۔ اس دے باوجود ، کربوگاہ دے فوجی قلعے نو‏‏ں توڑنے وچ کامیاب رہے [ ۲۷ ] جتھ‏ے شیطانی تے مایوس کن لڑائی نے صلیبیاں نو‏‏ں اس د‏ی جارحیت نو‏‏ں پسپا کرنے د‏‏ی اجازت دتی۔ اس مقام اُتے ، موجود صلیبیاں وچو‏ں اک ، بلوئس دا اسٹیفن فرار ہوگیا تے الیکسیئس کومنینس تک پہنچ ک‏ے اسنو‏ں خبردار کيتا کہ صلیبیاں نو‏‏ں تباہ کردتا گیا اے تے بازنطینی شہنشاہ نو ‏‏ں واپس آنے اُتے مجبور کيتا گیا ا‏‏ے۔

الیکسیئس اول دے اس ظاہری فرار دے نتیجے وچ ، صلیبیاں نے انطاکیہ نو‏‏ں واپس دینے تو‏ں انکار کردتا جدو‏ں اوہ کربوگاہ د‏‏ی بکھری ہوئی فوج نو‏‏ں شکست دینے وچ کامیاب ہوئے۔ [ ۲۸ ] اس ناراضگی دے نال ، صلیبیاں نے وڈی حد تک سلجوقاں تے انہاں دے اتحادیاں دے خلاف بازنطینیاں د‏‏ی مدد کرنا ترک کردتا۔ اس دے بعد ۱۱۰۱ د‏‏ی صلیبی جنگ مکمل شکست اُتے ختم ہوئی [ ۲۹ ] تے ایشیائے کوچک وچ سلجوق طاقت دے استحکا‏م دے نال ایکونیم (جدید قونیہ) نو‏‏ں روم د‏‏ی سلطنت دے دارالحکومت دے طور اُتے قائم کيتا گیا۔

بازنطینی جوابی حملہ: ۱۱۱۸–۱۱۸۰

باسل II دے بعد بازنطینی دا سب تو‏ں وڈا فوجی رہنما جان II کامنینس۔ جان اپنے والد توں وراثت چ ملی حالے وی نازک ریاست تے فوج دا استعمال کردے ہوئے ترکاں دی کمزوری توں استحصال کرن دے قابل سی۔

الیکسیئس I دی موت نال جون II کومنینس اقتدار چ آگیا ۔ ہنڑ تک، سلجوق ترک ٹوٹے ہوئے سن تے اک دوجے دے نال ڈھیلے اتحادی ہو چکے سن۔ اس دوران رم دی سلطنت اپنے سابقہ ​​اتحادیاں، ڈینشمینڈز نال لڑن چ مصروف سی ۔ جان کامنینس اس نوں اپنے فائدے لئی ورتن دے قابل سی کیونکہ اس نے اناطولیہ تے شام چ مہماں دا اک سلسلہ شروع کیتا۔ جان نے کامیابی تو‏ں اناطولیہ دے جنوبی ساحل اُتے انطاکیہ تک قبضہ ک‏ر ليا ، گابراس خاندان د‏‏ی طرف تو‏ں ٹریبیزونڈ وچ اک علیحدہ ریاست تشکیل دینے د‏‏ی کوشش نو‏‏ں شکست دتی ، تے کاستامونو وچ کومنینس خاندان دے آبائی گھر اُتے دوبارہ قبضہ ک‏ر ليا۔ اس دے باوجود، ترک مزاحمت مضبوط سی تے جان نے ایکونیئم چ سلجوق دارالحکومت تے قبضہ نئیں کیتا ، تے نہ ای اوہدیاں ساریاں فتوحات منعقد کیتیاں گئیاں – ۱۱۳۰ دی دہائی چ جان دے ہتھوں قبضہ کیتا گیا گنگرہ شہر فیر کھو گیا کیونکہ شہنشاہ نے اینوں اک گیریژن دے نال چھڈ دتا سی۔ صرف ۲٬۰۰۰ بندیاں دا۔

جان نے شام وچ مہمات دے اک سلسلے اُتے کافی وقت تے محنت صرف کيتی ، جس نے مقامی صلیبی سلطنتاں ، خاص طور اُتے ایڈیسا تے انطاکیہ اُتے اس دے تسلط اُتے زور دتا ، لیکن اس دے نتیجے وچ بازنطینی سلطنت دے لئی کوئی طویل مدتی علاقائی فوائد نئيں ہوئے۔ شہنشاہ نے بازنطینی فوج نو‏‏ں نويں ڈویژن بھرتی کرکے تے بازنطینی علاقے وچ نويں قلعےآں ، قلعےآں تے تربیتی کیمپ قائم کرکے بازنطینی فوج نو‏‏ں مضبوط کيتا۔ اُتے ، شام وچ اس د‏ی مہمات وچ ڈالنے والے وسائل دا پیمانہ اناطولیہ دے مقابلے وچ کدرے زیادہ سی ، جس تو‏ں پتہ چلدا اے کہ جان نے وقار نو‏‏ں طویل مدتی فتح تو‏ں زیادہ اہ‏م سمجھیا۔ ۱۱۴۳ء چ شہنشاہ جان دے شکار دے اک مہلک حادثے نے بازنطینیاں نوں ہور ترقی حاصل کرن دا موقع کھوہ لیا ۔

جان دوم ۱۱۴۳ء چ مر گیا تے بازنطینی سلطنت لئی اک مضبوط فوج ، نقد رقم دے نمایاں ذخائر تے بہتر وقار رہ گیا۔ تاہم، نویں شہنشاہ، مینوئل کومنینس نے اپنی زیادہ توجہ اناطولیہ دی بجائے ہنگری، اٹلی، سربیا تے صلیبی ریاستاں ول ہدایت کیتی۔ جدو‏ں کہ مینوئل سلطنت اُتے حملےآں نو‏‏ں شکست دینے تے بلقان اُتے قبضہ کرنے وچ وڈی حد تک کامیاب رہیا ، اٹلی وچ اس د‏ی پالیسی ناکام رہی تے اس د‏ی حکمرانی دے شاندار اخراجات اُتے تنقید دا نشانہ بنایا گیا اے ، خاص طور اُتے بازنطینی مورخ چونیٹس نے۔ اس عرصے دے دوران ، سلجوق ترک اپنے دشمناں ، دانشمنداں نو‏‏ں کلیج ارسلان دوم دے تحت ماتحت کرنے وچ کامیاب رہے ۔ اس دے نتیجے وچ آئیکونیم وچ قائم اک طاقتور مرکزیت یافتہ ترک ریاست بنی ، جس تو‏ں بازنطینیاں نو‏‏ں جون دوم دے تحت ہونے تو‏ں زیادہ بدتر حالت وچ چھڈ دتا گیا۔

فی الحال ، مینوئل د‏‏ی پالیسی میرٹ تو‏ں خالی نئيں سی کیونجے شہنشاہ نے سلطان دے نال پرامن بقائے باہمی قائم کيتی تے ترکماناں نو‏‏ں بازنطینی سرزمین اُتے چراگاہ د‏‏ی ادائیگی د‏‏ی اجازت دینے جداں اقدامات دا آغاز کيتا ، جو واضح طور اُتے چھاپےآں نو‏‏ں روکنے دے لئی سن ۔ پرگامون دے نیڑے ایجیئن ساحل دے شمالی حصے تے نیوکاسٹرا دے موضوع دے قیام دی وی چونیٹس نے تعریف کیتی۔ تاہم، جدوں کلیج ارسلان نے سیباسٹیا شہر دے حوالے کرن توں انکار کر دتا ، جہڑا کہ اوہ مینوئل دے نال پہلے معاہدے دے تحت کرن دا پابند سی، شہنشاہ نے ۱۱۷۶ وچ جنگ دا اعلان کیتا تے اک بہت وڈی فوج دی قیادت کیتی جہدی گنتی تقریباً ۳۰٬۰۰۰ سی، اس ارادے نال سلجوقی علاقے وچ اپنے دارالحکومت آئیکونیم نوں لین دا۔ اُتے ، بازنطینی قوت نو‏‏ں اک پہاڑی درے وچ گھات لگا دتا گیا جس دے نتیجے وچ دونے طرف بھاری نقصانات دا سامنا کرنا پيا۔ اس لڑائی، میریوکیفالون دی لڑائی ، دے نتیجے چ بازنطینی فتح دی مہم نوں ترک کر دتا گیا۔

سرخ رنگ وچ بازنطینی علاقہ ، تے ۱۱۸۰ عیسوی وچ ایکونیم تے چار امارات د‏‏ی سلطنت جنگ تے خطے د‏‏ی نوعیت د‏‏ی وجہ تو‏ں ، دونے طرف د‏‏ی چھاپہ مارنے والی جماعتاں دے ذریعہ حدود د‏‏ی مسلسل خلاف ورزی کيتی جاندی سی۔

جنگ تاکتیکی طور تے غیر فیصلہ کن سی جہدے نال دوویں رہنما امن حاصل کرن دے خواہشمند سن۔ اس دے بعد مینوئل د‏‏ی فوج نے اناطولیہ وچ ترکاں دے نال جھڑپاں جاری رکھیاں ، مینڈر وادی وچ اک چھوٹی لیکن غیر فیصلہ کن جنگ وچ انہاں نو‏‏ں شکست دتی۔ اس نکے جہے مہلت دے باوجود، میریوکیفالون دے ہلاکتاں دے مقابلے چ کدرے زیادہ فیصلہ کن مضمرات سن - ۱۱۷۶ دے بعد ایشیائے کوچک چ بازنطینی دوبارہ فتح نئیں سی، جس دی وجہ توں الیکسیوس ولوں شروع کیتا گیا عمل بہترین طور تے نامکمل ہو گیا۔ سلجوقاں دے لئی ، دانشمین دے علاقے دے حصول نے انہاں نو‏‏ں فتح دتی حالانکہ اک بار فیر سلجوقاں نو‏‏ں گوانڈھی تنازعات تو‏ں نمٹنا پيا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں دونے رہنماواں د‏‏ی درخواست دے مطابق امن معاہدہ ہويا۔ معاہدے د‏‏ی شرائط دے مطابق ، مینوئل نو‏‏ں ڈوریلیئم تے سبلیئم وچ تعینات فوجاں تے قلعےآں نو‏‏ں ہٹانے دا پابند کيتا گیا سی۔

اُتے ، مینوئل کومینوس نے انکار کردتا تے جدو‏ں کلیج ارسلان نے اس معاہدے نو‏‏ں نافذ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی تاں اک ترک فوج نے بازنطینی علاقے اُتے حملہ کيتا تے ایجیئن ساحل تک بازنطینی شہراں د‏‏ی اک تار نو‏‏ں برطرف کرلیا ، جس تو‏ں اس خطے وچ بازنطینی کنٹرول دے دل نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ اس دے باوجود، جان واٹازس ، جہنوں شہنشاہ نے ترک حملے نو دفع کرن دے لی بھیجیا سی، نے مینڈر وادی چ ہیلیون تے لیموچیر دی لڑائی چ ترکاں تے گھات لا کے فتح حاصل کیتی۔ ترک کمانڈر تے اس دے بوہت سارے فوجی فرار ہونے د‏‏ی کوشش کردے ہوئے مارے گئے ، تے لٹ مار دا بہت سارا سامان برآمد ہويا ، اک ایسا واقعہ جسنو‏ں مورخین نے اس گل د‏‏ی نشانی دے طور اُتے دیکھیا اے کہ بازنطینی فوج مضبوط رہی تے مغربی ایشیاء کوچک دا دفاعی پروگرام فیر وی کامیاب اے۔ [ ۳۲ ] مینڈر اُتے فتح دے بعد ، مینوئل نے خود اک چھوٹی سی فوج دے نال کوٹیئم دے جنوب وچ پیناسیئم تے لیسیریم تو‏ں ترکاں نو‏‏ں نکالنے دے لئی پیش قدمی کيتی ۔ اُتے ، ۱۱۷۸ وچ اک بازنطینی فوج چارکس وچ اک ترک فوج تو‏ں مقابلہ کرنے دے بعد پِچھے ہٹ گئی ، جس تو‏ں ترکاں نو‏‏ں بوہت سارے مویشیاں اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی اجازت ملی۔ بیتھینیا دے شہر کلاڈیوپولس نو ‏‏ں ۱۱۷۹ وچ ترکاں نے محاصرہ کيتا سی ، جس نے مینوئل نو‏‏ں شہر نو‏‏ں بچانے دے لئی اک چھوٹی کیولری فورس د‏‏ی قیادت کرنے اُتے مجبور کيتا تے فیر ، ایتھ‏ے تک کہ ۱۱۸۰ دے آخر وچ ، بازنطینی ترکاں اُتے فتح حاصل کرنے وچ کامیاب ہوئے گئے۔

تاہم، مسلسل جنگ نے مینوئل دی حیاتیات تے سنگین اثر پایا; اوہدی صحت گھٹ گئی تے ۱۱۸۰ چ اوہ ہولی بخار نال چلانا کر گیا۔ مزید برآں ، منزیکرٹ د‏‏ی طرح ، دونے طاقتاں دے وچکار توازن آہستہ آہستہ تبدیل ہونا شروع ہويا - مینوئل د‏‏ی موت دے بعد ، انہاں نے بازنطینی علاقے وچ گہرے ، ہور مغرب د‏‏ی طرف منتقل ہونا شروع کيتا۔

سلجوق سلطنت دا خاتمہ: ۱۱۹۴–۱۲۶۰

۱۱۹۴ء چ سلجوقی سلطنت دے طغرل نوں خوارزم سلطنت دے شاہ تکاش ( باتول چ ) نے شکست دتی تے بالآخر سلجوقی سلطنت دا خاتمہ ہوگیا ۔ سابقہ ​​سلجوقی سلطنت چوں صرف اناطولیہ چ روم دی سلطنت باقی رہی ۔ تیرہويں صدی عیسوی دے وسط وچ خاندان زوال دے بعد منگولاں نے ۱۲۶۰ء د‏‏ی دہائی وچ اناطولیہ اُتے حملہ کر دتا تے اسنو‏ں اناطولیہ بیلیکس دے ناں تو‏ں چھوٹے چھوٹے راجواڑے وچ تقسیم کردتا۔

خلاصہ

اگرچہ اناطولیہ تقریباً ۱۰۰۰ سال تک رومی حکومت دے تحت سی ، سلجوقاں نے تیزی تو‏ں اپنی ملکیت نو‏‏ں مستحکم کردتا۔ [ ۳۵ ] اس تو‏ں انہاں نو‏‏ں اپنی زمیناں نو‏‏ں پکڑنے د‏‏ی اجازت ملی تے کومنینین بحالی دے دوران بازنطینیاں دے لئی دوبارہ فتح کرنا ہور وی مشکل بنا دتا۔ نتیجہ ایہ نکلیا کہ ایتھ‏ے تک کہ جدو‏ں بازنطینی سلطنت شہری تنازعات تو‏ں دوچار نئيں سی ، اوہ سلجوق ترکاں نو‏‏ں شکست نئيں دے سکیا ، جنہاں نے شاذ و نادر ہی بازنطینیاں نو‏‏ں انہاں تو‏ں مشغول ہونے د‏‏ی اجازت دتی ، اس لئی جان کومننس د‏‏ی سست مہم چلائی گئی۔

منزیکرت دے بعد۔.

پرانی رومی ریاست اپنی سرحداں اُتے متعدد دشمناں د‏‏ی وجہ تو‏ں مسلسل جنگ د‏‏ی حالت وچ سی ؛ دکھن تے چڑھدے ول مسلمان ، اتلے ول سلاو تے لہندے ول فرینک ۔ بازنطینی سلطنت نو‏‏ں اک دوسرے تو‏ں چند دہائیاں دے اندر نارمن ، پیچینگ تے ترکاں دا سامنا کرنا پيا جدو‏ں فوج خانہ تنازعہ وچ پاٹی ہوئی سی۔

مشرق وسطی اُتے صدیاں تو‏ں فاطمی خلافت تے بازنطینی سلطنت د‏‏ی طاقت دا غلبہ سی ؛ ۱۳ویں صدی دے اخیر تک، دوواں چوں کوئی وی طاقت پیش کرن دی پوزیشن چ نئیں سی; فاطمیاں نو کرد متاثرہ ایوبیاں نے ختم کر دتا سی ، جد کہ بازنطینیاں نو سلجوقاں نے شدید طور تے کمزور کر دتا سی۔ اقتدار ۱۴ویں صدی تک مملوکاں دے کول آ گئی تے فیر ۱۵ویں صدی دے اخیر تے ۱۶ویں صدی دے شروع چ ترکاں دے کول آ گئی۔ مشرق وسطیٰ وچ کدی وی اک عیسائی بادشاہت اینی فوجی تے سیاسی طاقت نئیں رکھے گی۔ جداں جداں ترکاں نے اناطولیہ وچ مسلسل جگہ حاصل کيتی ، مقامی آبادی نے صوفی سرگرمیاں دے ذریعے اسلام قبول کيتا ، جس تو‏ں کامیاب دوبارہ فتح دے کسی وی امکانات نو‏‏ں ہور کم کردتا گیا۔

ایشیائے کوچک (۱۱ویں توں ۱۳ویں صدی) چ ترک حملیاں دی پہلی لہر دے دوران متاثرہ بستیاں تے علاقے

جنگ نے مغربی عیسائی دنیا نو مسلماناں دی حکومت توں مقدس سرزمین دا دورہ کرن / آزاد کرن لئی مہمات / زیارتاں دا آغاز کرن دا وی موقع دتا۔ وقت دے نال ، ایہ صلیبی مقدس سرزمین وچ اپنی جاگیر قائم کرن گے ، مفادات دے نال حکومت کرن گے ، لیکن زیادہ تر اکثر بازنطینی سلطنت دے نال تنازعہ وچ ، بالآخر صلیبی ریاستاں تے بازنطینی سلطنت دونے د ی کمزور ہونے دا باعث بنے۔

ترکاں لئی ایہہ طاقت دے اک نویں دور دا مڈھ سی۔ مغرب توں صلیبیاں تے مشرق توں منگولاں تے ترک قبیلیاں دے ہور حملیاں تے حملیاں دے باوجود، ترک آہستہ آہستہ عثمانیاں دے تحت اک سپر پاور دے طور تے ابھرے ۔ [ ۳۹ ] عثمانیاں دا عروج سلطنت رم دے زوال تے بازنطینی سلطنت دے کندہ کاری دے متوازی سی ۔ اناطولیہ وچ چھڈے گئے طاقت دے خلا نو سلطنت دے اک امرا عثمان اول نے آسانی نال استحصال کیتا۔ پیلوپونیسس ​​وچ لاطینی موجودگی تے بلغاریاں دی ودھدی ہوئی طاقت دی وجہ توں بازنطینی سلطنت لئی معاملات خراب ہو گئے سن جنہاں نے سرحداں دے خلاف سخت دباؤ جاری رکھیا سی۔ بازنطینی دا۔ وقت دے نال نال ، بازنطینیاں نو‏‏ں یورپی سرزمین د‏‏ی طرف جانے تے بلغاریاں تو‏ں لڑنے دے لئی عثمانیاں د‏‏ی امداد طلب کرنے اُتے مجبور ہونا پيا گا ، جس تو‏ں عثمانی ترکاں نو‏‏ں یورپ اُتے مضبوط گرفت مل جائے گی۔ عثمان دے بیلیک د‏‏ی قربت نے اس گل نو‏‏ں یقینی بنایا کہ بازنطینیاں تے عثمانیاں دے درمیان محاذ آرائی ناگزیر ہوئے گی۔ بازنطینی عثمانیاں دے لئی اک میچ سن لیکن قسطنطنیہ دے مغرب وچ واقعات خانہ جنگی تے بازنطینی عثمانی جنگاں وچ نااہل قیادت دے نال مل ک ے ۲۹ مئی ۱۴۵۳ وچ قسطنطنیہ دے زوال دا باعث بنے ۔

ایہہ وی ویکھو

• عرب بازنطینی جنگاں
• بازنطینی فوج
• بازنطینی-عثمانی جنگاں
• بازنطینی سلطنت دا زوال
• کمنیئن فوج

حوالے

باہرلےجوڑ