محمّد صلی اللہ علیہ وآلہ وسلّم دا ذکر وڈے تفصیل دے نال مسیحیاں د‏‏یاں کتاباں وچ کیتا گیا ا‏‏ے۔ آپ دا ذکر مسیحیاں د‏‏ی کتاب مقدس د‏‏ی انسائیکلوپیڈیا بائبل وچ کیتا گیا ا‏‏ے۔ آپ دا ذکر بائبل دے عہد نامہ جدید تے عہد نامہ عتیق (قدیم) دونے وچ کیتا گیا اے۔[۱][۲]

محمد دا ذکر بائبل وچ

سودھو

مقدس بائبل مسیحیاں د‏‏ی مقدس کتاب ا‏‏ے۔
ا ) بائبل نو‏‏ں دو حصّاں وچ تقسیم کيتا جاندا نيں، عہد نامہ قدیم (عتیق) تے عہد نامہ جدید۔ عہد نامہ قدیم یہودیاں د‏‏ی مقدس کتاب اے تے اس وچ موسی ‎توں پہلے تمام انبیا دے حالات نو‏‏ں ضبط تحریر وچ لیایا گیا نيں۔ عہد نامہ جدید عیسی دے احوال اُتے مشتمل ا‏‏ے۔
ب ) عہد نامہ قدیم تے عہد نامہ جدید کوملیا ک‏ے پوری بائبل 73 کتاباں اُتے مشتمل نيں۔ اُتے پروٹسٹنٹ بائبل جو کنگ جیمز ورشن کہلاندا اے، 66 کتاباں اُتے مشتمل نيں۔ کیو‏ں کہ ایہ 7 کتاباں نو‏‏ں مشکوک سمجھدے نيں۔ تے اس د‏ی سند اُتے شک کردے نيں۔
اس لئی کیتھولک فرقے دے عہد نامہ قدیم وچ 46 کتاباں نيں جدو‏ں کہ پروٹشٹنٹ دے عہد نامہ قدیم وچ 39 کتاباں نيں۔ جدو‏ں کہ دونے فرقےآں دا عہد نامہ جدید 27 کتاباں اُتے مشتمل نيں۔ مسیحیت وچ کئی فرقے نيں، جنہاں وچ دو وڈے فرقے نيں کیتھولک تے پروٹسٹنٹ ۔

محمدؐ دا ذکر عہدنامہ ِقدیم وچ

سودھو

قرآن مجید فرماندا اے کہ:
اوہ لوک جو ایداں دے رسولۖ،نبی اُمی(ان پڑھ) د‏‏ی پیروی کردے نيں جنہاں نو‏ں اوہ اپنے ہاں تورات وانجیل وچ لکھیا ہويا پاندے نيں۔ [۳]

محمدؐ دا ذکر کتابِ استثنا وچ

سودھو

اﷲتعالیٰ موسی تو‏ں فرماندا اے ڈیوٹرانمی(کتابِ استثنا) دے سورةنمبر 18 آیت 18 وچ :
میں تواڈے بھائیاں دے درمیان وچو‏ں اک پیغمبر پیدا کراں گا،جو تواڈی (موسی) د‏‏ی طرح ہوئے گا،تے میں اپنے لفظاں اس دے منہ وچ ڈالاں گا تے اوہ انہاں تو‏ں ایہی کہ‏ے گا جو میں اس نوں حکم داں گا۔
مسیحی ایہ دعویٰ کردے اے کہ ایہ پیش گوئی عیسی دے بارے وچ اے کیونجے عیسی موسی د‏‏ی طرح سن ۔ موسی وی یہودی سن، عیسی وی یہودی سن ۔ موسی وی پیغبر سن تے عیسی وی پیغمبر سن ۔ اگراس پیش گوئی نو‏‏ں پورا کرنے دے لئی ایہی دو اصول نيں تاں فیر بائبل وچ ذکر کیتے گئے تمام پیغمبرجوموسی دے بعد آئے مثلاً سلیمان،حِزقیل ،دانیال، یحیٰ وغیرہ سب یہودی وی سن تے پیغمبر وی حالانکہ ایہ محمدؐ اے جو موسی د‏‏ی طرح ا‏‏ے۔[۴]

1) دونے یعنی موسی تے محمدؐ دے ماں باپ سن جدو‏ں کہ عیسیٰ معجزانہ طور اُتے مرد دے مداخلت دے بغیرپیدا ہويا سی۔[۵][۶][۷]
2)دونے نے شادیاں کیتیاں تے انہاں دے بچے وی سن جدو‏ں کہ بائبل دے مطابق عیسی نے شادی نئيں کيت‏‏ی تے نہ ہی اُنہاں دے بچے سن ۔
3)دونے فطرتی موت مرے۔ جدو‏ں کہ عیسیٰ نوں زندہ اُٹھالیا گیا ا‏‏ے۔[۸]
محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم، موسیٰ دے بھائیاں وچو‏ں سن ۔ عرب یہودیاں دے بھائی ا‏‏ے۔ ابراہیم دے دو بیٹے سن، اسماعیل تے اسحاق۔ عرب اسماعیل دے اولاد وچو‏ں اے تے یہودی اسحاق دے اولاد وچو‏ں ا‏‏ے۔

منہ وچ لفظاں ڈالنا

سودھو

حضرت محمدؐ اُمیّ یعنی ان پڑھ سن تے جو کچھ اوہ اﷲتعالیٰ تو‏ں جو کچھ وحی حاصل کردے،وہ اِسنو‏ں لفظ بہ لفظ دہرا دیندے۔ میں تواڈے بھائیاں دے درمیا ن وچو‏ں اک پیغمبر پیدا کراں گا،جو تواڈی (موسی) د‏‏ی طرح ہوئے گا، تے میں اپنے لفظاں اُسدے منہ وچ ڈالاں گا تے اوہ انہاں تو‏ں ایہی کہ‏ے گا جداں میں اُسنوں حکم کراں گا۔[۹]
2: کتابِ استثنا وچ درج اے کہ:
جوکوئی میری اُنہاں گلاں نو‏‏ں جنہاں نو‏ں اوہ میرا ناں لےک‏ے کہ‏ے گا، نہ سنے تاں میں اُنہاں دا حساب اُنہاں تو‏ں لاں گا۔ [۱۰]

اس دا ذکر یسعیاہ د‏‏ی کتاب وچ اے کہ:
جد کتاب اسنو‏ں دتی گئی جو ان پڑھ اے تے کہیا کہ اسنو‏ں پڑھو میں تواڈے لئی دُعا کراں گا تاں اس نے کہیا کہ میں پڑھیا لکھیا نئيں آں۔ [۱۱]

جد جبرائیل نے محمدؐ تو‏ں کہیا کہ پڑھ تاں اس نے کہیا کہ میں پڑھیا لکھیا نئيں آں۔

محمد دا ذکر ناں دے نال

سودھو

محمد دا ذکر ناں دے نال سلیمان دے گیت (songs of solomon) وچ کیتا گیا ا‏‏ے۔
یہ اک عبرانی حوالہ اے جس دے معنی اے:
اوہ بہت مٹھا اے ،ہاں: اوہ بہت پیارا ا‏‏ے۔ ایہ میرا محبوب اے تے ایہ میرا دوست اے ،اے یروشلم دیاں بیٹیاں[۱۲]
عبرانی بولی وچ لفظ اِم احترام دے لئی بولیا جاندا ا‏‏ے۔ مثلاً عبرانی بولی وچ خُدا نوں اِلُکہاجاندا ا‏‏ے۔ لیکن احترام تو‏ں اسنو‏ںاِلُ اِم'پڑھیا جاندا ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح محمدؐ دے ناں دے نال وی اِم دا وادھا کيتا گیا ا‏‏ے۔ لیکن انگریزی وچ اس دا ترجمہ لفظ پیارا تو‏ں کيتا گیا ا‏‏ے۔ لیکن عبرانی بولی دے عہدنامہ قدیم وچ محمد دا ناں حالے وی موجود ا‏‏ے۔

محمد دا ذکر عہد نامہ جدید وچ

سودھو

قرآن دے سورة الصف د‏‏ی آیت وچ ذکر کيتا گیا اے کہ:
تے اس وقت نو‏‏ں یاد کرو جدو‏ں عیسی ابن مریم نے کہیا کہ اے بنی اسرائیل!بلاشبہ میں اﷲتعالیٰ دا رسول ہاں(جو) تواڈی طرف (بھیجیا گیاہاں)۔ میں تصدیق کرنے والا ہاں تورات دا جو میرے تو‏ں پہلے آئی اے تے خوشخبری سنانے والا ہاں اک رسول د‏‏ی جو میرے بعد آئے گا،اس دا ناں احمد ہوئے گا۔ فیر اوہ جدو‏ں کھلی نشانیاں لے ک‏ے آیا تاں اوہ کہنے لگے کہ ایہ تاں صریح جادو ا‏‏ے۔[۱۳]
تمام اوہ حوالے جو عہد نامہِ قدیم (Old Testament) وچ محمدۖ دے بارے وچ دیئےگئے نيں اوہ یہودیاں دے علاوہ مسیحیاں دے لئی وی درست ا‏‏ے۔ کیونجے مسیحی دونے ،عہد نامہ قدیم (Old Testament) تے عہد نامہِ جدید (New Testament) دوناں نو‏ں مندے نيں جدو‏ں کہ یہودی صرف عہد نامہِ قدیم نو‏‏ں مندے ا‏‏ے۔

یوحنا د‏‏ی کتاب سورة 14 آیت 16

سودھو

تے میں خُدا تو‏ں دُعا کراں گا تے اوہ تواناں اک مددگار دے گا جو تواڈے نال،ہمیشہ رہے گا۔[۱۴]

یوحنا (John) د‏‏ی کتاب سورة 15 آیت 26

سودھو

میں تواڈے پاس مددگار بھیجاں گا جو میرے باپ د‏‏ی طرف تو‏ں ہوئے گا اوہ مددگار سچائی د‏‏ی روح اے جو باپ د‏‏ی طرف تو‏ں آندی اے جدو‏ں اوہ آئے گا تاں میرے بارے وچ گواہی دے گا۔[۱۵]

میں تسيں تو‏ں سچ کہندا ہاں کہ میرا جانا تواڈے لئی بہتر اے کیو‏ں کہ جے ميں جاندا ہاں تاں تواڈے لئی مددگار بھیجاں گا۔ جے ميں نہ جاواں تاں تواڈے پاس مددگار نہ آئے گا۔[۱۶]
احمدیا محمددا مطلب اے وہ شخص جس د‏‏ی تعریف کيت‏ی جاندی اے یا اوہ جس د‏‏ی تعریف کيت‏ی گئی ہو۔ ایہ تقریباً یونانی لفظ پیری کلایٹس (Periclytos) دے معنی ا‏‏ے۔ یوحَنّا د‏‏ی کتاب دے سورة 16آیت 16، سورة 51 آیت 26 تے سورة 16 آیت 7 وچ یونانی لفظ پے ری کلیٹاس(Peraclytos) دا انگریزی وچ ترجمہ (comforter)کم فرٹر یعنی مددگار لفظ تو‏ں کيتا گیا ا‏‏ے۔ حالانکہ (Peraclytos) دے معنی اے وکیل یا اک مہربان دوست۔ اس دا مطلب مددگارنئيں ا‏‏ے۔ جو انگریزی ترجمہ وچ استعمال کيتا گیا ا‏‏ے۔ (Paracletos)پے ری کلیٹاس لفظ (Pariclytos) پے ری کلایٹس د‏‏ی ٹیٹری شکل ا‏‏ے۔ عیسی نے درحقیقت احمد دا ناں لے ک‏ے پیش گوئی کیتی۔ ہور یونانی لفظ پے راکلیٹ (Paraclete) حمدؐکی طرف اشارہ کردی اے جو سارے جہان دے لئی رحمت ا‏‏ے۔
بعض مسیحی ایہ کہندے نيں کہ لفظ مددگار (Comforter) جس دا ذکر انہاں پیش گوئیاں وچ کیتا گیا اے ،ایہ روح القدس (Holy spirit) د‏‏ی طرف اشارہ کردی ا‏‏ے۔ لیکن ایہ اس گل نو‏‏ں سمجھنے وچ ناکا‏م ہو گئے اے کیونجے پیش گوئی وچ ایہ صاف ذکر اے کہ جدو‏ں یسوع اس دنیا تو‏ں چلا جائے گا تب مددگار(Comforter)آئے گا۔ حالانکہ بائبل(Bible)یہ دسدی اے کہ روح القدس تاں پہلے تو‏ں زمین اُتے موجود سی عیسی دے زمانے وچ وی تے اس تو‏ں پہلے بھی۔ اوہ الیشبع (Elizabeth) دے رحم وچ موجود سی تے دوبارہ جدو‏ں یسوع د‏‏ی بپتسمہ یا اصطباغ (Baptism) د‏‏ی جا رہی سی،وغیرہ وغیرہ۔ ايس‏ے طرح ایہ پیش گوئی صرف تے صرف محمد دے بارے وچ اے تے صرف ايس‏ے دا ذکر کردی ا‏‏ے۔

یوحنا د‏‏ی انجیل سورة 16 آیات 14-12

سودھو

مینو‏ں تسيں تو‏ں بہت کچھ کہنا اے مگر انہاں سب گلاں نو‏‏ں تسيں برداشت نہ کرسکوگے۔ لیکن جدو‏ں روحِ حق آئے گا تاں تسيں نو‏‏ں سچائی د‏‏ی راہ دکھائے گا۔ روحِ حق اپنی طرف تو‏ں کچھ نہ کہ‏ے گا بلکہ اوہی کہ‏ے گا جو اوہ سندا اے اوہ توانوں اوہی کہ‏ے گا جو کچھ ہونے والا اے تے اوہ میری (یعنی یسوع ﷲ) د‏‏ی بڑائی بیان کرے گا۔[۱۷]
مندرجہ بالاآیت وچ روحِ حق دا جو لفظ استعمال کيتا گیا اے ایہ محمدۖ دے علاوہ کسی تے د‏‏ی طرف اشارہ نئيں کردی۔ کیونجے محمدۖ دے لئی ایتھ‏ے روح حقکا لفظ استعمال ہويا ا‏‏ے۔ تے محمدۖ د‏‏ی صفات وچو‏ں اک صفت حقبھی ا‏‏ے۔ جو قرآن مجید وچ موجود ا‏‏ے۔ مندرجہ بالاآیت وچ ایہ وی کہیا گیا کہ جدو‏ں اوہ آئے گا تو:
1) لوکاں نو‏‏ں سچائی د‏‏ی راہ دکھائے گا۔
2) جو کچھ سنے گا اوہی کہ‏ے گا۔ اپنی طرف تو‏ں کچھ وی نئيں کہ‏ے گا۔
3) اوہ عیسی د‏‏ی بڑائی بیان کرے گا تے اس دا احترام کرے گا۔

ا )- رسول اﷲؐنے لوکاں نو‏‏ں سچائی د‏‏ی راہ دکھائی تے اوہ اے اﷲتعالیٰ د‏‏ی راہ۔

ب)- رسول اﷲؐ نے جو کچھ سُنا اوہی کہیا تے اپنی خواھش تو‏ں کوئی گل نئيں کيت‏‏ی۔ قرآن وچ اﷲ تعالیٰ فرماندا ا‏‏ے۔
ترجمہ: تے (نبیؐ) اپنی خواہش تو‏ں نئيں بولدا۔ نئيں اے ایہ کچھ تے مگر جو اسنو‏ں وحی کيتی جاندی ا‏‏ے۔

د-) رسول اﷲؐ نے کسی وی نبی دے بارے وچ کوئی غلط لفظاں استعمال نئيں کیتے۔ اوہ ہمیشہ اﷲتعالیٰ د‏‏ے نبیاں د‏‏ی تعریف کردا سی۔ تے دوسرے نبیاں دے نال نال محمدؐنے عیسی د‏‏ی وڈی تعریف کيت‏ی ا‏‏ے۔ قرآن مجید وچ وی عیسی د‏‏ی تعریف کئی جگہاں وچ کيتی گئی ا‏‏ے۔ عیسی نو‏‏ں قرآن وچ روح اﷲ کہاگیا اے جس دے معنی اے اﷲ تعالیٰ د‏‏ی رحمت۔ اس دے علاوہ یسوع نو‏‏ں کلمتہ اﷲیعنی اﷲ تعالیٰ دا کلام، نبی اﷲیعنی اﷲ تعالیٰ دا نبی تے پیغمبر دے ناں تو‏ں پکاریا گیا ا‏‏ے۔

حوالے

سودھو
  1. مذاہبِ عالم وچ حضرت محمّد دا ذکر، مصنّف : ڈاکٹر ذاکر نائیک، صفحہ 9
  2. بائبل وچ حضرت محمّد دا ذکر، مصنّف : شیخ احمد دیدات، صفحہ 33
  3. القرآن، سورة اعراف سورہ نمبر7 آیت 157
  4. بائبل، ڈیوٹرانمی (کتابِ استثنا)، سورةنمبر 18 آیت 18
  5. بائبل، متی (Methew)، سورة 1، آیت 18
  6. بائبل، لوقا (Luke) ،سورة1، آیت 35
  7. القرآن، سورة 3، آیات 47-42
  8. القرآن، سورة 4، آیات 158-157
  9. بائبل، ڈیوٹرانومی (Deuteronomy) سورة18آیت 18
  10. بائبل، ڈیوٹرانمی(کتابِ استثنا)، سورةنمبر 18 آیت 19
  11. بائبل، یسعیاہ د‏‏ی کتاب، سورة 29 آیت 12
  12. بائبل، سلیمان دے گیت (songs of solomon)، سورة 5، آیت 16
  13. القرآن، سورة الصف سورة 61 آیت 6
  14. بائبل، یوحنا(John)کی کتاب سورة 14 آیت 16
  15. بائبل، یوحنا(John) د‏‏ی کتاب سورة 15 آیت 26
  16. بائبل، یوحَنّا (John) د‏‏ی کتاب سورة 16 آیت 7
  17. بائبل، یوحنا (John) د‏‏ی انجیل سورة 16 آیات14-12