اکیڈمی آف سائنسز افغانستان
| اکیڈمی آف سائنسز افغانستان | |
|---|---|
| حکومتی ایجنسی ویروا | |
| قیام | ۱۹۷۸ |
| اختیار میدان | افغانستان |
| حکومتی ایجنسی ایگزیکٹو | عبدالظہیر شکیب, صدر Abdul Shakoor Rashad, پروفیسر |
اکیڈمی آف سائنسز 1357ش ھ (1978) پشتو کمیونٹی موبلائزیشن ، کمیونٹی ہسٹری ، انٹرنیشنل سنٹر آف انگلش اسٹڈیز انسائیکلوپیڈیا آف ٹائم فریم آف منسٹر کونسل وچ ۔ [۱]
افغانستان دی اکیڈمی آف سائنسز دی تشکیل وچ ماہرین تعلیم ، کیڈٹ امیدوار تے اعزازی ممبر شامل نيں۔ اکیڈمی آف سائنسز دے پاس تھلے لکھے چار تعلیمی ڈگریاں نيں:
- نائب محقق۔
- محقق۔
- ڈپٹی چیف انویسٹی گیٹر۔
- چیف انویسٹی گیٹر۔
سائنس دے مختلف شعبےآں وچ سائنسی تحقیق کرنا ، طویل المیعاد سائنسی تحقیق کرنا جس دا مقصد قومی معیشت نوں مضبوط بنانا تے ملک وچ ثقافتی افزودگی ، آبی وسائل ، مٹی ، حرارت ، توانائی ، معدنیات ، تے ہور قدرتی وسائل دی تحقیق تے تشخیص ، انتخاب وسائل تے انہاں توں مؤثر طریقے توں فائدہ اٹھانے دے طریقے تلاش کرنا ، قومی معیشت وچ بہت ساریاں نويں سائنسی تے تکنیکی کامیابیاں تے ترقیاں توں فائدہ اٹھانے دے مواقع تے طریقے تلاش کرنا ، سماجی ترقی ، قلیل مدتی تے طویل مدتی منصوبہ بندی تے تحقیق ، ملک دی اقتصادی مضبوطی بنیاداں تے ثقافتی افزودگی ، اسلامی مقاصد وچ کم تے شراکت ، افغانستان وچ علم دی سطح نوں بلند کرنا ، سائنس دے بوہت سارے وڈے شعبےآں وچ تحقیق دا انتخاب تے قیادت ، ملک وچ سائنسی تے تحقیقی امور دی ہم آہنگی ، اتحاد تے مادی تے تکنیکی فراہم کرنے دیاں کوششاں تجرباتی تحقیقی مسائل دی ترقی دے امکانات۔ اکیڈمی آف سائنسز اک وڈا ہدف اے۔
افغانستان دی اکیڈمی آف سائنسز نے انہاں اہداف دے حصول دے لئی انتھک محنت دی اے۔ خاندانی سطح اُتے ، اس نے وڈی تعداد وچ محققاں تے علماء دی تربیت دی اے تے اپنے کم دے ثمرات نوں کمیونٹی دے سامنے پیش کيتا اے۔ صرف انسانیت دے میدان وچ ، 1357 تک ، اس نے کتاباں تے میگزین فراہم کیتے نيں (دو سو پنج راتاں دے منصوبے)۔ اس نے خاندانی سطح اُتے درجناں وڈی تے چھوٹی سائنسی تے ادبی محفلاں تے سیمینار منعقد کیتے نيں تے درجناں مختلف تحقیقی ، تاریخی ، سائنسی تے ادبی کتاباں شائع کيتی نيں ، جنہاں دی کل تعداد لکھاں کاپیاں تک پہنچ چکی اے۔ افغان اکیڈمی آف سائنسز نے ملکی سطح اُتے ملکی سبھیاچار دی افزودگی وچ اہم کردار ادا کيتا اے۔ اکیڈمی آف سائنسز دے کچھ ممبران نے بین الاقوامی سیمیناراں تے کانفرنساں وچ افغانستان دی نمائندگی دی اے تے اوتھے اپنے ملک دا تعلیمی وقار برقرار رکھیا اے۔ اکیڈمی آف سائنسز نے خود کشناں اُتے اک درجنہاں توں ودھ بین الاقوامی سائنسی سیمینار تے کانفرنساں دا اہتمام کيتا اے ، سینٹر فار انٹرنیشنل پشتو اسٹڈیز دی دسويں برسی ، ابو علی سینا بلخی ، خوشحال خان خٹک ، امیر کارور سوری تے ناصر ۔خسرو بلخی بین الاقوامی سیمینار قابل ذکر نيں سیمینار وچ دنیا بھر توں علماء دی کثیر تعداد نے شرکت کيتی۔
اکیڈمی آف سائنسز آف افغانستان نے اپنے سائنسی منصوبےآں نوں شائع کرنے دے علاوہ اریانا ، خراسان ، کابل ، پشتو ، آثار قدیمہ ، فطرت تے کچھ ہور جریدے وچ وی مختلف جریدے شائع کیتے نيں۔ اکیڈمی دی طرف توں حاصل کردہ درجناں نسخےآں اُتے وی تحقیق تے طباعت کيتی گئی اے ، اس طرح انہاں دی جان بچ گئی۔ لیکن ہن دیکھدے نيں کہ کیہ کوئی اکیڈمی چھڈ گیا۔ جے اس نے اس اُتے بچھو تے غصے دی اگ وی چلائی تاں کیہ ہوئے گا؟
جب سال 1992(۱۳٧۱ ش ھ)ماں اک توں زیادہ سانحات پیش آئے تاں اکیڈمی دی عمارتاں اُتے اک تباہی مچ گئی۔ اکیڈمی دی بیشتر عمارتاں نوں بری طرح نقصان پہنچیا۔ بین الاقوامی مرکز برائے پشتو مطالعہ تے پشتو بولی و ادب دی عمارت دے نال نال کابل میگزین دا دفتر تے ہور کئی ادارےآں نوں اک فوجی اڈے وچ تبدیل کر دتا گیا۔ کتاباں نوں ایندھن دے طور اُتے استعمال کيتا گیا تے انہاں مراکز دے بیشتر سائنسی آثار تے کم تباہ ہوگئے۔ اپنے ادارےآں دے علاوہ اکیڈمی آف سائنسز دے پاس کتاباں دی دکاناں تے کتاباں دی دکاناں وی سن۔ کتاباں دی دکاناں تے کتاباں دی دکاناں وچ موجود تمام کتاباں یا تاں چوری ہوئیاں یا تباہ ہو گئياں۔ اکیڈمی آف سائنسز دی انہاں عمارتاں وچ جتھے فوجی انتخابات ہوئے سن ، ملیشیا دے کھانا پکانے دے لئی کتاباں ایندھن دے طور اُتے استعمال ہودیاں سن۔ اوہ اک وڈا برتن ڈالدے تے اک کتاب نوں شعلاں دے تھلے سُٹ دیندے۔ جدوں کتاباں دی دکان ختم ہو گئی تاں عمارت دی کھڑکیاں تے دروازے کھلنے لگے۔ اک معروف افغان سکالر مرحوم دوست شنواری دا کہنا اے کہ انہاں نے کتاب جلنے دی ایسی حالت دیکھی۔ اوہ اپنی عمر دے اک اہم تحقیقی کم دے حصول دے لئی اکیڈمی آف سائنسز گیا۔ اوہ اپنے کم توں اس قدر پریشان سی کہ ایہ اس دی برساں دی محنت دا نتیجہ سی۔ جدوں اس نے بندوق روکنے دا کہیا تاں اس نے سختی توں اسنوں چھڈنے دا حکم دتا ، تے کچھ لفظاں شامل کیتے۔ جدوں دوست صیب نوں ایداں دے منظر دا سامنا کرنا پيا تاں اوہ اسنوں برداشت نہ کر سکے ، انہاں نوں دل دا دورہ پيا تے جدوں اوہ گھر گئے تاں اوہ چند منٹ دے لئی صحت مند سن تے فیر انہاں نوں دل دا دورہ پيا۔لیکن فیر اوہ اپنے گھر واپس نئيں آئے یا دفتر.
کئی دوسرے ادیب وی دل دے دورے دا شکار ہوئے تے مختلف مصائب توں مر گئے۔ اس طرح اکیڈمی دی ہزاراں مزاحیہ کتاباں تے درجناں عنوانات ، مخطوطات تے مخطوطات تباہ ہو گئے۔ سائنس اکیڈمی دے تمام محققاں دے تحقیقی منصوبے تے ہور سائنسی کم تقریبا چار سال دے فاصلے اُتے رک گئے۔ اکیڈمی نے کتاباں تے عمارتاں نوں جسمانی نقصان وچ لکھاں ڈالر دا نقصان پہنچایا اے۔