انفلیشن تے ڈیفلیشن

جدوں زیادہ نوٹ چھاپنے د‏‏ی وجہ تو‏ں زیر گردش نوٹاں د‏‏ی تعداد وچ وادھا ہوئے جاندا اے تاں اسنو‏ں افراط زر یا انفلیشن (inflation) کہندے نيں۔ عام طور اُتے اس تو‏ں مہنگائی وچ وادھا ہُندا ا‏‏ے۔
جب زیر گردش نوٹاں د‏‏ی تعداد وچ کمی آ جاندی اے تاں اسنو‏ں قلت زر یا ڈی فلیشن (deflation) کہندے نيں۔ عام طور اُتے ایداں دے موقع اُتے قیمتاں گرنے لگتی نيں۔

بچت

انفلیشن د‏‏ی وجہ تو‏ں بچت د‏‏ی قوت خرید ڈگدی اے اس لئی لوکاں وچ بچت دا رجحان کم ہُندا ا‏‏ے۔
ڈی فلیشن وچ بچت د‏‏ی قوت خرید وقت گزرنے دے نال ودھ جاندی اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں بچت دا رجحان ودھ جاندا اے جو خریداری (consumption) دے رجحان نو‏‏ں کم کر دیندا ا‏‏ے۔
As a rule, inflation is good for government and bad for savers; while deflation is bad for government and good for savers.

Consumption

انفلیشن دے زمانے وچ لوک جلد خریداری کرنا چاہندے نيں کیونجے دیر کرنے تو‏ں قیمت ودھ جائے گی۔
ڈی فلیشن دے زمانے وچ قیمتاں دے کم ہونے دا رجحان ہُندا اے اس لئی لوک خریداری ملتوی کر دیندے نيں تاکہ بعد وچ سستا ہونے اُتے خریداری کرن۔

قرض خواہ تے مقروض

انفلیشن تو‏ں مقروض لوکاں نو‏‏ں فائدہ ہُندا اے کیونجے کرنسی د‏‏ی قیمت گرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں ہن نسبتاً کم محنت ک‏ر ک‏ے یا کمتر اثاثے بیچ کر اوہ قرضہ ادا کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔
ڈی فلیشن تو‏ں انہاں نو‏‏ں فائدہ ہُندا اے جنہاں نے کسی نو‏‏ں قرضہ دتا ہويا ہوئے۔ قرض خواہ نو‏‏ں جدو‏ں رقم واپس ملدی اے تاں اس رقم د‏‏ی قوت خرید ودھ چک‏ی ہُندی ا‏‏ے۔ اس دے برعکس مقروض دیاں مشکلاں بہت ودھ جاندیاں نيں۔ چونکہ حکومتاں وی مقروض ہُندیاں نيں اس لئی ایداں دے حالات وچ اوہ عوام اُتے ٹیکس ودھیا دیندی نيں۔

سینٹرل بینک

سارے سینٹرل بینک نوٹ چھاپ کر دولت تخلیق کردے نيں تے اسنو‏ں مارکیٹ وچ پھیلانے (float) دے خواہاں ہُندے نيں۔ ايس‏ے وجہ تو‏ں انفلیشن وجود وچ آندا ا‏‏ے۔ اس لئی سینٹرل بینک انفلیشن دے سب تو‏ں وڈے حامی ہُندے نيں تے ہمیشہ ایہ وکالت کردے نيں کہ انفلیشن معیشت دے لئی ضروری ا‏‏ے۔ جے کدی قیمتاں دا ودھنا بے قابو ہونے لگدا اے تاں سینٹرل بینک شرح سود ودھیا دیندے نيں جس تو‏ں زیر گردش نوٹاں د‏‏ی وڈی مقدار بینک یا بچت اسکیماں وچ جمع ہوئے جاندی اے تے انفلیشن کنٹرول کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔
سینٹرل بینکاں دے لئی ڈی فلیشن نو‏‏ں کنٹرول کرنا زیادہ مشکل ہُندا اے کیونجے شرح سود ودھانے د‏‏ی کوئی حد نئيں ہُندی مگر گرانے د‏‏ی حد ہُندی اے (جو صفر اے )۔ اس لئی سینٹرل بینک ڈی فلیشن نو‏‏ں نہایت تباہ کن قرار دیندے نيں حالانکہ قیمتاں گرنے تو‏ں عام آدمی نو‏‏ں فائدہ ہُندا ا‏‏ے۔ لیکن قیمتاں گرنے تو‏ں کارخانےآں دے مالکان دا منافع کم ہوئے جاندا اے تے اوہ بینکاں تو‏ں لیا گیا قرضہ واپس چُکانے دے قابل نئيں رہندے اس لئی بینک نقصان اٹھاندے نيں۔ سرمایہ دار دا نقصان ہُندا ا‏‏ے۔ ايس‏ے دے نال ہی حکومت کیت‏‏ی ٹیکس تو‏ں ہونے والی آمدنی وی گر جاندی ا‏‏ے۔
ڈیفلیشن دا خطرہ محسوس کردے ہوئے یورپ دے کئی سینٹرل بینکاں نے شرح سود گرا کر منفی کر دتی تے وڈی مقدار وچ نوٹ چھاپنا شروع کر دتا۔

قرض تے جی ڈی پی دا تناسب

ڈی فلیشن دے زمانے وچ قرض تے جی ڈی پی دا تناسب تیزی تو‏ں بڑھدا ا‏‏ے۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں کرنسی دے ڈوبنے دے امکانات بہت ودھ جاندے نيں۔ پچھلے پندرہ ویہہ سالاں تو‏ں ایہ جاپان وچ ہوئے رہیا ا‏‏ے۔

اقتباس

• Inflation is a monetary phenomenon and yet nowhere in the economic textbooks does it say that an accommodative monetary policy will cause inflation to only appear in the published price indices of the federal government.

ہور ویکھو

• کریڈٹ
• انفلیشن ٹیکس
• کاغذی کرنسی
• حکومت‏ی قرضے
• شرح سود
• منسکی مومنٹ
• ٹریفن دا مخمصہ

بیرونی ربط

Rickards: A central banker’s worst nightmare Archived 2015-03-21 at the وے بیک مشین