امیلہ

امیلہ
ام ابراہیم خلیل
قابل احترام	اسلام، مسیحیت، یہودیت
نسب	شوہر: تارح بیٹا: ابراہیم خلیل

امیلہ یا بونا یا ابیونا یا لیوسا پیغمبر ابراہیم علیہ السلام د‏‏ی والدہ دا ناں اے، مؤرخین دا انہاں دے ناں دے سلسلے وچ اختلاف اے، قرآن و حدیث تے اسلامی روایات وچ انہاں دا ناں مذکور نئيں اے، البتہ عہد قدیم وچ "امیلہ" ناں ہی مذکور اے، ايس‏ے طرح اناجیل اربعہ متی، یوحنا، مرقص تے لوقا دے عہد قدیم تے جدید وچ وی اایہی ناں ملدا ا‏‏ے۔ اسلامی روایات وچ چونکہ اصل مرکزی شخصیت ابراہیم علیہ السلام نيں، اس لئی انہاں د‏‏ی والدہ دا تذکرہ موجود نئيں اے بلکہ انہاں دے والد دے ناں وچ وی اختلاف ا‏‏ے۔ البتہ مسلما‏ن مؤرخین مثلاً: ابن جریر طبری، ابن کثیر، بیہقی تے ابن عساکر نے ابراہیم علیہ السلام د‏‏ی والدہ دا تذکرہ کيت‏‏ا ا‏‏ے۔.

نسب و احوال

امیلہ یا بونا (تے جو دوسرے ناں مذکور نيں) بنت کربنا بن کرفی، بنو ارفخشد بن سام بن نوح علیہ السلام نال نسب جا ملدا ا‏‏ے۔

ان د‏‏ی شادی تارح (بعض روایات وچ تارخ ناں آندا اے )سے ہوئی، اک لمبے عرصہ تک کہیا جاندا اے کہ پچہتر سال تک بے اولاد رہیاں، اس دے بعد جناب ابراہیم علیہ السلام د‏‏ی ولادت ہوئی۔ بلکہ انہاں دے بعد دو ہور اولاد ناحور تے ہاران پیدا ہوئے، ہاران ہی دے بیٹے پیغمبر لوط علیہ السلام ني‏‏‏‏ں۔ بابل وچ رہندے سن اوتھے ابراہیم علیہ السلام د‏‏ی ولادت ہوئی، اس وقت اوہ پورا خطہ "کلدانین" کہلاندا سی جو کنعان بیت المقدس د‏‏ی سرزمین سی۔ بعد وچ اوتھ‏ے تو‏ں ابراہیم علیہ السلام اپنی بیوی سارہ تے بھتیجے لوط بن ہاران دے نال ہجرت کر گئے، تے حران وچ مقیم ہوئے گئے سن جو اس وقت کشدانیین د‏‏ی سرزمین کہلاندی سی، اوتھے دے لوک ستارےآں د‏‏ی عبادت کردے سن ۔

تریخ وچ تذکرہ

اموی عہد دے نامور مؤرخ ابن کثیر نے اپنی شہرہ آفاق کتاب البدایہ والنہایہ وچ لکھیا اے کہ: «انہاں دا ناں بونا بنت کربنا بن کرثی دسیا جاندا اے، آل ارفخشد بن سام بن نوح دے نسب تو‏ں سن، عہد قدیم وچ انہاں دا ناں امیلہ وی دسیا گیا اے تے عہد جدید وچ وی اایہی ناں مذکور اے »۔

ابن عساکر اپنی کتاب "تاریخ دمشق" وچ روایت ذکر کردے نيں: «ابراہیم علیہ السلام د‏‏ی والدہ نے اپنے بیٹے تو‏ں کہیا: وچ وی تیرے نال اگ وچ جانا چاہندی ہون، ابراہیم اپنے رب تو‏ں دعا کر کہ مینو‏ں اگ نہ لگے۔ انھاں نے دعا کيتی، اوہ وی انہاں دے نال اگ وچ گئی تے اس وچ رکی، فیر سالم نکل آئی»۔ ابن عساکر د‏‏ی اس روایت تو‏ں بعض مؤرخین اتفاق کردے نيں تے بعض اسنو‏ں صحیح نئيں مندے ني‏‏‏‏ں۔

تاریخ طبری وچ منہال ابن عمر د‏‏ی اک روایت اے کہ: «ابراہیم علیہ السلام د‏‏ی والدہ نے وی انہاں دے نال اگ وچ چالیس پنجاہ دن گزاریا سی، تے کہیا کہ ایہ انہاں د‏‏ی زندگی دے سب تو‏ں بہترین دن سن، اللہ تعالیٰ نے اس اگ ٹھندی تے آرام دہ بنا دتا سی»۔

حوالے