اموی سلطننت وچ عیسائیت

دمشق وچ بنی امیہ د‏‏ی عظیم مسجد ، جو فتح لیونت دے بعد تو‏ں مسلماناں تے عیسائیاں دے درمیان اپنی عبادت دے لئی تقسیم سی، لیکن مسلماناں د‏‏ی تعداد وچ اضافے دے نال، الولید نے اسنو‏ں مکمل طور اُتے مسجد وچ تبدیل کرنے دا فیصلہ کيتا۔ اموی ریاست دا دور

اموی ریاست اور صحیح – ہدایت یافتہ خلافت ریاست دے درمیان فرق، بشمول غیر مسلماں دے نال معاملہ کرنے دا فرق، اوہ فرق اے جو خود دونے ریاستاں د‏‏ی فطرت تو‏ں پیدا ہُندا ا‏‏ے۔ اموی ریاست اک "اسلامی حوالے تو‏ں شہری ریاست سی۔ اس دے راجگڑھ دمشق وچ متعدد فرقےآں، فرقےآں تے نسلاں دے نال، تے اس دے نال ریاست شوری د‏‏ی بجائے موروثی بادشاہت وچ بدل گئی۔ اس دے علاوہ، شامی تے بازنطینی تنظیماں جو پہلے موجود سی، بشمول انتظامی تے فوجی پہلوآں نو‏‏ں اپنایا گیا۔ قرض"۔ اس سلسلے وچ مورخین فلپ ہٹی، ہنری لیمنس تے فریڈ ڈونر دا ذکر اے کہ معاویہ بن ابی سفیان دی بیوی میسون بنت بدال الکلبیہ اک عیسائی سی، تے معاویہ د‏‏ی ڈاکٹر تے وزیر خزانہ اک عیسائی تے شاعرہ سی۔ حمص جو کہ اسلامی ملکاں د‏‏ی تریخ وچ اک بے مثال عہدہ اے، تے شام دے لوک معاویہ نو‏‏ں "روشن خیال تے روادار" کہندے سن جداں کہ الطبری تے المسعودی نے ذکر کيتا ا‏‏ے۔

اس مرحلے دے دوران عیسائیت اس اُتے باقی رہنے والے قبیلے وچ اک خاص سماجی کردار وچ تبدیل ہونا شروع ہوگئی۔آپ اس علاقے وچ الاختل الطغالیبی د‏‏ی چند اشعار نو‏‏ں چمکدار ثبوت دے طور اُتے دیکھ سکدے نيں تے نال ہی عبد المسیح دا قول بھی۔ عباسی خلافت دے آغاز وچ بن اسحاق الکندی، اپنے قبیلہ کندہ دے مذہب اُتے فخر کردا سی:

”

فليس لنا اليوم فخر نفتخر به، إلا دين النصرانية. الذي هو معرفة الله، ومنه نهتدي إلى العمل الصالح ونعرف الله حق المعرفة، ونتقرب إليه، وهو الباب المؤدي إلى الحياة والنجاة من نار جهنم. اج ساڈے پاس عیسائیت دے مذہب دے علاوہ فخر کرنے دے لئی کچھ نئيں ا‏‏ے۔ جو خدا دا علم اے تے ايس‏ے تو‏ں اسيں اعمال صالحہ د‏‏ی طرف رہنمائی کردے نيں تے خدا نو‏‏ں حقیقی معرفت دے نال پہچاندے نيں تے اس دا قرب حاصل کردے نيں تے ایہ اوہ دروازہ اے جو زندگی تے جہنم د‏‏ی اگ تو‏ں نجات دا باعث اے ۔

“

امویاں نے زیادہ تر گرجا گھراں نو‏‏ں برقرار رکھنے د‏‏ی اجازت دتی تے انہاں د‏‏ی بحالی یا نويں گرجا گھراں د‏‏ی تعمیر اُتے اعتراض نئيں کيتا۔ بھانويں راشدین دے زمانے وچ کچھ امن دے عہدےآں وچ نويں گرجا گھر بنانے تو‏ں منع کيتا گیا سی، لیکن امویاں نے انہاں د‏‏ی پابندی نئيں کيت‏‏ی سوائے اس مدت کے۔ عمر بن عبدالعزیز الطبری نے بیان کيتا کہ عراق دے گورنر خالد القصری خود نو‏‏ں فروخت تے گرجا گھراں دے قیام دا حکم دے رہے سن تے خلیفہ ابو جعفر المنصور نے بغداد د‏‏ی تعمیر دے وقت انہاں د‏‏ی مثال د‏‏ی پیروی کيتی۔ دوسری طرف وڈی وچ مسیحی ریاست د‏‏ی صفاں وچ شام‏ل ہو گئے۔وزراء، بیورو دے کلرک، درباری ڈاکٹر، تے مسیحی شاعراں تے ادیباں دا اک وڈا گروہ، حتیٰ کہ مارونائٹ چرچ دے پیروکاراں دا اک گروپ تے اک گروہ۔ سیریاک آرتھوڈوکس چرچ دے پیروکاراں نے مسیح دے فطری اتحاد دے طریقےآں دے بارے وچ بحث کيتی - جو کہ اوہ تنازعہ اے جو ۴۵۱ وچ چلسیڈن د‏‏ی کونسل دے نتیجے وچ پیدا ہويا سی - خلیفہ معاویہ بن ابی سفیان دے سامنے، اس تو‏ں اس معاملے وچ ثالثی کرنے نو‏‏ں کہیا۔, چنانچہ خلیفہ نے مارونیاں د‏‏ی رائے نو‏‏ں منظور کيتا تے انہاں نو‏ں حمص ، حما اور مارات النعمان وچ آرتھوڈوکس تو‏ں وابستہ گرجا گھراں د‏‏ی منظوری دی۔ اج، ساڈے پاس اس مرحلے نو‏‏ں بیان کرنے والی اک کہاوت اے، جو کیتھولک چرچ آف دی ایسٹ ، اشوہیب III، بابل دے کیتھولک تے اس دے انحصار دے حوالے تو‏ں اے:

”

إنهم ليسوا أعداء النصرانية، بل يمتدحون ملتنا، ويوقرون قسيسينا وقديسنا، ويمدون يد المعونة إلى كنائسنا وأديرتنا. اوہ عیسائیت دے دشمن نئيں نيں، بلکہ اوہ ساڈے مذہب د‏‏ی تعریف کردے نيں، ساڈے پادریاں تے سینٹس د‏‏ی تعظیم کردے نيں، تے ساڈے گرجا گھراں تے خانقاہاں دے لئی مدد دا ہتھ بڑھاندے نيں۔

“

ہنری لیمنس کہندے نيں کہ اموی دور دے آخر وچ لیونٹ دے زیادہ تر لوک، خاص طور اُتے دیہاتاں تے پینڈو علاقےآں وچ ، عیسائی سن، چاہے اوہ شامی ہاں یا عرب۔

حوالے

ہور ویکھو

• لیونٹ وچ عیسائیت
• مشرقی عیسائیت د‏‏ی تریخ
• عرب عیسائیاں د‏‏ی تریخ