امداد صابری
| امداد صابری | |
|---|---|
| جم | 16 اکتوبر 1914
|
| وفات | 13 اکتوبر 1988 (74 سال)
|
| قومیت | بھارتی |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | صحافت |
| دور فعالیت | پنجاہ برس |
| وجہ شہرت | صحافت و سیاست |
| کارہائے نمایاں | تریخ صحافت اردو، تریخ جرم و سزا، فرنگیاں دا جال، سبھاش چندرپوس دے نال |
ترمیم  | |
امداد الرشید صابری (پیدائش: 16 اکتوبر 1914ء - وفات: 13 اکتوبر 1988ء) ہندوستان دے نامور صحافی، مجاہد آزادی، کونسلر تے دلی دے سابق نائب ناظم شہر (ڈپٹی میئر) سن ۔ انہاں نوں تحریر و تقریر دونے فن وچ کمال حاصل سی، نہایت نیک نفس تے پابند شرع مشہور سن ۔ انہاں دی مشہور تصنیفات وچ تریخ صحافت اردو، تریخ آزاد ہند فوج، دہلی دی یادگار شخصیتاں تے فرنگیاں دا جال قابل ذکر نيں۔ انہاں نے تقریباً پنجاہ برس اردو تے خصوصاً اردو صحافت دی ناقابل فراموش خدمات انجام دتیاں۔[۱]
امداد صابری دا جذبہ خدمت تے ملی غیرت معروف سی۔ صاف گو سن تے کسی غلط گل نوں برداشت نئيں کر سکدے سن ۔ ايسے بنا اُتے اوہ کانگریس تے اس دے سربراہاں توں نبھا نہ سکے۔ کانگریسی رہنماواں دی بجائے اوہ سبھاش چندربوس نوں زیادہ اہمیت دیندے تے انہاں توں بے پناہ محبت و عقیدت رکھدے سن ۔ ايسے عقیدت و محبت دی بنا اُتے انہاں نے آخر تک سبھاش چندربوس ورگی ٹوپی استعمال کردے رہے۔[۲]
مڈھلا جیون
سودھوامداد صابری دی پیدائش 16 اکتوبر سنہ 1914ء نوں دہلی دے معروف علاقہ چوڑی والان وچ ہوئی۔ جس خاندان وچ انہاں دی ولادت ہوئی اوہ اپنے علم و فضل وچ مشہور سی۔ انہاں دے والد اشرف الحق صابری اپنے عہد دے مشہور عالم دین سن، انہاں نوں حاجی امداد اللہ مہاجر مکی تے رشید احمد گنگاوہی توں خاص تعلق سی۔ چنانچہ انہاں نے اپنے فرزند دے ناں "امداد الرشید صابری" وچ دونے شخصیتاں دے ناں یکجا کر دتے۔[۳]
علمی و سیاسی زندگی
سودھوامداد صابری اپنے عہد دے معروف صحافی تے قلمکار سن ۔ تریخ صحافت اردو دے ناں توں انہاں نے تن ضخیم جلداں وچ صحافت دی مبسوط تریخ لکھی، انہاں دے علاوہ متعدد موضوعات اُتے وی کئی کتاباں تحریر کیتیاں۔ اوہ متعدد اخباراں تے رسالےآں دے مدیر وی سن ۔ شہیر الدین اشرف دے ہفت روزہ "مشاہدہ" دے برساں مدیر رہے۔ دلی دی دیواری صحافت یعنی پوسٹراں دی اشاعت تے انہاں نوں راتوں رات دیواراں اُتے چسپاں کرنے دا شوق سی۔ انہاں دے پوسٹر خاصے دلچسپ تے بولی و بیان دے لحاظ توں منفرد تے موثر ہُندے سن ۔
علمی ذوق دے نال انہاں نے سیاست دے میدان وچ وی قدم رکھیا تے کئی جماعتاں وچ شامل رہ کے متعدد انتخابات وچ حصہ لیا تے دو مرتبہ کامیابی توں اسيں کنار ہوئے۔ اوہ دہلی کارپوریشن دے نائب ناظم دے عہدے اُتے وی فائز رہے۔[۴]
ذاتی زندگی
سودھوامداد صابری انتہائی سادہ مزاج سن ۔ کھانے پینے تے اوڑھنے پہننے وچ وی سادگی پسند کردے سن ۔ انہاں دے اندر خدمت انسانیت دا جذبہ کوٹ کوٹ کر بھریا ہويا سی۔ اپنے گھر دی سادہ سی بیٹھک وچ اوہ اپنے کماں تے تصنیف و تالیف وچ مصروف رہندے۔
امداد صابری دے دو صاحبزادے نيں، شرف صابری تے احمد صابری۔[۵]
تصنیفات
سودھوامداد صابری نے درجناں کتاباں تصنیف کیتیاں، جنہاں وچوں چند تھلے لکھے نيں :
- تاریخ صحافت اردو (تین جلداں وچ )
- تاریخ جرم و سزا (تین جلداں وچ )
- فرنگیوں کا جال
- داستان پرغم
- تاریخ آزاد ہند فوج
- نیتاجی سبھاش چندربوس کے ساتھ
- سبھاش بابو کی تقریر
- آزاد ہند فوج کا البم
- 1857ء کے مجاہد شعرا
- 1857ء کے غدار شعرا
- حاجی امداد اللہ اور ان کے خلفا
- رسول خدا کا دشمنوں سے سلوک
- رسول خدا کی غریبوں سے محبت
- فیضان رحمت
- دہلی کی یادگار شخصیتیں
- دہلی کے قدیم مدارس اور مدرّس
- سیاسی رہنماؤں کی مائیں اور بیویاں
- اللہ کے گھر میں بار بار حاضری
- اخبار مخبر عالم مرادآباد اور تحریک آزادی
- آثار رحمت
- جنوبی افریقہ کے اردو شاعر
- روح صحافت
وفات
سودھو13 اکتوبر 1988ء نوں کچھ عرصے بیمار رہنے دے بعد 74 برس دی عمر وچ دلی وچ وفات پائی تے مہندیاں دے قبرستان وچ دفن ہوئے۔[۱]
حوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ظفر انور (2015ء). دہلی دے 50 صحافی. نويں دہلی: ظفر انور, 230.
- ↑ ظفر انور (2015ء). دہلی دے 50 صحافی. نويں دہلی: ظفر انور, 233.
- ↑ ظفر انور (2015ء). دہلی دے 50 صحافی. نويں دہلی: ظفر انور, 232.
- ↑ ظفر انور (2015ء). دہلی دے 50 صحافی. نويں دہلی: ظفر انور, 234.
- ↑ ظفر انور (2015ء). دہلی دے 50 صحافی. نويں دہلی: ظفر انور, 231.