المسالک و الممالک
المسالک الممالک ایہ فن جغرافیہ اُتے عربی زبان وچ تحریر اک کتاب اے جس دے مصنف نویں صدی عیسوی دے معروف جغرافیہ دان ابو القاسم عبید اللہ بن عبد اللہ ابن خردادبہ (پیدائش: 211ھ بمطابق 826ء - وفات:300ھ بمطابق 912ء) نیں ۔ ابن خردادبہ مجوسی سن تے برامکہ دے ہتھ اُتے اسلام لیائے۔ انہاں دا اصل وطن خراسان سی مگر انہاں نے بغداد وچ مستقل سکونت اختیار کر لی سی۔ پیشے دے اعتبار توں ابن خردادبہ ڈاک تے خفیہ اطلاعات دے محکمہ دا افسر سی تے عباسی خلیفہ المعتمد علی اللہ دا مصاحبِ خاص تے ندیم سی۔ انہاں نے متعدد کتاباں تحریر کیتیاں جن وچ المسالک الممالک بوہت مشہو ہوئی تے عربی زبان وچ فنِ جغرافیہ اُتے پہلی باقاعدہ کتاب اے۔ اس کتاب وچ بغداد توں مختلف ملکاں دی آمد و رفت دے راستیاں تے مسافتاں دا ذکر اے۔ اس دے علاوہ بوہت سارے ملکاں تے اقوام دی عادات و مالوفات نیز مختلف تاریخی معلومات وی اس کتاب وچ درج نیں ۔ ابن خردادبہ دی جغرافیائی معلومات دی بنیاد بطلیموس دا جغرافیہ اے لیکن معلومات دا ذریعہ اس دے محکمہ دی سرکاری اطلاعات، تاجراں تے سیاحاں نال اس دی ملاقات دا نتیجہ اے۔ اس کتاب وچ ہندوستان دے بری و بحری راستیاں تے ایتھے دیاں قوماں تے مختلف ذاتاں دے بارے وچ وی معلومات درج نیں ۔[۱]
حوالے
سودھو- ↑ جامع اردو انسائیکلوپیڈیا (جلد-3 سماجی علوم)، قومی کونسل برائے فروغ اردو زبان، نئی دہلی، 2003ء، ص 71