محمد بن موسی خوارزمی
| محمد بن موسی خوارزمی | |
|---|---|
| (عربی وچ: أبو عبد الله محمد بن موسى الخوارزمي) | |
 |
|
| پیدائشی نام | (عربی وچ: محمد بن موسى الخوارزمي) |
| جم | سنہ 780 [۱][۲][۳] |
| وفات | سنہ 850 (69–70 سال)[۱][۲] |
| رہائش | بغداد |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | ریاضی دان ، تارہ گرو ، جغرافیا دان ، فلسفی ، مترجم ، مورخ |
| پیشہ ورانہ زبان | فارسی ، عربی [۷] |
| شعبۂ عمل | فلکیات ، ریاضی ، الجبرا ، ہندی اعداد ، انک گݨت ، ٹریگنومیٹری ، جغرافیا ، زمینیات |
| ملازمت | بیت الحکمت |
| کارہائے نمایاں | الکتاب المختصر فی حساب الجبر والمقابلۃ |
ترمیم  | |
محمد بن موسی خوارزمی (780 - 850) بغداد دا اک ایرانی حساب گرو سی۔
عبد اللہ بن محمد بن موسیٰ خوارزمی نے عالمگیر شہرت پائی۔
ناں
سودھوان دا ناں ’’عبد اللہ بن محمد بن موسیٰ خوارزمی‘‘ اے، خوارزم نال تعلق رکھدے سن، کچھ مورخین نے انہاں دی پیدائش کاسن 780ء لکھیا اے۔، اُتے اوہ المامون دے زمانے وچ سن، بغداد وچ رہے۔
وجہ شہرت
سودھوخوارزمی دی وجہ شہرت انہاں توں زیادہ انہاں دے آثار نيں تے ریاضی تے فلکیات وچ شہرت پاکر ابھرے، خلیفہ المامون توں منسلک ہوئے جنھاں نے انہاں دا خوب اکرام کیا، “بیت الحکمہ” توں وی منسلک ہوئے تے معتبر سائنسداناں تے علما وچ شمار ہوئے،
وفات
سودھوان دی وفات 232ھ دے بعد دے کسی سال وچ ہوئی۔ آپ دی وفات 850ء وچ ہوئی۔
تصنیفات
سودھوانہاں نے بہت ساری اہم لکھتاں چھڈن جنہاں وچ کچھ اہم ایہ نيں :
- الزیج الاول، الزیج الثانی جو ”السند ہند“ دے ناں توں مشہور اے،
- کتاب الرخامہ، کتاب العمل بالاسطرلاب،
- تے مشہورِ زمانہ ”کتاب الجبر والمقابلہ“ جسنوں انہاں نے لوکاں دے روز مرہ ضروریات تے معاملات دے حل دے لئی تصنیف کيتا جداں میراث، وصیت، تقسیم، تجارت، خرید وفروخت، کرنسی دا تبادلہ (ایکسچینج)، کرایہ، عملی طور اُتے زمین دا قیاس (ناپ)، دائرہ تے دائرہ دے قُطر(diameter) دا قیاس، بعض ہور اجسام دا حساب جداں ثلاثی، رباعی تے مخروط ہرم وغیرہ۔ ۔
- اس وچوں اک کارنامہ (صورۃ الارض) نامی کتاب دی تصنیف وی اے جس وچ انہاں نے مختلف قدرتی تے آدم ساز (انساناں دے بنائے ہوئے) خطے مثلاً پہاڑاں سمندراں، جزیراں، دریاؤں، نہراں تے شہراں نوں انہاں دے ناواں دی ترتیب دے اعتبار توں ارضیاتی نقشہ جات وچ وقت تے تصحیح دے نال ذکر کيتا اے
- اوہ پہلے سائنسدان سن جنھاں نے علمِ حساب تے علمِ جبر نوں وکھ وکھ کيتا تے جبر نوں علمی تے منطقی انداز وچ پیش کيتا۔
وہ نہ صرف عرب دے نمایاں سائنسداناں وچ شامل نيں بلکہ دنیا وچ سائنس دا اک اہم ناں نيں، انہاں نے نہ صرف جدید جبر دی بنیاد رکھی، بلکہ علمِ فلک وچ وی اہم دریافتاں کاں، انہاں دا زیچ علمِ فلک دے طالبین دے لئی اک طویل عرصہ تک ریفرنس رہیا، خلاصۂ کلام ایہ اے کہ ریاضیاتی علوم وچ یورپ کدی وی ترقی نہ کرپاندا جے اس دے ریاضی دان خوارزمی توں نقل نہ کردے، انہاں دے بغیر اج دے زمانے دی رہتل، تمدن تے ترقی بہت زیادہ تاخیر دا شکار ہوجاندی۔
الخوارزم (لاطینی وچ جو "الگورتہم" بنا) انہاں دے ناں توں ماخوذ اے۔[۸]
| محمد بن موسی خوارزمی | |
.png)
| |
| جمیا: | خوارزم 780 |
| مریا : | 850 |
| کم : | سائنسدان |
| گن: | میتھمیٹکس، فلکیات تے جغرافیہ |
| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: محمد بن موسی خوارزمی |
حوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ مصنف: Sonja Brentjes — عنوان : Khwārizmī: Muḥammad ibn Mūsā al‐Khwārizmī — ناشر: Springer Science+Business Media
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ مصنف: John O'Connor تے Edmund Robertson — عنوان : Abu Ja'far Muhammad ibn Musa Al-Khwarizmi — خالق: John O'Connor تے Edmund Robertson
- ↑ سرو ویاپک ادھکار شناختی: https://d-nb.info/gnd/118676180 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۵ اکتوبر ۲۰۱۵ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ سرو ویاپک ادھکار شناختی: https://d-nb.info/gnd/118676180 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۳ دسمبر ۲۰۲۳ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ خالق: John O'Connor تے Edmund Robertson
- ↑ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb122220627 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
- ↑ Knuth, Donald (1979). Algorithms in Modern Mathematics and Computer Science. Springer-Verlag. ISBN 0-387-11157-3. Archived 2006-11-07 at the وے بیک مشین
| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: محمد بن موسی خوارزمی |