بیت الحکمت
خلیفہ ہارون الرشید نے اپنے عہد وچ اک اک ایداں دے مرکز دا اہتمام تے قائم کیتا جو سائنسی علوم اُتے تحقیات کرنا تے علمی تحیقات توں عوام نوں جدید نظریات توں آگاہ کرنا سی۔ اسنوں شہر بغداد وچ قائم کیتا گیا۔
عباسی خلیفہ مامون الرشید دے عہد وچ بغداد وچ بیت الحکمت اک کتب خانہ سی۔ جتھے فلسفی، سائنس دان تے علما دین تحقیقی کم کیتا کردے سن ۔
بیت الحکمت (عربی: بيت الحكمة ) ، جسے بغداد کی گرینڈ لائبریری بھی کہا جاتا ہے ، بغداد میں عباسی پبلک اکیڈمی اور دانشورانہ مرکز تھا ۔ اس کی بنیاد آٹھویں صدی کے آخر میں خلیفہ ہارون الرشید کے مجموعوں کے لئے ایک لائبریری کی حیثیت سے رکھی گئی تھی (پھر بعد میں المومن کے دور میں ایک پبلک اکیڈمی میں تبدیل ہوگئی) یا اس کے ذریعہ تخلیق کیا گیا ایک نجی مجموعہ تھا۔ المنصور (حکمرانی 754–775) کے لئے عربی اور فارسی دونوں میں نایاب کتابیں اور شعری مجموعے رکھے گئے ہیں۔ [1] [3]
بیت الحکمت اور اس کے مضامین کو بغداد کے محاصرے میں 1258 میں تباہ کردیا گیا ، جس سے بیت الحکمت کے لئے آثار قدیمہ کے ثبوت کی راہ میں بہت کم رہ گیا ، اس طرح کے بارے میں زیادہ تر معلومات اس زمانے کے عصر حاضر کے علما کے کاموں سے اخذ کی گئی ہیں۔ جیسا کہ طبری اور ابن ال ندیم
تریخ
سودھوبنو امیہ دے دور خلافت وچ ملک شام شہر دمشق وچ ، علم دی طرف زور دیندے ہوئے کتاباں نوں ذخیرہ کرنے تے کتب خانے قائم کرنے دا کم شروع کیتا گیا۔ جدوں خلیفہ منصور امیہ خلافت دی جگہ سنبھالیا تاں اپنا دار الخلافہ شہر بغداد کیتا۔ شہر بغداد دی بنیاد تے آباد وی منصور نے ہی کیتا سی۔ کتاباں خاناں دا سلسہ جاری رہیا۔ ہارون الرشید دے دور وچ مستحکم ہويا تاں مامون دے دور وچ منظم ہويا تے شہرہ آفاق وی ہويا۔
پس منظر
سودھوبیت الحکمت عباسی دور دے دوران رونما ہونے والی اک وڈی ترجمانی تحریک دے اک حصے دے طور اُتے موجود سی ، یونانی تے سریانی توں عربی بولی وچ کم دا ترجمہ کردی سی ، لیکن اس گل دا امکان نئيں اے کہ ایوان حکمت اس طرح دے کم دے واحد مرکز دے طور اُتے موجود سی ، جداں کہ وڈی ترجمہ کوششاں قاہرہ تے دمشق وچ بیت الحکمت دے مجوزہ قیام توں وی پہلے شروع ہوئیاں۔ اس ترجمے دی تحریک نے اسلامی دنیا وچ رونما ہونے والی اصلی تحقیق دی اک بہت وڈی رفتار نوں اگے ودھایا ، جس دے پاس یونانی ، فارسی تے ہندوستانی ذرائع توں عبارتاں تک رسائی حاصل تھی۔