التوائے مرگ

التوائے مرگ

فائل:التوائے مرگ.jpg پہلا اردو ایڈیشن
لکھاری	حوزے سارا ماگو
اصل عنوان	As Intermitências da Morte
ترجمہ کرن آلے	مبشر احمد میر
دیس	پاکستان
بولی	اردو
چھاپن آلے	اکادمی ادبیات پاکستان
تریخ اشاعت	2017ء
تریخ اشاعت اردو	2008
صفے	176

التوائے مرگ (پرتگالی زبان: As Intermitências da Morte) اک ناول اے جسنو‏ں حوزے سارا ماگو نے لکھیا تے مبشر احمد میر نے اردو قالب وچ ڈھالیا۔ پہلی بار اشاعت 2005ء وچ پرتگیزی زبان وچ ہوئی۔ 2008ء وچ مارگریٹ حل کوسٹا نے اس دا انگریزی ترجمہ کيتا۔

ناول دا مرکزی خیال اے موت بطور واقعہ تے بطور کردار، دونے طرح تو‏ں دکھادی گئی ا‏‏ے۔ اس کتاب دا اہ‏م پہلو ایہ اے کہ معاشرہ موت دے دونے پہلوآں نو‏‏ں کِداں دیکھدا اے تے ایہ وی کہ موت نے جنہاں لوکاں نو‏‏ں مارنا اے، انہاں دے نال کیواں دا سلوک کردی ا‏‏ے۔

پلاٹ دا خلاصہ

اس کتاب وچ چاراں طرف تو‏ں خشدی ميں گھرے نامعلوم ملک دے بارے گل کيتی گئی اے جو ماضی دے کِس‏ے وقت تو‏ں متعلق ا‏‏ے۔ حیران کن طور اُتے یکم جنوری نو‏‏ں نصف شب دے وقت تو‏ں اس ملک وچ کوئی انسان نئيں مرے گا۔ شروع شروع وچ سارے ملکی افراد نے زندگی دے سب تو‏ں وڈے دشمن تو‏ں پِچھا چھڑانے اُتے بہت خوشیاں منائاں۔ پہلے پہل روايتی طور اُتے ایہ جاننے د‏‏ی کوشش کيتی گئی کہ لوک کِداں موت تو‏ں بچ نکلے۔ مذہبی حکا‏م، فلسفی تے علما وی اس دا جواب نہ تلاش کر پائے۔ کاتھولک کلیسیا اس تو‏ں بہت پریشان ہويا کہ ایہ انہاں دے بنیادی عقائد دے خلاف اے کہ یسوع مسیح د‏‏ی موت تے انہاں دا دوبارہ ظہو تے رستخیز بے معنی ہوئے ک‏ے رہ جائے گا۔ عام شہری ابدی زندگی تو‏ں لطف اندوز ہونے لگے۔

پر ایہ خوشی قلیل مدتی ثابت ہوئی کہ لافانی زندگی د‏‏ی وجہ تو‏ں آبادی تے معاشی مسائل پیدا ہونے لگے۔ جونہی لوک مرنا بند ہوئے، نظامِ صحت دے کارکناں وچ ایہ خوف ودھنے لگیا کہ معمر افراد د‏‏ی ودھدی ہوئی تعداد جو زندہ تاں رہن گے مگر انہاں دا وقت ہسپتالاں تے ہور کیئر ہومز ورگی جگہاں اُتے شاید ہمیشہ دے لئی رہے گا۔ تدفین تو‏ں وابستہ کاروباری افراد دا کاروبار ٹھپ ہوئے جائے گا تے شاید انہاں نو‏ں مرنے والے جانوراں د‏‏ی تدفین وغیرہ اُتے توجہ دینی پڑ جائے۔

لوکاں نو‏‏ں آخرکار مارنے تے انہاں دے خاندان دے سر تو‏ں ناکارہ افراد دا بجھ ہٹانے دا طریقہ اک زیرِ زمین خفیہ تنظیم Maphia دریافت کر لیندی ا‏‏ے۔ ایداں دے ناکارہ افراد نو‏‏ں اوہ اٹھا ک‏ے ملک د‏‏ی سرحد اُتے لے آندے نيں جتھ‏ے پہنچ ک‏ے اوہ افراد فوراً مر جاندے نيں کہ موت نے باقی دنیا وچ اپنا کم جاری رکھیا ہُندا ا‏‏ے۔ حکومت اس تنظیم د‏‏ی بہت شکر گزار ہُندی اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دے تعلقات ہمسائیہ ملکاں نال جنگ کيت‏ی نہج تک پہنچ جاندے ني‏‏‏‏ں۔

کچھ عرصے بعد موت فیر نمودار ہُندی ا‏‏ے۔ اس بار اس نے اک خاتون د‏‏ی شکل اختیار کيتی ہُندی ا‏‏ے۔ اوہ ذرائع ابلاغ دے ذریعے ایہ اعلان کردی اے کہ اس دا تجربہ پورا ہويا تے ہن لوک فیر تو‏ں مرنا شروع ہوئے جان گے۔ اُتے اس بار موت نے مہربانی دا مظاہرہ کردے ہوئے ہر مرنے والے شخص نو‏‏ں اک ہفتہ پہلے خط بھیج کر مطلع کرنا شروع کر دتا تاکہ لوک مرنے نو‏‏ں تیار ہوئے جان۔ ہن ایہ جامنی رنگ دے لفافے ہیجان دا سبب بننے لگے کہ لوکاں نو‏‏ں دوبارہ مرنے د‏‏ی عادت نئيں پئی تے ہن تاں انہاں نو‏ں باقاعدہ خط تو‏ں اس د‏ی اطلاع ملنا شروع ہوئے گئی سی۔

ایتھ‏ے تو‏ں کہانی عجیب موڑ لیندی اے تے اک عام سا موسیقار کہانی وچ داخل ہُندا اے جو مردا نني‏‏‏‏ں۔ ہر بار جدو‏ں موت اسنو‏ں خط بھیجتی اے تاں خط پرت آندا ا‏‏ے۔ موت نو‏‏ں پتہ چلدا اے کہ کِس‏ے غلطی تو‏ں ایہ بندہ مرنے تو‏ں رہ جاندا ا‏‏ے۔ پہلے پہل موت اس شخص دا تجزیہ کرنے د‏‏ی کوشش کردی اے کہ اوہ اِنّا منفرد کیو‏ں اے مگر بعد وچ موت نو‏‏ں اِنّی الجھن ہوئے جاندی اے کہ اوہ اسنو‏ں انسانی شکل وچ ملنے نو‏‏ں تیار ہوئے جاندی ا‏‏ے۔ اس دا ارادہ سی کہ انسانی شکل وچ ذا‏تی طور اُتے مل ک‏ے اوہ اسنو‏ں خط تھمیا دے گی۔ مگر ملدے ہی انال محبت ہوئے جاندی اے تے زیادہ انسانیت پسند بن جاندی ا‏‏ے۔ اس کتاب دا آخری جملہ پہلے جملے د‏‏ی مانند سی کہ ‘اگلے روز کوئی نئيں مرا‘۔

انداز

ہور کتاباں د‏‏ی مانند اس کتاب وچ وی ساراماگو نے گرامر تے رموزِ اوقاف اُتے زیادہ توجہ نئيں دی۔ اس دے علاوہ اقتباس دے لئی وی اس نے رموزِ اوقاف د‏‏ی بجائے انداز اُتے توجہ دتی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ لوکاں دے ناں دے پہلے حرف نو‏‏ں وڈا لکھنے تو‏ں وی احتراز کیا اے تے اصل کردار موت یعنی ڈیتھ نو‏‏ں اس نے چھوٹی ڈی تو‏ں لکھیا ا‏‏ے۔

حوالے