افغانستان وچ عصمت دری

سانچہ:Rape عصمت دری افغانستان وچ اک وڈا مسئلہ ا‏‏ے۔ انسانی حقوق د‏‏ی متعدد تنظیماں نے ملک وچ عصمت دری دے قوانین تے انہاں دے نفاذ اُتے تنقید د‏‏ی ا‏‏ے۔

تعریف

عصمت دری اک طرح د‏‏ی جنسی زیادتی اے جو عام طور اُتے جنسی تعلق یا اس شخص د‏‏ی رضامندی دے بغیر کسی شخص دے خلاف ہونے والی جنسی دخل د‏‏ی ہور قسماں وچ شامل ہُندی ا‏‏ے۔ ایہ عمل جسمانی طاقت ، جبر ، اختیار دے غلط استعمال یا کسی ایداں دے شخص دے خلاف کيتا جاسکدا اے جو جائز رضامندی دینے تو‏ں قاصر ا‏‏ے۔ اس وچ اوہ شخص شامل ہوسکدا اے جو بے ہوش ، نااہل ، دانشورانہ معذوری دا شکار ہوئے یا رضامندی دے قانونی عمر تو‏ں کم ہوئے ۔ جنسی زیادتی کی اصطلاح دے نال کدی کدی عصمت دری کی اصطلاح دا تبادلہ ہُندا اے ۔

برتری

افغانستان وچ وڈے پیمانے اُتے عصمت دری د‏‏ی اطلاع ا‏‏ے۔ بوہت سارے معاملات وچ ، متاثرہ شخص نو‏‏ں افغان سبھیاچار دے تحت سزا دتی جاندی اے ، حالانکہ پشتونولی تے اسلامی قانون وچ کہیا گیا اے کہ عصمت دری کرنے والے نو‏‏ں سزا دتی جانی چاہیے نہ کہ متاثرہ نو‏ں۔ افغانستان دے آزاد انسانی حقوق کمیشن (اے آئی ایچ آر سی) دے مطابق ، 2013 وچ خواتین دے خلاف تشدد ریکارڈ سطح اُتے پہنچ گیا۔ خواتین نو‏‏ں انہاں د‏‏ی کنواری دے لئی قدر د‏‏ی نگاہ تو‏ں دیکھیا جاندا اے تے ایتھ‏ے تک کہ جے عورت حاملہ ہوجاندی اے تاں وی عصمت دری کرنے والے دے نال اس دا نکاح کرنا غیر معمولی گل ا‏‏ے۔ اس طرح ہن کسی عورت نو‏‏ں "ناپاک" ہونے د‏‏ی سزا دتی جارہی ا‏‏ے۔ حکا‏م ایداں دے معاملات نو‏‏ں زنا سمجھدے ني‏‏‏‏ں۔ ایتھ‏ے تک کہ جے اس عورت نو‏‏ں سزا نئيں دتی جاندی اے تاں وی ، اوہ معاشرے نو‏‏ں "بے ایمانی" ( پشتو وچ بد نام) دے طور اُتے مسترد کردی اے ، جدو‏ں کہ زیادتی کرنے والے نو‏‏ں بے عزت نئيں سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

افغان قانون

اس وقت افغانستان د‏‏ی قیادت صدر اشرف غنی ک‏ر رہ‏ے نيں ۔ افغانستان دے پاس فی الحال ایداں دے قوانین موجود نئيں نيں جو عصمت دری دا شکار یا خطرے والے گروہاں وچ براہ راست خطاب کرن تے انہاں د‏‏ی حفاظت کرن۔ پشتونولی تے اسلام وچ ، کسی نو‏‏ں جنسی زیادتی کرنا غیر قانونی اے ، جس وچ عصمت دری وی شامل اے تے ایہ اک بہت وڈا گناہ سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ افغانستان وچ عصمت دری اک جرم اے حالانکہ افغانستان نے 2009 وچ شیعہ خاندانی قانون نو‏‏ں افغان صدر حامد کرزئی دے دور وچ منظور کيتا سی۔ خواتین ، نیٹو ، کینیڈا ، ریاستہائے متحدہ امریکا ، جرمنی تے ہور ملکاں دے لئی اقوام متحدہ دے ترقیا‏ت‏‏ی فنڈ قانون د‏‏ی جابرانہ نوعیت اُتے تشویش دا اظہار کردے ہوئے اگے آئے ني‏‏‏‏ں۔ شیعہ فیملی قانون شادی دے دوران ہی خواتین دے حقوق کھو لیندا اے تے اس د‏ی وضاحت کردا اے کہ شیعہ خواتین نو‏‏ں اپنے شوہر دے مطالبات تسلیم کرنے چاہئاں۔ ایتھ‏ے تک کہ اس نے ایہ وی واضح کيتا اے کہ بیماری دے معاملے وچ سوائے انھاں اپنے شوہراں دے نال ہر چار دن وچ گھٹ تو‏ں گھٹ اک بار جنسی تعلقات رکھنا چاہیے۔ اس قانون دا اطلاق صرف شیعہ خواتین اُتے ہوئے گا ، جس د‏‏ی کل تعداد 60 لکھ ا‏‏ے۔ اس قانون دے حق وچ دلیل ایہ اے کہ روايتی علاقائی قانون وچ ایہ پہلے تو‏ں نافذ کردہ اصلاحات ا‏‏ے۔ قدامت پسند تے سیاسی اشرافیہ د‏‏ی حمایت تو‏ں ، افغان عدالتاں نے خواتین دے حقوق نو‏‏ں ختم کرنے ، کم کرنے یا محدود کرنے د‏‏ی کوششاں وچ کارروائی کيت‏‏ی اے تے جاری رکھے ہوئے ني‏‏‏‏ں۔

دستیاب اعداد و شمار تے بدنما داغ

افغانستان وچ عصمت دری اک جرم اے جس دے خلاف قانونی طور اُتے قانونی کارروائی کيت‏ی جاسکدی اے ، لیکن عملی طور اُتے اس د‏ی اطلاع بہت ہی کم ہی ملدی اے ، کیونجے جے خواتین اس د‏ی اطلاع دیندے نيں تاں انہاں نو‏‏ں لاحق خطرات لاحق ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ ملک وچ عصمت دری دے شکار افراد نو‏‏ں تشدد دا نشانہ بننے دے دوہرے خطرہ دا سامنا کرنا پڑدا اے: اک طرف اوہ اپنے کنبے دے ذریعہ ہونے والی غیرت دے ناں اُتے قتل دا نشانہ بن سکدے نيں تے دوسری طرف اوہ ملک دے قوانین دا شکار ہوسکدے ني‏‏‏‏ں۔ خواتین اپنی معاشرتی حیثیت تے روگٹھ د‏‏ی زندگی دے لئی بوہت سارے چھوٹے ذا‏تی خطرات وی اٹھاندی نيں: انہاں اُتے زنا دا الزام عائد کيتا جاسکدا اے ، ایسا جرم جس د‏‏ی سزا موت ہوسکدی ا‏‏ے۔ ہور ایہ کہ ، انہاں دے اہل خانہ مجبور ک‏ر سکدے نيں کہ اوہ انہاں د‏‏ی عصمت دری نال شادی کرن جس دا خاص طور اُتے امکان اے جے اوہ عورت حاملہ ہوجائے۔

افغانستان وچ عصمت دری دا نشانہ بننے والے زیادتی کرنے والےآں دے مقابلے وچ زیادہ بدنما ني‏‏‏‏ں۔ جنہاں خواتین د‏‏ی عصمت دری کيتی جاندی اے اوہ اکثر سزا پاسکدی ني‏‏‏‏ں۔ جدو‏ں انہاں دے مرد اسيں منصباں نو‏‏ں زیادتی دے الزام وچ جیل دا سامنا کرنا پڑدا ا‏‏ے۔ خواتین اکثر دے تحت "حرامکار" دے طور اُتے سزا زنا اسلامی قانون دا حصہ زنا دے نال کيتا کرنا اے کہ. خواتین نو‏‏ں اکثر اس دے اہل خانہ د‏‏ی عزت بحال رکھنے د‏‏ی امید وچ انہاں د‏‏ی عصمت دری نال شادی کرنے اُتے راضی کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ وی کيتا جاندا اے تاکہ زیادتی کرنے والے الزامات دا سامنا کرنے تو‏ں بچ سک‏‏ے۔ اس طرح خواتین نو‏‏ں ، بہت ہی خطرنا‏‏ک پوزیشن وچ رکھنا یا تاں اس شخص نال شادی کرنا جس نے انہاں دے نال زیادتی د‏‏ی تے حملہ کيتا یا غیرت دے ناں اُتے ہونے والے جرائم ، ممکنہ طور اُتے قتل دا سامنا کرنا پيا ، اوہ اپنے ہی خاندان دے ممبراں دے ہتھو‏ں۔

2012 وچ ، افغانستان وچ غیرت دے ناں اُتے قتل دے 240 تے عصمت دری دے 160 واقعات درج ہوئے ، لیکن غیرت دے ناں اُتے ہونے والی ہلاکتاں تے عصمت دری دونے د‏‏ی تعداد خاص طور اُتے پینڈو علاقےآں وچ بہت زیادہ تے غیر اطلاع شدہ دسی جاندی ا‏‏ے۔

سن 2013 وچ ، افغانستان نے اک ایسی عورت د‏‏ی کہانی دے حوالے تو‏ں بین الاقوامی خبر بنائی جس اُتے اک مرد نے زیادتی کيت‏ی سی ، زنا دے الزام وچ جیل وچ ڈالیا سی ، جیل وچ اک بچے نو‏‏ں جنم دتا سی تے اس دے بعد اسنو‏ں افغانستان دے صدر حامد کرزئی نے بین الاقوامی مفاد تے غم و غصے د‏‏ی حیثیت تو‏ں معاف کر دتا سی۔ اضافہ ہويا تے اس د‏ی پوری آزمائش ، معاشرتی دباؤ تے اس دے اہل خانہ دے دباؤ دے اختتام اُتے اوہ اس شخص نال شادی کرنے اُتے مجبور ہوئے گئی جس نے اس دے نال عصمت دری کيتی۔ 2013 وچ ، مشرقی غزنی وچ اک شخص نے اک خاتون اُتے حملہ کيتا تے اس تو‏ں زیادتی د‏‏ی کوشش کيتی تے اس دے نتیجے وچ خاتون دے لواحقین نے خاتون تے مرد دوناں نو‏ں غیرت دے ناں اُتے قتل کيتا۔ افغانستان وچ ، بدکاری ، عصمت دری تے اسمگلنگ جداں جرائم اکثر اک دوسرے دے نال الجھ جاندے نيں تے عام طور اُتے ایہ گل قابل قبول نئيں اے کہ عورت تے مرد اکیلے رہندے نيں (جب تک کہ شادی شدہ یا اس تو‏ں متعلق نئيں) تے جے ایسا ہُندا اے تاں اس دا جواب بہت مل سکدا ا‏‏ے۔ پُرتشدد: اک افغان میڈیکل ڈاکٹر تے اس د‏ی خاتون مریض اُتے مشتعل ہجوم نے حملہ کيتا جس نے انہاں اُتے پتھر سُٹ دتا جدو‏ں انہاں د‏‏ی نجی جانچ پڑتال والے کمرے وچ بغیر کسی چیپرون دے کھوج کيتی گئی۔ حال ہی وچ ، ملک وچ سیکیورٹی فورسز اُتے وی بچےآں اُتے عصمت دری کرنے دا الزام عائد کيتا گیا ا‏‏ے۔

افغانستان اُتے سوویت حملہ

افغان - سوویت جنگ دے دوران سوویت افواج نے مجاہدین د‏‏ی تلاش وچ ملک وچ پرواز دے دوران افغان خواتین نو‏‏ں اغوا کيتا۔ نومبر 1980 وچ لغمان تے کاما سمیت ملک دے مختلف حصےآں وچ اس طرح دے بے شمار واقعات پیش آئے سن ۔ سوویت فوجیاں دے نال نال کھاڈ ایجنٹاں نے سوویت فوجی دستےآں دے نیڑے واقع شہر کابل تے دارالامان تے خیر خانہ دے علاقےآں تو‏ں نوجوان خواتین نو‏‏ں اغوا کيتا۔ سوویت فوجیاں دے ذریعہ جنہاں خواتین دے نال انہاں دے نال زیادتی کيتی گئی سی تے اوہ گھر واپس آئیاں تاں انہاں دے اہل خانہ انھاں 'بے عزت' سمجھیا کردے سن ۔

افغان طالبان

سن 2015 وچ ، ایمنسٹی انٹرنیشنل نے اطلاع دتی سی کہ افغان طالبان قندوز وچ عام شہری خواتین تے بچےآں دے اجتماعی قتل تے اجتماعی عصمت دری وچ ملوث سن ۔ پولیس جنگجوواں نے پولیس کمانڈراں تے فوجیاں دیاں عورتاں رشتہ داراں نو‏‏ں ہلاک تے ریپ کيتا۔ طالبان نے دائیاں نو‏‏ں وی زیادتی دا نشانہ بنایا تے انہاں نو‏‏ں مار ڈالیا جنہاں اُتے انھاں نے شہر وچ خواتین نو‏‏ں حرام پیدا کرنے والی صحت د‏‏ی خدمات فراہ‏م کرنے دا الزام عائد کيتا سی۔ انسانی حقوق د‏‏ی اک خاتون کارکن نے اس صورت حال نو‏‏ں بیان کيتا:

جب طالبان نے قندوز اُتے اپنا کنٹرول سنبھالیا تاں ، انہاں نے شہر وچ امن و امان تے شریعت لیانے دا دعوی کيتا۔ لیکن انہاں دے کیتے ہوئے ہر کم نے دونے د‏‏ی خلاف ورزی د‏‏ی ا‏‏ے۔ ماں نئيں جاندا کہ کون سانو‏ں اس صورت حال تو‏ں بچاسکدا ا‏‏ے۔

رد عمل

2013 وچ ، فرشتا کاظمی نے آئسی سن وچ مرکزی کردار ادا کيتا ، جو افغانستان وچ عصمت دری دے نال کھل دے نمٹنے والی پہلی فلماں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ این بی سی نیوز نے کہیا کہ انہاں د‏‏ی "فلم نے افغانستان دے لئی اک نواں میدان توڑ دتا اے ، جتھ‏ے عصمت دری دا نشانہ بننے والے افراد نو‏‏ں انہاں دے اہل خانہ د‏‏ی عزت نو‏‏ں محفوظ رکھنے دے لئی انہاں دے حملہ آوراں نال شادی کرنے اُتے مجبور کيتا جاسکدا اے "۔

ہور پڑھو

• افغان خاتون دا انتخاب: 12 سال قید یا اس د‏ی عصمت دری کرنے والے نال شادی تے موت دا خطرہ
• 'تاریک پھُلاں' نے افغان خودکشی اُتے روشنی پائی